«Έσβησα το θρήσκευμά μου από παντού. Δεν είμαι Χριστιανός Ορθόδοξος και επίσημα»
- 19 ΜΑΙ 2021
Γιατί, ναι, κάναμε κουβέντα, του ζήτησα να μιλήσουμε για την κίνησή του αυτή και μου έκανε την τιμή να δεχτεί. Να μου εξηγήσει γιατί στα 33 του χρόνια αποφάσισε να προχωρήσει σ’ αυτήν την κίνηση, ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετώπισε και πώς αντέδρασε το περιβάλλον του.
Κατ’ αρχάς, όταν λέει σήμερα κάποιος «διαγράφω το θρήσκευμα», τι εννοεί εφόσον δεν αναγράφεται πια στην ταυτότητα; Από πού το διαγράφει;
Διαγραφή του θρησκεύματος γίνεται ουσιαστικά αφαιρώντας το από την ληξιαρχική πράξη γεννήσεως -το μοναδικό επίσημο χαρτί που αναγράφει το αν ανήκεις σε κάποιο αναγνωρισμένο από το κράτος δόγμα. Με αυτό το χαρτί πιστοποιείς ότι ανήκεις στο δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος, ώστε να έχεις μετέπειτα δικαίωμα συμμετοχής στα μυστήριά της.
Στο ληξιαρχείο διαγράφεται όλο το σημείο που μιλάει για θρήσκευμα ή μπαίνει η σημείωση «άνευ θρησκεύματος»;
Στην καινούργια ληξιαρχική πράξη γεννήσεως λείπει εντελώς η αναφορά του θρησκεύματος.
Το πριν:
Το πριν…
Το μετά:
Το μετά…
Και γιατί το έκανες;
Θα σου απαντούσα με πέντε λέξεις και θα τελείωνε η κουβέντα εκεί: «Γιατί δεν είμαι Χριστιανός Ορθόδοξος». Αυτή, όμως, θα ήταν η μισή αλήθεια, γιατί θα μπορούσα απλά να απέχω από όλες τις θρησκευτικές τελετές και τα έθιμα της χριστιανοσύνης. Nα κυλάει η ζωή μου όπως τώρα δηλαδή -και ας έγραφαν τα χαρτιά ό, τι ήθελαν.
Ο ουσιαστικότερος λόγος που αποφάσισα να διαγράψω και επίσημα το θρήσκευμά μου ήταν για να μην συνυπολογίζομαι στο συντριπτικό ποσοστό των Ελλήνων Χριστιανών, ποσοστό που η Εκκλησία της Ελλάδος χρησιμοποιεί ως μοχλό επιρροής στην εκάστοτε πολιτική εξουσία, με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση της κοινωνίας σύμφωνα με τον δικό της κώδικα αξιών.
Πιστεύεις ότι όσοι έχουν αλλάξει πλέον θρησκευτική συνείδηση -πολλοί για παράδειγμα έχουν ασπαστεί ανατολικές θρησκείες και στη χώρα μας, τον βουδισμό πχ- θα έπρεπε να αλλάξουν και εκείνοι κι επίσημα το θρήσκευμά τους;
Μακάρι να συμβεί κάτι τέτοιο. Εκεί έξω υπάρχει επίσης ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που δεν ασπάζονται τον χριστιανισμό, αλλά δεν έχουν διαγράψει επίσημα το θρήσκευμά τους.
Δεν θα αποδυνάμωναν κι αυτοί έτσι τη δύναμη της εκκλησίας;
Έτσι όπως έχουν τα πράγματα, μέχρι σήμερα παρέχουμε σε βρεφική ηλικία -με τον νηπιοβαπτισμό- μια ισόβια πολιτική δύναμη σε μία ομάδα ανθρώπων που την ασκούν με αυτιστικά συντηρητικό τρόπο, στοχεύοντας σε εθνικά θέματα, σε ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα των ομόφυλων ζευγαριών σε σχέση με άκρως προσωπικές αποφάσεις, όπως ο γάμος ή η υιοθεσία και γενικότερα σε οποιαδήποτε φιλελεύθερη πολιτική τάση. Ζούμε σε μια αστική δημοκρατία με θεοκρατικά χαρακτηριστικά. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Πότε συνειδητοποίησες ότι είσαι άθεος; Και πόσο καιρό τριγυρνούσε στο μυαλό σου αυτή η ιδέα να διαγράψεις το θρήσκευμα;
Καταρχάς, δεν με εκφράζει η λέξη «άθεος», τη βρίσκω λίγο αδόκιμη. Ποιος μπορεί να ορίσει το τι είναι ο θεός ώστε, εν συνεχεία, να οριστεί το αντίθετό του και να το υποστηρίξει; Προτιμώ να δηλώνω «άθρησκος», ότι δεν ασπάζομαι δηλαδή καμία θρησκεία.
Όσον αφορά τη χρονικότητα του θέματος, από παιδί με απασχολούσε η μονοπωλιακή αντιμετώπιση του θεού από την εκάστοτε θρησκεία. «Γιατί ο δικός μας θεός να είναι αληθινός και όχι των άλλων;», «γιατί ενώ ο θεός είναι ένας, υπάρχουν τόσες θρησκείες;». Μάλιστα, είχα την τύχη να έχω έναν βαθιά θρησκευόμενο και πνευματικό παππού, στον οποίο έκανα πολλές αντίστοιχες παιδικές ερωτήσεις. Θυμάμαι που μου έλεγε πολύ συχνά για να με κατευνάσει: «Οι θρησκείες είναι σαν τις αγελάδες – αν τις αρμέξεις, όλες θα βγάλουν το ίδιο γάλα, την αγάπη».
Παράλληλα, έβλεπα ότι γύρω από το θρήσκευμα δημιουργούνταν προβληματικές καταστάσεις που με ενοχλούσαν πολύ. Θα σου πω, επί παραδείγματι, κάτι που συνέβη στην 6η δημοτικού και είχε κάνει γερό κλικ μέσα μου: Είχα έναν καλό φίλο και συμμαθητή τον Αλία, μετανάστης από την Αλβανία, που ζούσε ήδη κάμποσα χρόνια με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Ο Αλία μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο άλλαξε θρήσκευμα και όνομα και εμφανίστηκε στην παρέα ως Νικόλας. Όλα αυτά για να γίνει περισσότερο «αποδεκτός» από την κοινότητα. Δεν νομίζω ότι το παιδί κάθισε και διάβασε για τον χριστιανισμό, συμφώνησε με την φιλοσοφία του και αποφάσισε να αλλάξει θρήσκευμα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Έχω την εντύπωση πως εκεί συνειδητοποίησα πόσο άσχημο ρόλο παίζουν όλα αυτά τα θρησκειολογικά στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου.
Φοβήθηκες το κοινωνικό στίγμα, τις αντιδράσεις που θα αντιμετώπιζες στη δουλειά σου για παράδειγμα;
Ειλικρινά, δεν με απασχόλησε ποτέ αυτό. Ανέκαθεν δήλωνα τα θρησκευτικά μου πιστεύω. Θυμάμαι, μάλιστα, στην πρώτη μου δουλειά, τότε που ζούσα ακόμα στην Κρήτη, είχε αναφερθεί στις αρχές το θέμα της θρησκείας. Εγώ τους ενημέρωσα πως δεν είμαι χριστιανός με τον Κρητικό εργοδότη μου να αναρωτιέται χαρακτηριστικά «και τι είσαι, μαϊμούνι;». Παρ’ όλα αυτά συνεργαστήκαμε άψογα για αρκετά χρόνια.
Μονάχα στον στρατό δίστασα να δηλώσω ότι δεν ήθελα να δώσω θρησκευτικό όρκο και το έχω μετανιώσει. Πήγα φαντάρος βλέπεις γύρω στα είκοσι και έτσι όπως ήμουν, ψαρωμένος, δεν ήθελα να μπω στο μάτι των καραβανάδων.
Πώς ήταν η διαδικασία; Είναι περίπλοκη;
Η διαδικασία ήταν πιο απλή απ’ ό, τι την περίμενα. Αρκεί μια επίσκεψη στο ληξιαρχείο που ανήκεις μαζί με μια υπεύθυνη δήλωση, που αναφέρει ότι επιθυμείς να αφαιρέσεις την αναγραφή του θρησκεύματος από την ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς σου. Για μένα, που γεννήθηκα στο Ηράκλειο Κρήτης, αλλά κατοικώ στην Αθήνα, ήταν λίγο πιο περίπλοκο γιατί χρειαζόταν να εκδώσω μέσω ΚΕΠ (πλέον γίνεται και μέσω του gov.gr) την υπάρχουσα ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς μου, ώστε να την καταθέσω και αυτή στο ληξιαρχείο Αθηνών.
Τη διαδικασία την έμαθα με ένα τηλεφώνημα στο ληξιαρχείο. Καλό είναι όποιος θελήσει το κάνει να πάρει ένα τηλέφωνο στο ληξιαρχείο που ανήκει, ώστε να του πουν ακριβώς ποια διαδικασία χρειάζεται να ακολουθήσει. Γενικά, όλοι στις υπηρεσίες του δήμου που απευθύνθηκα ήταν άψογοι και εξυπηρετικοί.
Και τώρα τι άλλο σκοπεύεις να κάνεις δηλαδή; Να βγάλεις και τον σταυρό απ’ τη σημαία μας;
Ναι και στη θέση του θα βάλω ένα σφυροδρέπανο, να ησυχάσει και η ψυχούλα του Τζίμη Πανούση, που για τον ίδιο λόγο το 2000 τον έτρεχαν στα δικαστήρια με την κατηγορία της προσβολής εθνικού συμβόλου.
Πέρα απ’ την πλάκα τώρα, θα ήθελα ιδανικά να υπάρξει, επιτέλους, σαφής διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας. Φωτεινό παράδειγμα η Γαλλία, όπου αυτός ο διαχωρισμός έχει συμβεί από το 1905, με το κράτος να μην συμμετέχει στην μισθοδοσία του κλήρου και να απαγορεύει τα θρησκευτικά σύμβολα και τις θρησκευτικές τελετές σε δημόσια/κρατικά κτίρια.
Έχεις γνωρίσει άλλον που να έχει κάνει κάτι αντίστοιχο και αν ναι, τι σε συμβούλεψε;
Έχω γνωρίσει πολύ κόσμο που δηλώνει άθεος ή ότι δεν πιστεύει, αλλά να έχει προχωρήσει σε επίσημη διαγραφή θρησκεύματος, όχι.
Τι σου ‘παν οι γονείς σου, τα αδέρφια σου; Εκείνοι πιστεύουν; Υπήρξαν αντιδράσεις;
Έχω την τύχη να προέρχομαι από μία οικογένεια που δεν την ενοχλούσε ιδιαίτερα η «διαφορετικότητα», με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίσω κάποιο πρόβλημα. Εκείνοι ναι, πιστεύουν, αλλά χωρίς τον φανατισμό που χρειάζεται για να βρεθούν απέναντί μου. Όσοι προτιμούν το «απέναντι» αντί του «μαζί», ας παραμείνουν απέναντι.
Πρακτικά τι δεν μπορείς να κάνεις από εδώ και πέρα;
Δεν το έχω ψάξει ιδιαίτερα γιατί δεν με απασχολεί, αλλά απ’ ότι κατάλαβα πλέον δεν μπορώ να παντρευτώ με θρησκευτικό γάμο ή να γίνω νονός. Επίσης, δεν θα έχω θρησκευτική κηδεία, αλλά πολιτική. Θα πάω αδιάβαστος, με λίγα λόγια.
Αν αύριο μεθαύριο η σύντροφός σου επιμείνει να βαπτίσετε το παιδί σας, μπορείτε ή θα σας ρίξει πόρτα η εκκλησία;
Δεν γνωρίζω αυτά τα διαδικαστικά, αλλά είμαι τυχερός γιατί με την σύντροφό μου συμφωνούμε στο ότι, όταν κάνουμε παιδί, θα αφήσουμε το ίδιο να επιλέξει αν θέλει να ανήκει επίσημα σε κάποια θρησκεία, όταν ενηλικιωθεί.
Γενικά είχες κάποια σχέση με εκκλησία; Ήσουν ποτέ παπαδάκι; Πήγαινες κατηχητικό;
Όπως σου ανέφερα προηγουμένως, είχα έναν βαθιά θρησκευόμενο παππού με τον οποίο πηγαίναμε κάθε Κυριακή στην εκκλησία, σε όλη την παιδική μου ηλικία. Από εκείνον έμαθα τις παραβολές που είπε ο Χριστός στους μαθητές του, τους βίους πολλών αγίων, μου μίλησε για τον Παΐσιο όταν ακόμα ο γέροντας ήταν εν ζωή. Όλα αυτά, όμως, με μια πανθρησκευτική διάσταση. Δεν σου κρύβω πως σε ηλικία δέκα ετών, ήθελα, όταν μεγαλώσω, να γίνω παπάς.
Αν μία στο εκατομμύριο στο μέλλον πιστέψεις, αν για παράδειγμα περάσεις μια μεγάλη δυσκολία, ένα θέμα υγείας, κάτι οτιδήποτε απ’ αυτά που πολλούς τους έχουν σπρώξει στον Θεό, θα ξαναπήγαινες στο ληξιαρχείο ή θα το άφηνες έτσι το θέμα;
Αλλοίμονο αν η σχέση μας με το Θείο -ό,τι εννοεί ο καθένας με αυτή τη λέξη- βασίζεται σε μία υπογραφή και έναν αριθμό πρωτοκόλλου.
Παρ’ όλα αυτά, πιστεύεις σε κάτι;
Πιστεύω στον Άνθρωπο και στην ανάγκη του να υπάρχει Θεός.