Ηρωικός καπετάνιος: Μία συνέντευξη με τον Tom Hanks και τον Captain Phillips

Τι φτιάχνει έναν ήρωα; Παρότι υμνήθηκε παγκοσμίως για τις ηρωικές του πράξεις όταν Σομαλοί πειρατές επιτέθηκαν στο πλοίο του τον Απρίλιο του 2009, ο καπετάνιος Ρίτσαρντ Φίλιπς είναι υπερβολικά σεμνός για να αποδεχθεί τον όρο. “Οι περισσότεροι ήρωες δεν έχουν επιλογή- απλά κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν,” λέει ο 58χρονος. “Πώς είναι εκείνο το ρητό; Ήρωας είναι εκείνος που είναι γενναίος για πέντε λεπτά περισσότερα;” Ακόμα ενεργός ναυτικός, ο μόνιμος κάτοικος του Βερμόντ βρέθηκε στη Νέα Υόρκη μια μέρα του περασμένου Ιουνίου για να επανενωθεί με τον Τομ Χανκς, ο οποίος τον ερμηνεύει στο καθηλωτικό φιλμ “Captain Phillips”, που βασίζεται στην περιπέτειά του.

Ο Χανκς, φυσικά, ξέρει να ξεχωρίζει έναν ήρωα όταν τον βλέπει. Φορώντας ένα μουστάκι που καλλιέργησε για τον υποψήφιο για Τόνι ρόλο του στο θεατρικό “Lucky Guy”, χαιρετά τον Φίλιπς εγκάρδια, ρωτώντας τον για το επόμενο ταξίδι του (πρόκειται σύντομα να αποπλεύσει από την Ιαπωνία στον Περσικό Κόλπο). Ο ηθοποιός, στα 57 του, έχει τη δική του προσέγγιση στην ψυχολογία του ηρωισμού: “Ήρωας είναι κάποιος που εθελοντικά περπατά προς το άγνωστο,” λέει.

Όποιος κι αν είναι ο ορισμός, ηρωισμός είναι αυτό που βρίσκεται στην καρδιά της ταινίας του Πολ Γκρίνγκρας. Στις αίθουσες από τις 24 Οκτωβρίου, το “Captain Phillips” περιγράφει λεπτομερώς την πρώτη πειρατεία σε πλοίο προμηθειών από τις ΗΠΑ εδώ και 200 χρόνια, τον χρόνο που ο Φίλιπς πέρασε ως όμηρος στη σωσίβια λέμβο του πλοίου, και την τελική μάχη ανάμεσα στους πειρατές και το αμερικάνικο ναυτικό. “Κάθε ένας από εμάς ελπίζει πως την ώρα της πρόκλησης, μπορούμε να εξιλεώσουμε τον εαυτό μας,” λέει ο Γκρίνγκρας. “Γι’αυτό μας εμπνέουν αυτές οι ιστορίες.” Παρακάτω, ο Χανκς κι ο Φίλιπς συζητούν τον καθημερινό ηρωισμό και την πρόκληση του να απεικονίζεις ένα τέτοιο αληθινό γεγονός στη μεγάλη οθόνη.

Ο Τομ Χανκς κι ο Καπετάνιος Ρίτσαρντ Φίλιπς στη Νέα Υόρκη, 24 Ιουνίου.

Όταν γνωριστήκατε οι δυο σας, για τι πράγμα μιλήσατε;

ΧΑΝΚΣ: Πήγα στο σπίτι του στο Βερμόντ. Πρέπει να ήταν Μάρτιος του 2012. Τον ρώτησα για το πρώτο του πέρασμα ως celebrity, το όλο παγκόσμιο τουρ που έκανε μετά τη διάσωσή του. Και, ξέρεις, “Πώς είναι να είσαι καπετάνιος ενός πλοίο;” Η στάνταρ απάντηση μιλάει ρομαντικά για τη θάλασσα. Ότι κοιτάς τον ορίζοντα και εισπνέεις βαθιά. Αλλά αν το έκανες αυτό στο πλοίο του Φίλιπς, το Maersk Alabama, θα εισέπνεες πετρέλαιο. Οπότε αυτός ο ρόλος είχε περισσότερο να κάνει με την απεικόνιση μιας πιεσμένης εργασιακής καθημερινότητας.

ΦΙΛΙΠΣ: Μια ομάδα ατόμων που δουλεύουν κάθε μέρα μαζί για τον ίδιο σκοπό, αυτό είναι βασικά.

Και μετά η ρουτίνα σας διεκόπη από την επίθεση των πειρατών. Πολλοί άνθρωποι θα πρέπει να αναρωτιούνται πως διαχειρίζεσαι τον εαυτό σου σε μια τέτοια κατάσταση.

ΦΙΛΙΠΣ: Ένα πράγμα που έμαθα είναι πως είσαι πάντα πιο δυνατός από όσο συνειδητοποιείς. Φοβόμουν, αλλά θα πρέπει να ακουμπήσεις αυτό το φόβο σε μια θέση δίπλα σου και να κάνεις αυτό που πρέπει να κάνεις. Ήμουν σε μια διαρκή φάσης επίλυσης προβλημάτων, όλη την ώρα.

Τομ, όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο και το βλέπουμε στις ειδήσεις, σκέφτεσαι ποτέ, “Αυτό θα έκανε τέλεια ταινία”;

ΧΑΝΚΣ: Να τι σκέφτομαι πάντα: “Θα πρέπει αυτό να το παρουσιάσουμε υπερβολικά ώστε να γίνει ταινία; Ή μπορούμε να μείνουμε πιστοί σε αυτό που συνέβη;” Ένα καλό παράδειγμα είναι το “Apollo 13”. Η ταινία πρόσθεσε κάποιες σαχλαμάρες, αλλά όχι πολλές. Δεν βάλαμε μέσα κακούς. Δεν προσθέσαμε κατασκόπους, για παράδειγμα.

ΦΙΛΙΠΣ: Δεν είχε σκηνές καταδίωξης.

ΧΑΝΚΣ: (γελάει) Όχι. Σε γενικές γραμμές, το να κάνεις μια ταινία είναι όλο “Ας φουσκώσουμε τα πάντα!” Και πάντα σκέφτομαι, “Δεν χρειάζεται να φουσκώσουμε αυτό.” Αν το φουσκώσεις, μην το πεις “Captain Phillips”. Πες το κάτι άλλο. Και τότε έχεις την ελευθέρας να κάνεις ό,τι θες. Να βάλεις θαλάσσια ερπετά και εξωγήινους.

Πώς ήταν τα γυρίσματα; Ο Πολ Γκρίνγκρας γύρισε επίσης το “United 93”, άλλη μια ταινία που αφορά αληθινή κρίση σε κλειστό χώρο (το αεροπλάνο που έπεσε θύμα αεροπειρατείας την 11η Σεπτεμβρίου).

ΧΑΝΚΣ: Σε εκείνη την ταινία, γύριζαν όλη την πτήση το πρωί σε αληθινό χρόνο, επειδή ήταν το πολύ μιάμιση ώρα, και μετά τη γύριζαν ξανά το απόγευμα με τις κάμερες σε άλλη θέση. Είναι ένας συναρπαστικός τρόπος να δουλεύεις επειδή έχει τα πάντα να κάνει με συμπεριφορά και διαδικασία σε αντίθεση με το “Ας γυρίσουμε τώρα το πλάνο όπου συμβαίνει το τάδε”. Πήρα τηλέφωνο τον Ματ Ντέιμον, που γύρισε δύο “Μπορν” με τον Γκρίνγκρας, και μου είπε, “Κοίτα, την πρώτη φορά που θα το κάνεις, θα είναι μια καταστροφή, επειδή όλοι μιλάνε πάνω στον άλλο. Αλλά σταδιακά όλα έρχονται στη θέση τους.” Μπορέσαμε να το κάνουμε αυτό στις σκηνές στη γέφυρα του πλοίου, πριν έρθουν οι πειρατές. Είναι περίεργο- σχεδόν δεν ερμηνεύεις, απλά συμπεριφέρεσαι.

Καπετάνιε Φίλιπς, πώς νιώσατε ζώντας ξανά το όλο γεγονός καθώς βλέπατε την ταινία;

ΦΙΛΙΠΣ: Για μένα, δεν ήταν τόσο κακό. Είναι στο παρελθόν μου, δεν είναι κάτι που σκέφτομαι πια. Ήμουν αρκετά τυχερός ώστε να καταφέρω να επιβιώσω, έτσι το βλέπω. Η γυναίκα μου όμως έκλαψε στο τέλος. Την επηρέασε πολύ.

Είχατε καμία αίσθηση του τι συνέβαινε έξω από τη λέμβο;

ΦΙΛΙΠΣ: Όχι, καθόλου. Δεν ήξερα τι συνέβαινε στα media. Και παρότι ήταν εκεί το ναυτικό, τι μπορούσαν να κάνουν; Η ρουτίνα ήταν να συνοδεύσουν τους πειρατές στην ακτή και να περιμένουν τα λύτρα για να τους πληρώσουν. Ως όμηρος, χαίρομαι που δεν ακολούθησαν τη ρουτίνα.

ΧΑΝΚΣ: Ο Πολ έλεγε, “Πρέπει να γυρίσουμε λίγο ναυτικό πορνό σήμερα”. Άντρες που πηδάνε από αεροπλάνα με φουλ στρατιωτικό εξοπλισμό, τέτοια πράγματα.

ΦΙΛΙΠΣ: Μετά το γεγονός, είδα πλάκα αληθινών ανθρώπων να βουτάνε στο νερό. Και είναι απίστευτο. Είναι πιο Χόλιγουντ από το Χόλιγουντ. Είναι αληθινοί τιτάνες, υπερήρωες της εποχής μας.

Μοιάζεις διστακτικός στο να αποδεχτείς την ταμπέλα του ήρωα για τον εαυτό σου. Στο βιβλίο σου το λες “η λέξη από Η”. Νιώθεις, κοιτώντας πίσω, πως είχες ηρωικές στιγμές;

ΦΙΛΙΠΣ: Για μένα ήταν η δουλειά μου. Παίρνεις την επιταγή και κάνεις τη δουλειά σου. Σαν καπετάνιος παίρνεις όλο το φταίξιμο πάντα, και σε μια τέτοια περίπτωση παίρνεις κι όλη την αναγνώριση. Τη στιγμή που υπήρχαν άλλα 19 μέλη του πληρώματος που ενεπλάκησαν μαζί μου.

Έχω υπάρξει περισσότερο φοβισμένος σε πλοίο. Μια φορά είχα να αντιμετωπίσω φωτιά στο μηχανοστάσιο όπου πίστευα πως όλοι οι μηχανικοί μου είχαν πεθάνει. Έχω αντέξει τυφώνες. Θέλω να πω, απλά χαίρομαι που δεν έχασα κανένα μέλος του πληρώματός μου στο Maersk Alabama.

Τομ, σίγουρα θα έχεις σκεφτεί αρκετά τις ηρωικές πτυχές αυτού του ρόλου.

ΧΑΝΚΣ: Έχω περάσει μέσα από τόσες μεγάλες επανεξετάσεις του τι είναι ο ήρωας, από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τους αστροναύτες. Μια φορά ρώτησα τον Τζιμ Λοβέλ, “Σκεφτόσουν ποτέ για τη μοίρα σου εκεί πάνω;”. Και μου είπε, “Όχι, επειδή μας ήταν τόσο γνώριμο το σκάφος και οι διαδικασίες και η όλη φυσική της κατάστασης.” Ένιωθε πως πάντα είχε ένα ακόμα χαρτί να παίξει. Όσο έχεις χαρτί να παίξεις, δεν υπάρχει φόβος. Αλλά δε γίνεται να μη σκέφτεσαι πως, ναι, αυτός ο άνθρωπος είναι διατεθειμένος να βάλει τον εαυτό του σε αυτή την κατάσταση. Αυτός είναι ο ορισμός του ηρωισμού! Δεν έχω γνωρίσει ποτέ μου κάποιον που να έκανε μια ηρωική πράξη και να μην απάντησε “Έκανα απλώς τη δουλειά μου.” Οι τύποι από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όλοι τους, λένε “Οι ήρωες είναι εκείνοι που δεν γυρίζουν πίσω.”

Έχουμε όλοι τη δυνατότητα να φανούμε αντάξιοι των περιστάσεων;

ΧΑΝΚΣ: Όχι όλοι, όχι. Κάποιοι άνθρωποι είναι δειλοί… Νομίζω λίγο-πολύ το ένα τρίτο των ανθρώπων είναι κακοί, το ένα τρίτο είναι δειλοί και το ένα τρίτο είναι ήρωες. Τώρα, ένας κακός κι ένας δειλός μπορούν να διαλέξουν να είναι ήρωες, αλλά πρέπει να κάνουν την επιλογή.

Καπετάνιε Φίλιπς, όταν βγήκες στη θάλασσα, περίμενες ποτέ πως μια επίθεση από πειρατές ήταν αληθινή πιθανότητα;

ΦΙΛΙΠΣ: Ω, ναι. Πάντα έλεγα στο πλήρωμά μου πως δεν ήταν θέμα του αν, ήταν θέμα του πότε. Επειδή δεν αντιμετωπίζουμε πειρατεία μόνο στη Σομαλία. Η Νιγηρία είναι χειρότερη. Είναι στο Βιετνάμ, στις Φιλιππίνες, στην Κίνα, στις ακτές Αφρικής και Νοτίου Αμερικής.

ΧΑΝΚΣ: Είδα πολλά βίντεό σου, και υπήρχε ένας τίποτα που είπε, “Δεν ήταν λάθος να πάμε ένα πλοίο εκεί που υπάρχουν πειρατές;” Κι εσύ απάντησες, “Οι πειρατές βρίσκονται παντού.”

Τομ, υπάρχει ιδιαίτερη ευθύνη όταν παίζεις ένα αληθινό πρόσωπο;

ΧΑΝΚΣ: Νομίζω ναι. Πολλές φορές δεν εξαρτάται μόνο από εσένα. Πρέπει να συμφωνείς σε μια βασική φιλοσοφία με τον σκηνοθέτη. Νομίζω είναι σημαντικό να μην επαναπροσδιορίσεις τα κίνητρα κάποιου. Σε μια ταινία πρέπει να βάλεις αναγκαστικά ανθρώπους να πουν και να κάνουν πράγματα που δεν έκαναν ή δεν είπαν, και να βρεθούν σε σημεία που δε βρέθηκαν ποτέ. Αλλά μπορείς να το φτάσεις στα άκρα, δηλαδή να αλλάξεις το

γιατί

κάποιος κάνει ό,τι κάνει, κι αυτό είναι το κλειδί. Πρέπει να είσαι δημοσιογράφος και ιστορικός και σκηνοθέτης, όλα την ίδια στιγμή.

Οι Σομαλοί πειρατές δεν απεικονίζονται απλώς ως “οι κακοί”. Αποκτάς μια αίσθηση του ποιοι είναι σαν άτομα, με την πίεση που αντιμετωπίζει ο καθένας.

ΧΑΝΚΣ: Θα μπορούσε πολύ εύκολα η ταινία να έχει κακούς που είναι απλά κακοί. Οι περισσότερες ταινίες έτσι είναι. Αλλά οι δυναμικές του ποιοι είναι αυτοί οι τέσσερις Σομαλοί και τις πιέσεις τους ασκούνται, είναι κάτι το πολύ απτό. Επειδή ο Πολ έτσι επέλεξε να το ζωντανέψει.

Οι ηθοποιοί που τους παίζουν ζουν όλοι στη Μινεάπολη, ξέρεις. Είναι μέλη μιας κοινότητας Σομαλών που βρίσκεται εκεί. Όταν τους συνάντησα, δεν είχα νιώσει ποτέ πιο κακοδιατηρημένος, γερασμένος λευκός άντρας στη ζωή μου. (γελάει)

Τι ελπίζετε πως θα συγκρατήσει ο κόσμος από αυτή την ταινία;

ΧΑΝΚΣ: Θα έλεγα πως ο Ριτς το έθεσε τέλεια: Μπορείς πάντα να προσπαθείς να κάνεις κάτι. Συνέχισε να κινείσαι μπροστά. Συνέχισε να προσπαθείς πράγματα.

ΦΙΛΙΠΣ: Τίποτα δεν έχει τελειώσει μέχρι να επιλέξεις να παραιτηθείς.

Κείμενο: Κatherine Heintzelman και Jennifer Rainey Marquez / Φωτογραφίες: Miller Mobley για το Parade / Αρχική δημοσίευση στο Περιοδικό Parade και στο parade.com

*Το “Captain Phillips” παίζεται στις αίθουσες από την Feelgood Entertainment.