Jane Campion: «Δεν υπάρχει τίποτα το κατώτερο στις γυναίκες δημιουργούς»
Η σπουδαία σκηνοθέτις είχε δώσει μερικά απλά μαθήματα δημιουργικότητας, όταν το OneMan την είχε συναντήσει στα πλαίσια του Φεστιβάλ των Καννών.
- 29 ΜΑΡ 2022
Μετά από μια σπουδαία καριέρα με πολλά σκαμπανεβάσματα αλλά σχεδόν αποκλειστικά σπουδαίες ταινίες, η Jane Campion επιτέλους τιμήθηκε και με το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για το Power of the Dog.
H Campion έφτασε στην κορυφή πριν σχεδόν τρεις δεκαετίες όταν τιμήθηκε με Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες (η πρώτη γυναίκα που το κατάφερε) και με Όσκαρ Σεναρίου για τα Μαθήματα Πιάνου – ταινία για την οποία προτάθηκε πρώτη φορά για το Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Ήταν τόσο μεγάλη εκείνη η επιτυχία που καθόρισε και τις προσδοκίες όλου του industry από εκείνη για τα επόμενα πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα κάποιες πιο τολμηρές της επιλογές στη συνέχεια, να βρουν εχθρική αντιμετώπιση.
Για ένα διάστημα 12 χρόνων, η Jane Campion σταμάτησε μάλιστα να κάνει σινεμά, βρίσκοντας δημιουργική διέξοδο στη μικρή οθόνη με δύο σεζόν του Top of the Lake.
Τότε ήταν που, μετά την πρεμιέρα της 2ης σεζόν στο Φεστιβάλ Καννών, συναντήσαμε τη σπουδαία auteur και μιλήσαμε μαζί της για τους χαρακτήρες της, τη δημιουργική της κατεύθυνση και για το πώς αντιμετωπίζει τις προσδοκίες κοινού και βιομηχανίας.
Τώρα που το μεγάλο της κινηματογραφικό comeback (πρώτη της ταινίας μετά το 2009) ολοκληρώθηκε με ένα πανάξιο Όσκαρ Σκηνοθεσίας, θυμόμαστε κάποια από τα όσα μας είχε πει στη συνέντευξή μας μαζί της.
© Kirsty Griffin / AP
Για τη δημιουργική ελευθερία και για τη δυσκολία του να ικανοποιείς ένα κοινό:
«Με ελκύουν μέρη όπου μπορείς να νιώσεις πως έχεις μεγάλη ελευθερία ως συγγραφέας ή ως δημιουργός. Οι άνθρωποι που κάνουν τηλεόραση παίρνουν περισσότερα ρίσκα. Ενώ όταν σου έρχεται μια ιδέα για ταινία, το πρώτο πράγμα που σκέφτονται είναι πώς μπορούμε να βρούμε κοινό.
Και αυτό κατευθείαν σε κάνει να αναρωτιέσαι, οφείλουμε να είμαστε πιο συντηρητικοί; Πιο άγριοι; Πιο… τι; Νιώθω πως για να έχεις βέβαιο κοινό για την ταινία σου χρειάζονται επιβεβαίωση πως θα αξίζει τον κόπο τους. Αυτό είναι δύσκολο πράγμα να δώσεις στον οποιονδήποτε, έτσι δεν είναι;»
Για το να αφήνεις άφοβα χαρακτήρες σε εκπλήξουν:
«To Top the Lake είναι μια ιστορία για την αγάπη. Όλοι ψάχνουμε για αγάπη ως άνθρωποι, είναι μόνο φυσικό. Και σε αυτή την ιστορία το αφήνουμε αυτό να είναι παρόν πολύ περισσότερο από την 1η σεζόν. Πραγματικά, ακούσαμε την ανάγκη των χαρακτήρων μας για αγάπη.
Η Robin προσπαθεί να καταλάβει τη συνεργάτη της και να καταλάβει γιατί η κόρη της είναι ερωτευμένη με αυτό τον τύπο. Προσπαθούμε να δημιουργούμε χαρακτήρες που τους δίνουμε τη δυνατότητα να μας εκπλήξουν, όλοι έχουν καλές προθέσεις. Όταν γνωρίζεις πραγματικά κάποιον, όταν αφήνεσαι να νιώσεις, δεν μπορείς παρά να τον αγαπήσεις. Αυτό είναι η αγάπη, το να παίρνεις το χρόνο να γνωρίσεις αληθινά κάποιον.»
Για το στρες που έρχεται στο τέλος:
«Ο εγκέφαλός μου δεν βιώνει το στρες μέχρι να είναι πολύ αργά. Είμαι τόσο ενθουσιασμένη όποτε αποφασίζω να κάνω κάτι, που δε μπορώ να σκεφτώ ότι ίσως αποτύχει πολύ άσχημα. Αλλά μετά είναι τόσα πολλά που θα μπορούσανε να πάνε λάθος. Όταν με καταλαμβάνει το άγχος σκέφτομαι ας πούμε πως μπορεί να πεθάνει και κάποιος από το καστ. Ότι θα πεθάνει κάποιος και θα πρέπει να το γυρίσουμε ξανά όλο από την αρχή! [γελάει] Πρέπει να είμαι θετική.»
Για τη μικρότερη εκπροσώπηση γυναικών δημιουργών στο κινηματογραφικό industry:
«Τρίζουν τα δόντια μου από το πόσο εξοργισμένη είμαι που χρηματοδοτούνται ακόμα τόσο λίγες ταινίες γυρισμένες από γυναίκες. Γιατί αυτό είναι το βασικό πρόβλημα που οδηγεί στο να μην κερδίζουν το μεγάλο βραβείο. Γιατί αν κοιτάξεις πόσες γυναίκες ήταν στο διαγωνιστικό [των Καννών], δεν ήταν και πολλές. Ως συνήθως δηλαδή.
Δεν υπάρχει τίποτα το κατώτερο στις γυναίκες δημιουργούς. Ή ίσως παραείναι έξυπνες. Όταν βλέπεις ας πούμε την Kathryn Bigelow να κάνει το Hurt Locker, μια τόσο σπουδαία πολεμική ταινία… Οι γυναίκες μπορούν να κάνουν κάθε είδους ιστορίες. Πρέπει να είναι κάτι που προέρχεται από τη χρηματοδότηση, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω το γιατί. Είμαστε γιατροί, είμαστε δικηγόροι…»
Για την αλληλοϋποστήριξη γυναικών σκηνοθετών:
«Η Sofia Coppola είναι φίλη μου. Και γνώρισα τη Maren Ade που γύρισε το Toni Erdmann και έκανα “oooooh my gooood” [σσ. κουνάει χέρια και γίνεται ψιλή η φωνή της]. Και η Bigelow. Φροντίζω να τις υποστηρίζω. Και μου αρέσει που κάνουν όλες διαφορετικά πράγματα, πράγματα που δεν μπορείς να φανταστείς. Νιώθω όμως πως η αλλαγή βρίσκεται στον αέρα. Νέες δουλειές, προορισμένες για γυναίκες, που βγαίνουν τελευταία, είναι γεμάτες κουράγιο και ενδιαφέρουσες ιδέες»
Για το αν είναι κουραστικό να είναι πάντα «η γυναίκα δημιουργός»:
«Κάποτε με κούραζε. Δεν το έχω σκεφτεί έτσι εδώ και κάμποσο καιρό. Είναι απλά ότι δεν μπορείς να το αγνοείς πια. Επίσης, δουλεύω με αληθινά ευαίσθητους ανθρώπους, αυτό είναι το ενδιαφέρον μου, οπότε δεν το σκέφτομαι καν ότι είμαι γυναίκα. Νιώθω απλά άνθρωπος»
Για το να βρίσκεις αντιφατικές οπτικές σε ένα κομμάτι αφήγησης:
«Στο Σίδνεϊ οι άνθρωποι ζουν από τη μία σε μια πολύ σκοτεινή πλευρά κι από την άλλη υπάρχει μια πανέμορφη παραλία, η Bondi. Η Bondi είναι μια εμβληματική, τεράστια παραλία. Και είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος, πολύς κόσμος έλκεται σε αυτό. Τα πρώτα μου χρόνια στο Σίδνεϊ πήγαινα εκεί και συνειδητοποίησα πως ήταν ένας μέρος ονείρων, αλλά κάπως νεκρό στην πραγματικότητα. Υπάρχουν ιστορίες όπως ότι ας πούμε 6-7 το πρωί θα δεις όλους τους CEO να τρέχουν στην παραλία, στις 7-8 όλους τους μεσαίους διευθυντές, και μετά στις 8-10 οι άνθρωποι που δεν έχουν δουλειά»
Για το τι είναι αυτό που μας ενθουσιάζει σε σκοτεινές ιστορίες εγκλήματος:
«Η απάντησή μου είναι “ένα σκάνδαλο”. Είναι μια μηχανή, δίνει στην ιστορία κίνηση, είναι η αναζήτηση και αυτό γίνεται το ίδιο το μοτίβο της ιστορίας. Και το άτομο που ψάχνει, είναι και το ίδιο πάντα κάπως τυφλό, και η έρευνα αυτή αποκαλύπτει πάντα κάτι για τον εαυτό τους. Αποκαλύπτει αυτό που δεν ξέρουν πως δεν ξέρουν»
Για το να δημιουργείς χωρίς να πρέπει:
«Είμαι αργή στο γράψιμο. Η έγνοια μου έχει περισσότερο να κάνει με την ποιότητα, το να κάνω κάτι που αγαπώ. Είμαι σε μια θέση όπου δε με τραβάνε να κάνω κάτι που δε θέλω, οπότε η μόνη έγνοια είναι να το κάνω όσο καλύτερα γίνεται.»
*Το Power of the Dog σε σκηνοθεσία Jane Campion τριμάρει στο Netflix. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Καννών.
