Η Jane Campion μας μιλάει για το ‘Top of the Lake’ και την απελευθέρωση της τηλεόρασης

Όταν στις τελευταίες Κάννες ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά σειρές στο πλαίσιο της επίσημης επιλογής, ο διευθυντής του Φεστιβάλ έσπευσε να διευκρινήσει, αγχωμένος, ότι αυτές δεν είναι όποιες κι όποιες σειρές, είναι οι νέες δουλειές δημιουργών που έχουν κερδίσει Χρυσό Φοίνικα κι άρα επομένως έχουν θέση σε ένα τόσο πρεστίζ Φεστιβάλ.

Μία από αυτές τις σειρές ήταν το ‘Top of the Lake: China Girl’ (που προβάλλεται στο COSMOTE CINEMA 4HD κάθε Κυριακή στις 23.00), που σήμανε την επιστροφή της Jane Campion όχι μόνο στην τηλεόραση αλλά και στον κόσμο που δημιούργησε πριν αρκετά χρόνια, με τον πρώτο κύκλο της σειράς, για μια αστυνομικό στην Αυστραλία που ερευνά την εξαφάνιση ενός κοριτσιού. (Η άλλη σειρά ήταν φυσικά το ‘Twin Peaks: The Return’ του David Lynch).

Στη 2η σεζόν, η πρωταγωνίστρια είναι η ίδια, είναι η Elisabeth Moss που είναι πάρα πολύ φίλη του σάιτ και της έχουμε μιλήσει και για το ‘Top of the Lake’ όσο και για το ‘Handmaid’s Tale’ για το οποίο πρόσφατα πήρε Emmy. Η Robin αυτή τη φορά βρίσκεται στο Σίδνεϊ, και αναζητά την κόρη της, την ίδια ώρα που ερευνά τον θάνατο μιας κοπέλας από την Κίνα, της οποίας το πτώμα ξεβράστηκε μέσα σε μια βαλίτσα, στην πιο διάσημη παραλία της χώρας.

“Όσο καιρό ήμασταν στην Αυστραλία το σώμα μιας κοπέλας απο την Κίνα είχε ξεβραστεί στην θάλασσα,” θυμάται η Campion όταν ρωτάμε αν έχει συμβεί κάποιο παρόμοιο περιστατικό. “Αλλά δεν ήταν σε βαλίτσα,” συμπληρώνει. Τη 2η σεζόν, όπως και την 1η, έχει γράψει μαζί με τον συγγραφέα Gerard Lee, με τον οποίον έχουν συνεργαστεί πολλές φορές φορές στο παρελθόν αφότου γνωρίστηκαν δεκαετίες πρίν στη σχολή κινηματογράφου. “Ερωτεύτηκα την Jane σε ένα μικρό θέατρο στη σχολή κινηματογράφου όταν βλέπαμε μια παράσταση που ανέβασαν παιδιά με σύνδρομο Ντάουν,” θυμάται εκείνος. “Ήταν μάλλον το μόνο άτομο στο δωμάτιο που έβρισκε την παράσταση εξίσου αστεία και εξίσου συγκινητική όσο εγώ.” Μαζί ύφαναν και τη 2η σεζόν δένοντας μεταξύ τους περισσότερα αφηγηματικά νήματα, και ένα ακόμα εντονότερο συναισθηματικό arc για την κεντρική ηρωίδα.

Εμείς, λίγες μέρες μετά την πρεμιέρα της σειράς στο Φεστιβάλ Καννών, ρωτήσαμε τη σπουδαία δημιουργό για την επιστροφή της στο ‘Top of the Lake’, για το Χρυσό Φοίνικα, για την τηλεόραση, και για τις ιστορίες εγκλήματος που μας συναρπάζουν.

***

Νιώσατε πίεση μετά από τόσα χρόνια από το πρώτο ‘Top of the Lake’; Το δύσκολο δεύτερο άλμπουμ, ας πούμε;

Έχω αυτό το αστείο πράγμα, ο εγκέφαλός μου δεν βιώνει το στρες μέχρι να είναι πολύ αργά. Είμαι τόσο ενθουσιασμένη όποτε αποφασίζω να κάνω κάτι που δε μπορώ να σκεφτώ ότι ίσως αποτύχει πολύ άσχημα. Αλλά μετά είναι τόσα πολλά που θα μπορούσανε να πάνε λάθος. Όταν με καταλαμβάνει το άγχος σκέφτομαι ας πούμε πως μπορεί να πεθάνει και κάποιος από το καστ. Ότι θα πεθάνει κάποιος και θα πρέπει να το γυρίσουμε ξανά όλο από την αρχή! [γελάει] Πρέπει να είμαι θετική.

Πώς επηρέασε τη δεύτερη σεζόν η απόσταση όλων αυτών των χρόνων;

Νομίζω η έγνοια μας έχει περισσότερο να κάνει με την ποιότητα, το να κάνουμε κάτι που αγαπάμε. Είμαστε σε μια θέση όπου δε μας τραβάνε να κάνουμε κάτι που δε θέλουμε, οπότε η μόνη μας έγνοια είναι να το κάνουμε όσο καλύτερα γίνεται. Θέλαμε να κάνουμε κάτι που έχει την αίσθηση μιας νουβέλας, να είναι ραφιναρισμένο, και όχι να βάλουμε έξτρα επεισόδια ας πούμε. Οπότε δουλέψαμε προς αυτή μας τη φιλοδοξία. Είμαστε μόνο δύο συγγραφείς εξάλλου. Κι εγώ είμαι αργή στο γράψιμο.

Επίσης είχαμε αρκετές ιδέες ως προς το τι δεν είχαμε πετύχει τόσο καλά στην πρώτη σειρά, οπότε δεν κάναμε ξανά ό,τι δεν μας άρεσε. Πήγαμε μαζί στη σχολή κινηματογράφου και εκεί όταν γνωριστήκαμε συνειδητοποιήσαμε πως είχαμε παρόμοιες ματιές, θέλαμε να κάνουμε παρόμοια πράγματα, βρίσκαμε τα ίδια πράγματα αστεία. Και κλαίγαμε πολύ επίσης.

Η βασική μεγάλη διαφορά είναι το σκηνικό, που μεταφέρεται στο Σίδνεϊ. Τι θέλατε να πετύχετε;

Έχει να κάνει με το τι μας ενέπνευσε. Έχεις πάει στο Σίδνεϊ; Είναι μια πόλη όπου οι άνθρωποι… η ποιότητα ζωής… κοίτα, οι άνθρωποι εκεί ζουν από τη μία σε μια πολύ σκοτεινή πλευρά κι από την άλλη υπάρχει μια πανέμορφη παραλία, η Bondi. Αυτό μας φάνηκε ενδιαφέρον. Η Bondi είναι μια εμβληματική, τεράστια παραλία. Και είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος, πολύς κόσμος έλκεται σε αυτό. Τα πρώτα μου χρόνια στο Σίδνεϊ πήγαινα εκεί και συνειδητοποίησα πως ήταν ένας μέρος ονείρων, αλλά κάπως νεκρό στην πραγματικότητα. Υπάρχουν ιστορίες όπως ότι ας πούμε 6-7 το πρωί θα δεις όλους τους CEO να τρέχουν στην παραλία, στις 7-8 όλοι οι μεσαίοι διευθυντές, και μετά στις 8-10 οι άνθρωποι που δεν έχουν δουλειά.

Στην πρεμιέρα της 1ης σεζόν στο Φεστιβάλ Βερολίνου είχατε πει πως η τηλεόραση είναι ένα πολύ πιο συναρπαστικό μέσο, αναρωτιέμαι αν ακόμα το πιστεύετε.

Νομίζω αυτό που συμβαίνει με εμένα είναι πως με ελκύουν μέρη όπου μπορείς να νιώσεις πως έχεις μεγάλη ελευθερία ως συγγραφέας ή ως δημιουργός. Οι άνθρωποι που κάνουν τηλεόραση παίρνουν περισσότερα ρίσκα. Όπως οι υπεύθυνοί μας στο BBC2, πραγματικά υποστήριξαν αυτό το πρότζεκτ. Και είπαν στους πάντες τι πρέπει να κάνουν. Ενώ ας πούμε όταν σου έρχεται μια ιδέα για ταινία, το πρώτο πράγμα που σκέφτονται είναι πώς μπορούμε να βρούμε κοινό. Και αυτό κατευθείαν σε κάνει να αναρωτιέσαι, οφείλουμε να είμαστε πιο συντηρητικοί; Πιο άγριοι; Πιο… τι; Νιώθω πως για να έχεις βέβαιο κοινό για την ταινία σου χρειάζονται επιβεβαίωση πως θα αξίζει τον κόπο τους. Αυτό είναι δύσκολο πράγμα να δώσεις στον οποιονδήποτε, έτσι δεν είναι;

Στις Κάννες την προηγούμενη βδομάδα έκανε πρεμιέρα η 2η σεζόν, ήσασταν κι εσείς εκεί. Και είστε ακόμα η μοναδική γυναίκα που έχει κερδίσει το Χρυσό Φοίνικα, αν και φέτος η Lynne Ramsay κι η Sofia Coppola κέρδισαν δύο μεγάλα βραβεία.

Η Lynne και η Sofia είναι φοβερές κινηματογραφίστριες και είμααι ενθουσιασμένη που η δουλειά τους αναγνωρίζεται. Και ξέρεις, τρίζουν τα δόντια μου από το πόσο εξοργισμένη είμαι(*) που χρηματοδοντούνται ακόμα τόσο λίγες ταινίες γυρισμένες από γυναίκες. Γιατί αυτό είναι το βασικό πρόβλημα που οδηγεί στο να μην κερδίζουν το μεγάλο βραβείο. Γιατί αν κοιτάξεις πόσες γυναίκες ήταν στο διαγωνιστικό, δεν ήταν και πολλές. Ως συνήθως δηλαδή. Δεν υπάρχει τίποτα το κατώτερο στις γυναίκες δημιουργούς. Ή ίσως παραείναι έξυπνες. Όταν βλέπεις ας πούμε την Kathryn Bigelow να κάνει το ‘Hurt Locker’, μια τόσο σπουδαία πολεμική ταινία… Οι γυναίκες μπορούν να κάνουν κάθε είδους ιστορίες. Πρέπει να είναι κάτι που προέρχεται από τη χρηματοδότηση, αλλά δε μπορώ να καταλάβω το γιατί. Είμαστε γιατροί, είμαστε δικηγόροι…

(*Συγγνώμη, αλλά αξίζει να καταγραφεί στο άρθρο και η οργισμένη ποίηση της έκφρασης της Campion στα αγγλικά, όπου είναι πολύ-πολύ ωραιότερη: “it’s teeth-gnashingly infuriating”.)

Είχαμε μετά την 1η σεζόν την εικόνα ενός κύκλου γυναικών που αλληλοϋποστηρίζονται, έχετε παρόμοια εμπειρία;

Sisterhood; Σίγουρα, ανάμεσα στις φίλες μου στη βιομηχανία. Πάντα φροντίζω να τους γράφω και να τους λέω αν μου άρεσε η ταινία τους. Η Sofia είναι φίλη μου. Και γνώρισα τη Maren Ade που γύρισε το ‘Toni Erdmann’ και έκανα “oooooh my gooood” [σσ. κουνάει χέρια και γίνεται ψιλή η φωνή της]. Και η Bigelow. Φροντίζω να τις υποστηρίζω. Και μου αρέσει που κάνουν όλες διαφορετικά πράγματα, πράγματα που δε μπορείς να φανταστείς. Λέγαμε βασικά με την Andrea Arnold ότι ίσως είναι η ώρα να ιδρύσουμε το Wonder Woman Film School. Να κάνουμε μια τελευταία προσπάθεια. Να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε. Με ανθρώπους σαν την Jill Solloway ας πούμε. Νιώθω όμως πως η αλλαγή βρίσκεται στον αέρα. Νέες δουλειές, προορισμένες για γυναίκες, που βγαίνουν τελευταία, είναι γεμάτες κουράγιο και ενδιαφέρουσες ιδέες.

Είναι κουραστικό το να είσαι πάντα ‘η γυναίκα δημιουργός’;

Κάποτε με κούραζε. Δεν το έχω σκεφτεί έτσι εδώ και κάμποσο καιρό. Είναι απλά ότι δε μπορείς να το αγνοείς πια. Επίσης, δουλεύω με αληθινά ευαίσθητους ανθρώπους, αυτό είναι το ενδιαφέρον μου, οπότε δεν το σκέφτομαι καν ότι είμαι γυναίκα. Νιώθω απλά άνθρωπος.

Για να γυρίσουμε στη σειρά, ποιο θα εντοπίζατε ως το μοτίβο της 2ης σεζόν;

Είναι μια ιστορία για την αγάπη. Όλοι ψάχνουμε για αγάπη ως άνθρωποι, είναι μόνο φυσικό. Και σε αυτή την ιστορία το αφήνουμε αυτό να είναι παρόν πολύ περισσότερο από την 1η σεζόν. Πραγματικά ακούσαμε την ανάγκη των χαρακτήρων μας για αγάπη. Γι’αυτό πονάει η Robin τόσο πολύ.

Η Robin ψάχνει την τελευταία εν ζωή συγγενή της. Και επίσης προσπαθεί να καταλάβει τη συνεργάτη της και να καταλάβει γιατί η κόρη της είναι ερωτευμένη με αυτό τον τύπο. Προσπαθούμε να δημιουργούμε χαρακτήρες που τους δίνουμε τη δυνατότητα να μας εκπλήξουν, όλοι έχουν καλές προθέσεις. Γι’αυτό ο χαρακτήρας εκείνου είναι τόσο κακός.

Όταν γνωρίζεις πραγματικά κάποιον, όταν αφήνεσαι να νιώσεις, δε μπορείς παρά να τον αγαπήσεις. Αυτό είναι η αγάπη, το να παίρνεις το χρόνο να γνωρίσεις αληθινά κάποιον.

Γιατί πιστεύετε πως έχουμε τέτοια εμμονή με τις ιστορίες εγκλήματος, τι είναι αυτό που αγαπάμε σε αυτές;

Η απάντησή μου είναι “ένα σκάνδαλο”. Είναι μια μηχανή, δίνει στην ιστορία κίνηση, είναι η αναζήτηση και αυτό γίνεται το ίδιο το μοτίβο της ιστορίας. Και το άτομο που ψάχνει, είναι και το ίδιο πάντα κάπως τυφλό, και η έρευνα αυτή αποκαλύπτει πάντα κάτι για τον εαυτό τους. Αποκαλύπτει αυτό που δεν ξέρουν πως δεν ξέρουν. Οπότε υπάρχει βάθος και υπάρχουν επίπεδα. Μπορεί να το συναντήσουμε πολλές φορές με πολύ επίπεδο τρόπο, ποιος το έκανε κλπ. Αλλά μπορεί μια τέτοια ιστορία να έχει πολλά επίπεδα και εγώ προσπαθώ να δουλεύω με αυτά.

Επίσης για τις ιστορίες φόνων, αυτό είναι το χειρότερο που μπορείς να κάνεις, έτσι, να δολοφονήσεις κάποιον, οπότε είναι σαν μια ζωγραφίας της ψυχής του άλλου. Σκέφτεσαι πάντα, πώς μπορεί ένα άτομο να έφτασε να κάνει κάτι τέτοιο;

* Το ‘Top of the Lake: China Girl’ προβάλλεται κάθε Κυριακή στις 23.00 στο COSMOTE CINEMA 4HD.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:

Συνέντευξη: Η Elisabeth Moss μας μίλησε για το ‘Handmaid’s Tale’ και δεν κρύβει πόσο περήφανη είναι