Julia Ducournau: Όσα είπε στο OneMan η φετινή θριαμβεύτρια των Καννών

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

Επί σειρά ετών οι Κάννες απονέμουν την ύψιστη τιμή τους σε φιλμ πιο, ας το πούμε με όσο πιο ευρύ τρόπο γίνεται, αναμενόμενα. Αυτό -ξεκαθαρίζω με τη μία- δεν σημαίνει πως πρόκειται για κακές ή για βαρετές βραβεύσεις. Το αντίθετο: Είναι αναμενόμενες επειδή, κατά βάση, έχουν λόγο να είναι. Το Parasite ήταν μια αδύνατον να της αντισταθείς βράβευση. Το Shoplifters την προηγούμενη χρονιά ήταν μια υπέροχη ταινία δίχως πολέμιους.

Πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, συναντάμε ταινίες που είτε λόγω θεματικής, είτε λόγω πολιτικής στάσης, είτε λόγω βαριάς σκηνοθετικής υπογραφής, είτε λόγω -πολύ απλά- σαρωτικής αποδοχής, μοιάζουν εκ του αποτελέσματος, αν όχι αναντίρρητες, τότε σίγουρα ορθολογικές επιλογές.

«Όλα αυτά είναι κουτάκια σε κάθε περίπτωση. Γάμα τα όλα αυτά. Όλοι στον ίδιο κόσμο είμαστε, όλοι μαζί υποφέρουμε!»

Φέτος η Julia Ducournau, που είχε κάνει ντεμπούτο με μια κανιβαλιστική ταινία τρόμου, βρίσκεται στο Διαγωνιστικό με τη δεύτερη μόλις ταινία της, μια ταινία που ουρλιάζει «καλτ αντικείμενο», με ακραίες εικόνες και ιδέες, και με αληθινό διχασμό στην αποδοχή της: Το Metacritic δίνει την ταινία στο 73/100, ενώ το πάνελ των κριτικών του εντύπου Screen International (παραδοσιακά ο πιο αξιόπιστος μετρητής για το επίπεδο του buzz κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ) έφερε το Titane στο 1.6 στα 5!

Πρέπει να πάμε πολύ πίσω για να βρούμε έναν Χρυσό Φοίνικα που να αποτελεί τόσο επιθετική επιλογή- ίσως το Pulp Fiction το 1994; Σε κάθε περίπτωση, η Ducournau έγραψε τη δική της ιστορία το ΣΚ που μας πέρασε, κερδίζοντας το μεγάλο βραβείο ενός Φεστιβάλ Καννών γεμάτου σπουδαίους τίτλους και μεγάλους auteurs. Και σήμερα, θυμόμαστε όσα μας είχε πει σε μια μεγάλη κουβέντα (την οποία μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ) που είχαμε κάνει μαζί της πριν μερικά χρόνια, όταν είχε επισκεφθεί την Αθήνα και τις Νύχτες Πρεμιέρας.

Τότε, η ταινία που έφερνε μαζί της ήταν το Raw, το ήδη καλτ σκηνοθετικό της ντεμπούτο, και η 12η καλύτερη ταινία τρόμου του 21ου αιώνα σύμφωνα με την αντίστοιχη λίστα μας. Το πρωί που την είχαμε συναντήσει στην Αθήνα, είχε μόλις πριν λίγες ώρες κερδίσει το βραβείο σκηνοθεσίας στο Fantastic Fest. «Δεν περίμενα πως θα κερδίσω βραβείο οπότε ήμουν πολύ χαρούμενη σήμερα το πρωί», έλεγε με ενθουσιασμό αμέσως πριν ξεκινήσει η συνέντευξη. Πού να ήξερε τι άλλο της φύλαγε το μέλλον.

Αυτά είναι όσα μας είπε:

***

H Julia Ducournau κρατά τον Χρυσό Φοίνικα για το Titane. / © 2021 Vadim Ghirda/AP IMAGES

Νιώθω πως ζούμε σε μια τρομερά βίαιη κοινωνία, σε έναν τρομερά βίαιο κόσμο κι εγώ προσωπικά φοβάμαι πάρα πολύ για το πού θα καταλήξουν όλα. Και μοιάζει πάρα πολύ φυσικό για μένα το να μην κοιτάζεις μακριά από οτιδήποτε και να αντιμετωπίζεις τη βία των συναισθημάτων και της κάθε κατάστασης.

Όλο αυτό το ανανεωμένο είδος τρόμου είναι τρομερά επίκαιρο σήμερα. Έχουμε χάσει πολλά πράγματα αλλά τώρα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα εργαλεία ώστε να μπορέσουμε να πούμε κάποια πολύ σημαντικά πράγματα για τον βίαιο κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα.

«Ήθελα ο κόσμος να κοιτάξει τι είναι στα αλήθεια το σώμα».

Μπορώ να συνδεθώ απολύτως και με το Witch και με το It Follows και με τις ταινίες της Ana Lily Amirpour, που έκανε και το Bad Batch, για μένα υπάρχει σίγουρα ένα νέο κύμα που ανεβάζει το είδος, και δεν θέλουμε να ανήκουμε σε έναν κλειστό κύκλο. Βασικά δεν θέλω να χρησιμοποιώ πληθυντικό γιατί δε μπορώ να μιλάω στο όνομα ανθρώπων που δεν είναι εδώ. Αλλά για μένα προσωπικά, η βία που υπάρχει σε αυτές τις ταινίες είδους, που τις έβλεπα όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, γελώντας, για μένα είναι σα να βλέπω καρτούν, νομίζω πως αυτή η γραμματική του είδους που ανέλαβα να υπηρετήσω κι εγώ, για μένα είναι κάτι τρομερά επίκαιρο σήμερα.

Το ένα πράγμα που έχω κάνει είναι κλασικές σπουδές, οπότε τα έχω μελετήσει όλα αυτά. Είναι κι αυτά κομμάτια της γραμματικής μου. Έχω τη γραμματική του τρόμου αλλά και έχω και το background μου ως σπουδάστρια. Και σε επίπεδο δομής είναι σημαντικές αυτές οι αναφορές.

Διάλεξα τον κανιβαλισμό [για το Raw] επειδή προσφέρει μια πολύ ωμή οπτική εικόνα του σώματος που είναι ακριβώς αυτό που ήθελα να δείξω. Ωμό, μετωπικό, κάπως σα να θες να κοιτάξεις μακριά αλλά να είναι τόσο μπορεί μπροστά στα μούτρα σου που να πρέπει να το δεις. Και ήθελα ο κόσμος να κοιτάξει το σώμα και τι είναι στα αλήθεια το σώμα. Και ο άνθρωπος γενικότερα, υπό μία έννοια.

Θέλω να είμαι σίγουρη πως όλοι αντιδρούν σωματικά με πολύ διαφορετικούς τρόπους μπροστά στην ίδια εικόνα. Υπάρχουν άπειρες διαφορετικές αντιδράσεις. Το να πω πως πρέπει να αισθανθείς αυτό το πράγμα και να καταλάβεις εκείνο θα ήταν ευνουχισμός της φαντασίας.

Δε μπορείς να ξεφύγεις από το έδαφος, και έτσι δε μπορείς να δραπετεύεις για πάντα από τα άγχη σου και να τα αφήνεις πίσω σου. Πρέπει να το αντιμετωπίσεις αλλιώς θα είσαι για πάντα κολλημένος στο έδαφος. Οπότε για μένα αυτό έχει να κάνει εν τέλει με την ανθρώπινη κατάσταση. Είμαστε στο έδαφος και δε μπορούμε να ξεφύγουμε.

Ως σεναριογράφος πρέπει να μπορείς να μεταφέρεις τον εαυτό σου στη θέση του χαρακτήρα δίχως να έχει σημασία το γένος, η θρησκεία, η ηλικία. Είσαι απλά ο σεναριογράφος και φαντάζεσαι χαρακτήρες.

[Η σκηνή της αποτρίχωσης] είναι, και πραγματικά το πιστεύω, η μόνη σκηνή σε όλη την ταινία που είναι τόσο συγκεκριμένα θηλυκή. Είναι θέμα εμπειρίας και είναι κάτι πολύ κοινό για όλες τις γυναίκες. Είναι πολύ επίπονο.

«Ήμουν με τη μητέρα μου στο σαλόν και άκουγα γυναίκες να φωνάζουν. Ακουγόταν σα βασανισμός!»

Θυμάμαι από όταν ήμουν μικρό κορίτσι, ήμουν με τη μητέρα μου στο σαλόν και άκουγα γυναίκες να φωνάζουν και έψαχνα τη μαμά μου ανήσυχη. Ακουγόταν σα βασανισμός! Οπότε έλαβα μεγάλη ευχαρίστηση γράφοντας και σκηνοθετώντας αυτή τη σκηνή. Επειδή σκεφτόμουν πως είναι κάτι που δεν έχω δει ξανά σε σκηνή στο σινεμά, και μάλιστα τόσο μετωπικά και ειλικρινά. Κανείς δεν το δείχνει ποτέ αυτό. Το οποίο είναι τρομερά περίεργο επειδή αυτό είναι κάτι που για τον μισό πλανήτη είναι παντελώς στοιχειώδες.

Ήθελα να δείξω αυτή την πλευρά της θηλυκότητας. Νομίζω είναι μια ωραία τελετουργία. Γι’αυτό ήθελα να το δείξω. Είναι μια μάχη ενάντια στην μυθοποίηση του γυναικείου σώματος, και ήθελα να είναι κάτι που να μπορεί να μιλήσει σε ΟΛΟΥΣ κι ας είναι μια κατά βάση θηλυκή εμπειρία. Μιλάει σε όλους. Κι οι άντρες αντιδρούν πάντα «ω θεέ μου!». Ήθελα να δείξω πως ακόμα και ένα θέμα θεωρητικά καθαρά γυναικείο, μιλά σε όλους.

Σαν καλλιτέχνης προσπαθώ να μιλώ στους πάντες. Δε μου αρέσει το γεγονός πως σε αφήνουν ως γυναίκα σκηνοθέτη στον μικρό σου κύκλο να παίξεις με τις φίλες σου αλλά ξέρεις, μην παίξεις με τα μεγάλα αγόρια. Αντιδρώ σε αυτό, πολύ απλά.

Ας πούμε το Shutter Island τι, είναι μια ταινία για άντρες; Δε νομίζω, έτσι δεν είναι; Ελάτε τώρα. Πρέπει να σταματήσουμε να διαχωρίζουμε τις ταινίες βάσει φύλου, είναι τρέλα. Και ειδικά σε σχέση με το ένα φύλο. Ξέρεις, το ένα φύλο κάνει ταινίες που έχει σημασία ο διαχωρισμός και το άλλο φύλο κάνει ταινίες παγκόσμιες. Είναι γαμημένα άδικο. Το μισώ αυτό! [γελάει]

«Ήθελα να δείξω πως ακόμα και ένα θέμα θεωρητικά καθαρά γυναικείο, μιλά σε όλους».

Το φεμινιστικό κύμα αφορά όλο και περισσότερους, και είμαι απολύτως χαρούμενη που κάποιοι άνθρωποι κατανοούν πως απέχουμε πολύ από την ισότητα αυτή τη στιγμή και προσπαθούν να κάνουν κάτι για αυτό. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν να απειλούνται από αυτό, πιστεύουν πως «α, τώρα θα έχουμε μόνο ταινίες για γυναίκες». Δεν έχει καθόλου να κάνει με αυτό. Δηλαδή δε λέω εγώ ότι δε θα γράψω ποτέ μια ταινία με άντρες πρωταγωνιστές. Λατρεύω να γράφω άντρες χαρακτήρες. Κάποια μέρα μάλλον θα το κάνω.

H Julia Ducournau έχει μόλις πάρει τον Χρυσό Φοίνικα από τα χέρια της Sharon Stone. / © 2021 Vadim Ghirda/AP IMAGES

Είναι πολύ ανοιχτό εκ μέρους του, από ανθρώπους σαν τον George Miller, το να πάρουν μια γυναίκα συγγραφέα και να πουν πως, ΟΚ, το Mad Max πάντα ήταν άντρες άντρες άντρες και ναι, έχω ένα μεγάλο κοινό γυναικών, και αυτό είναι ένα ολόκληρο σύμπαν. Πού το γράφει ότι πρέπει να είναι μόνο άντρες οι ήρωες σε αυτό το σύμπαν; Και μου αρέσει πάρα πολύ πως δημιούργησε μια γυναίκα ηρωίδα που μιλάει σε όλους. Αυτό είναι φεμινιστικό, μια ηρωίδα που μιλά παγκόσμια γλώσσα.

Πάρε και τις ταινίες που θεωρητικά είναι από γυναίκες, για γυναίκες. Τα chick flicks. Ποιος λέει πως όλες οι γυναίκες ενδιαφέρονται για τα chick flicks; Οι άντρες ενδιαφέρονται για chick flicks!

Θέλω να πω, όλα αυτά είναι κουτάκια σε κάθε περίπτωση. Γάμα τα όλα αυτά. Όλοι στον ίδιο κόσμο είμαστε, όλοι μαζί υποφέρουμε. [γελάει]

*Το Titane της Julia Ducournau θα κυκλοφορήσει τη νέα σεζόν.