Η Lynne Ramsay δεν θέλει να λένε το σινεμά της ρεαλισμό

Η Lynne Ramsay βραβεύτηκε πέρσι στις Κάννες, αλλά στις Νύχτες Πρεμιέρας ένιωσε επιτέλους ανακουφισμένη. «Μου αρέσουν τα Φεστιβάλ με κοινό, οι Κάννες είναι οι Κάννες, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που το είδε κανονικό κοινό», λέει μιλώντας για το νέο της φιλμ, το σκοτεινό, σκληρό ‘You Were Never Really Here’ (‘Δεν Ήσουν Ποτέ Εδώ’), στο οποίο ο Joaquin Phoenix παίζει έναν εκτελεστή, πρώην πράκτορα, που αναλαμβάνει μια προσωπική επιχείρηση σωτηρίας ενός μικρού κοριτσιού από ένα κύκλωμα διακίνησης σάρκας.

Ήταν η τελευταία ταινία που προβλήθηκε στο διαγωνιστικό των περσινών Καννών και, αν είχε τύχει να διαβάζεις την ανταπόκρισή από εκεί, θα θυμάσαι πως ήταν η ταινία που μας είχε σοκάρει περισσότερο. (Αν δεν είχε τύχει να διαβάζεις την ανταπόκριση όλα ΟΚ, φίλοι, δε θα τσακωθούμε, αλλά να τη διαβάζεις φέτος!, θενκς.) Εν τέλει κέρδισε όχι ένα αλλά δύο βραβεία, ένα αντρικής ερμηνείας για τον Phoenix κι ένα σεναρίου για τη Ramsay (που μοιράστηκε με τους Λάνθιμο-Φιλίππου για το ‘Killing of a Sacred Deer’).

Όμως ναι, οι Κάννες είναι οι Κάννες, όπως λέει κι η ίδια η σκοτσέζα δημιουργός, και ένας Φεστιβάλ πόλης σαν τις Νύχτες Πρεμιέρας είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Γιατί εδώ, θεατές είναι οι κανονικοί άνθρωποι, σαν αυτούς που μπορούν επιτέλους να δουν την ταινία από αυτή τη βδομάδα στις ελληνικές αίθουσες, σε διανομή Seven Films.

Η Ramsay βγάζει ταινίες με μεγάλη χρονική απόσταση μεταξύ τους- ξεκίνησε το ‘99 με το ‘Ratcatcher’, ένα αγνό αριστούργημα για μια παρέα φτωχών παιδιών που μεγαλώνουν στη Γλασκώβη του 1973. Συνέχισε με το ‘Morvern Callar’ (που είχε δημιουργήσει το δικό του καλτ στις indie κλίκες των ‘00s) και η τρίτη της και μάλλον πιο γνωστή της ταινία είναι το θρίλερ ‘We Need to Talk About Kevin’ με την Tilda Swinton. Μεταπηδώντας ανάμεσα στα είδη, δουλεύοντας με τοπ ηθοποιούς, παραδίδοντας ταινίες που λατρεύονται, βραβεύονται και γίνονται αντικείμενο διαρκών αναλύσεων, η Ramsay είναι αναμφίβολα ένα από τα σημαντικότερα ονόματα του σημερινού σινεμά.

Το Σεπτέμβριο που πέρασε, καλεσμένη των Νυχτών Πρεμιέρας, μίλησε στο PopCode για τη συνεργασία της με τον Joaquin Phoenix και τους άλλους σπουδαίους πρωταγωνιστές της, για τη Σαντορίνη και τον Γιώργο Λάνθιμο, για την αόρατη κλωστή που ενώνει όλες τις ταινίες της, για την λατρεία της για τη μουσική και τον ήχο (που είναι «το υποσυνείδητο των ταινιών»), και για εκείνη τη φορά που, γυρίζοντας το ‘Ratcatcher’, έχτισε ένα κανάλι πάνω στα σκουπίδια.

Joaquin Phoenix και Lynne Ramsay με τα βραβεία τους στο 70ό Φεστιβάλ Καννών (Arthur Mola/Invision/AP)

Πώς είναι το να επισκέπτεσαι ένας Φεστιβάλ σαν αυτό μετά από κάτι σαν τις Κάννες;

Μου αρέσουν τα Φεστιβάλ με κοινό, οι Κάννες είναι οι Κάννες, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που το βλέπει κανονικό κοινό. Φάνηκε να πηγαίνει πολύ καλά [σσ. πριν τις Νύχτες Πρεμιέρας είχε γίνει άλλη μια προβολή της τελικής εκδοχής της ταινίας], περιμένω με ενθουσιασμό να δω πώς θα πάει στην Ευρώπη, θα δούμε.

Το μεγαλύτερο μέρος του περσινού διαγωνιστικού στις Κάννες μου φαίνονταν οι ταινίες ΟΚ αλλά δε με είχε συνταράξει κάτι, και η ταινία σου ήταν η τελευταία που είδαμε και βγαίνοντας ήμουν… [γουρλώνω μάτια]

Για να είμαι ειλικρινής δεν ήξερα καν ότι θα πήγαινε στις Κάννες η ταινία, οι χρηματοδότες το ήθελαν, «α, σου έχουμε νέα, η ταινία σου θα πάει στις Κάννες». Και ήμουν στα μισά του μοντάζ, είπα «ωχ όχι θεέ μου». Παρακαλούσα μη μας βάλουν στην τελευταία θέση του προγράμματος, οπότε φυσικά και μας έβαλαν! Ήμουν στο μοντάζ μέχρι τελευταία στιγμή, είχα ακόμα τους πυροβολισμούς να ακούγονται στα αυτιά μου, ήταν τελείως τρελό να πηγαίνεις από αυτό κατευθείαν στην τρέλα των Καννών. Και δεν έκατσα καθόλου εκεί να ηρεμήσω, απλά πήγα, έκατσα μια μέρα, μετά είχαμε το βραβείο, τυφώνας.

Αλλά ήταν συγκινητική η αντίδραση εκεί, το κοινό έμοιαζε να ακολουθεί πραγματικά την ταινία. Τότε σκέφτηκα «α, ΟΚ, είμαι εδώ όντως». Ότι το είδαν όντως, ξέρεις; Δεν είχα χρόνο να σκεφτώ, στις Κάννες γίνεται χαμός. Μπορεί να είναι ευχή και κατάρα να είσαι η τελευταία ταινία, κανείς δε το θέλει, επειδή οι πάντες έχουν φύγει. Αν και κάποιες φορές παίρνεις πραγματικά ενδιαφέροντα φιλμ, το ‘Elle’ ήταν σε αυτή τη θέση, το ‘Elephant’ παλιότερα.

Και το βραβείο το μοιράστηκες μάλιστα με την ταινία του Έλληνα σκηνοθέτη, του Λάνθιμου.

Ναι, ναι, το μοιραστήκαμε με τον Yorgos! Ήταν πολύ ωραίο που τον συνάντησα, δεν τον είχα γνωρίσει νωρίτερα, θαυμάζω πολύ τη δουλειά του. Και είναι και ωραίο για μένα επειδή μία στο τόσο ζω στη Σαντορίνη, νιώθω πως είναι το δεύτερο σπίτι μου, αγαπώ πολύ την Ελλάδα. Κι ο Λάνθιμος έχει πάντα φοβερά σενάρια. Αλλά δεν είχα ιδέα τι να περιμένω. Απλά μας λένε να είμαστε εκεί. Και ήμουν πάρα πολύ χαρούμενη για τον Joaquin, σοκαρίστηκε κι εκείνος.

‘Morvern Callar’

Μιλώντας για αυτόν, σκεφτόμουν πως όλες σου οι ταινίες, 4 ταινίες έχεις κάνει, αλλά σε όλες μετά το ‘Ratcatcher’ που ήταν το ξεκίνημά σου, νιώθω πως… Η Samantha Morton ας πούμε την εποχή του ‘Morvern Callar’ ήταν για πολλούς η καλύτερη ηθοποιός στο σινεμά, μετά έκανες το ‘Kevin’ με την Tilda που είναι θεά–

Και τον Ezra Miller που είναι φοβερός. Κι ο John C. Reilly!

Και τώρα είχες τον Joaquin που είναι ο καλύτερος ηθοποιός αυτή τη στιγμή. Και είναι πολύ ενδιαφέρον ότι δουλεύεις με όλους αυτούς τους ηθοποιούς στην κορυφαία τους περίοδο, και με κάποιο τρόπο καταφέρνεις να δίνεις σε όλους τους έναν εμβληματικό ρόλο καριέρας.

Ελπίζω να συμφωνούν! [γελάει] Δεν ξέρω! Απλά μου αρέσει να δουλεύω μαζί τους. Η Tilda είναι τελείως προσγειωμένη. Με τη Samantha νιώθεις πως γυρνάς ένα ντοκιμαντέρ, απλά μπαίνει στον χαρακτήρα, ο Joaquin είναι επίσης έτσι. Στο ‘Morvern Callar’ ας πούμε η Samantha με παρατηρούσε όσο την παρατηρούσα κι εγώ. Μελετάγαμε η μία την άλλη, περίεργο.

‘Morvern Callar’

Αλλά νιώθω πως είμαι σε ένα ταξίδι με όλους αυτούς. Ο Joaquin ήρθε στο ξεκίνημα της προετοιμασίας και εγώ φρίκαρα επειδή έχουμε ένα εκατομμύριο πράγματα να κάνουμε και μόνο 6 βδομάδες στη διάθεσή μας για προετοιμασία κι ένα πολύ σύντομο γύρισμα. Κουβάλαγα το λάπτοπ μου όπου περπάταγα. Ο Joaquin μπορεί να μυρίσει τους μαλάκες από ένα εκατομμύριο μίλια μακριά, έχει κεραία για αυθεντικότητα. Αμφισβητήσαμε τα πάντα, από τα props μέχρι την ίδια τη νουβέλα που ήταν το πρωτογενές υλικό. Είπαμε, ξέρεις, ας ξεφορτωθούμε το ένα και το άλλο, ας μην κάνουμε αυτό το είδος ταινίας, την έχουμε δει αυτή την ταινία. Πάντα κοιτάμε για αυθεντικότητα, να κάνουμε τον χαρακτήρα πρωτότυπο αντί για τα κλισέ, ότι θα έχει ένα sixpack και θα είναι άτρωτος τύπος. Ο Joe είναι ξέρεις, ένας τύπος.

Ήταν μια ηλεκτρισμένη εμπειρία το γύρισμα, ήταν τόσο γρήγορο και ήταν ένα καλοκαίρι στη Νέα Υόρκη, πέρσι. Η ζέστη, αυτή η υγρασία, σε τρέλαινε. Υπήρχε κάτι στον αέρα που πιστεύω το απεικονίσαμε στην ταινία. Θα ήθελα πολύ να δουλέψω ξανά μαζί του. Φαντάσου δεν έγιναν πρόβες. Συζητήσαμε πολύ στην προετοιμασία, πάντα ήθελε περισσότερα, πάντα αμφισβητούσε οτιδήποτε κάναμε. Πολύ δημιουργικός τύπος, έμοιαζε ζωντανός κάθε μέρα, τα πάντα ήταν συναρπαστικά. Και είναι και πραγματικά αστείους τύπος, πρέπει να κάνει κωμωδία κάποια μέρα. Αν και σκοτεινό το θέμα, διασκεδάσαμε πολύ γυρίζοντας την ταινία.

‘You Were Never Really Here’

Ήταν το ίδιο στο ‘Kevin’ με τον John C. Reilly, ταιριάξαμε τελείως, διασκεδάζαμε κάθε βράδυ. Ο Seamus McGarvey ο διευθυντής φωτογραφίας προσπαθούσε να κάνει προετοιμασία, εγώ σκηνοθετούσα, και με τον John το ρίχναμε στα γέλια. Μαζί με τους ηθοποιούς ήταν σα να ήμασταν μέλη του συνεργείου, αράζαμε κάθε ΣΚ, τα βράδια, και κάποιες φορές ίσως να μην πρέπει να το κάνεις αυτό! [γελάει] Και τώρα ο John κι ο Joaquin παίζουν μαζί στην ταινια του Audiard, είναι γουέστερν και είμαι σούπερ ενθουσιασμένη γι’αυτό. Είναι κι οι δύο φοβεροί ηθοποιοί.

Από το ‘Ratcatcher’ ως το ‘You Were Never Really Here’ υπάρχει μια απόσταση όχι μόνο χρονική αλλά και στο είδος των ιστοριών, αλλά υπάρχει κάτι που πιστεύεις συνδέει εκείνο το φιλμ με το τωρινό; Κάποια γραμμή που διατρέχει το έργο σου όλα αυτά τα χρόνια;

Νομίζω πως πάντα προσπαθώ να μην κάνω την ίδια ταινία δύο φορές. Προκαλώ τον εαυτό μου και πειραματίζομαι και νιώθω ακόμα σαν μαθήτρια. Αυτό σε κάνει πιο ξύπνιο απέναντι σε αυτό που φτιάχνεις. Επίσης αγαπώ το sound design και τα σάουντρακ και νομίζω πως σε μια άλλη ζωή θα ήμουν συνθέτης ή mixer, γιατί νομίζω πως ο ήχος είναι όλο το υποσυνείδητο μιας ταινίας.

Τώρα νομίζω έχω μεγαλύτερη εμπειρία κι ετούτη είναι περισσότερο ταινία είδους ενώ το ‘Ratcatcher’ ήταν περισσότερο ταινία ενηλικίωσης αν θες να το βάλεις κάτω από μια ταμπέλα. Αλλά ας πούμε οι άνθρωποι συνήθιζαν να διαβάζουν τη δουλειά μου ως ρεαλισμό και δε νομίζω πως ήταν ποτέ. Νομίζω είναι… Οι άνθρωποι θέλουν απλά να γεμίζουν την παρένθεση. Στο ‘Ratcatcher’ στέλνουμε ένα ποντίκι στο φεγγάρι με μπαλόνι, καταλαβαίνεις τι εννοώ; Αλλά υποθέτω ένα πράγματα που διαπερνά και τις δύο ταινίες είναι τα χαμένα, τα τραυματισμένα παιδιά. Ο Joe εδώ είναι μεγαλύτερος φυσικά αλλά… Απλά με ενδιαφέρον πολύ οι χαρακτήρες.

‘Ratcatcher’

Ο Scorsese λέει ένα τρομερό πράγμα πάνω σε αυτό, λέει πως δε θυμάται πλοκή στις ταινίες αλλά θυμάμαι χαρακτήρες και θυμάται στιγμές. Και νομίζω πως με την Tilda ή με την Sam στο ‘Morvern Callar’, τον James στο ‘Ratcatcher’, ήταν πάντα οι χαρακτήρες και οι σκηνές που κυλούν μέσα από τους χαρακτήρες, οι φωτεινές πλευρές και οι σκοτεινές πλευρές, ένα πολύπλευρο είδος χαρακτήρων. Νομίζω πως όλοι οι κινηματογραφιστές είμαστε ερασιτέχνες ψυχολόγοι, έχεις πάντα την ανθρώπινη κατάσταση κατά νου. Μου αρέσει να εμβαθύνω στους χαρακτήρες και θεματικά. Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό για το σύνολο της δουλειάς μου, αλλά αυτά είναι τα πράγματα που με κυνηγάνε.

Και παράλληλα σε ελκύει πολύ το σκοτάδι.

Είναι ένας βίαιος κόσμος στον οποίον ζούμε! Είναι σκοτεινός κόσμος. Νομίζω αυτή η ταινία κρυφοκοιτάζει λίγο προς την άβυσσο. Θα ήθελα να κάνω και κωμωδία κάποια στιγμή, πρέπει να είναι κάτι πολύ δύσκολο να κάνεις! Αλλά ο Joe είναι ένας χαρακτήρας σε ένα βίαιο κόσμο όπου δε μπορείς να είσαι σίγουρος για τίποτα, δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο, κάθε τι για το οποίο νομίζεις πως είσαι σίγουρος είναι τελικά κάτι άλλο. Κι η Tilda στο ‘Kevin’ έπαιζε μια μητέρα που δεν αγαπά στα αλήθεια το γιο της ή αναρωτιέται αν τον αγαπάει όντως. Δεν ξέρω τι σημαίνουν όλα αυτά για το τι θα κάνω μετά! Αλλά πάντα ξεκινώ από τον χαρακτήρα, υποθέτω.

‘Gasman’

Μιλώντας για χαρακτήρες και στιγμές εναντίον πλοκής, οι ταινίες σου έτσι κι αλλιώς πάντα έμοιαζαν με mood pieces, ας πούμε το ‘You Were Never Really Here’ θα μπορούσε εύκολα να έχει φτιαχτεί ως ένα θρίλερ με κλασική, περισσότερη πλοκή.

Σίγουρα αυτό θέλαμε εξαρχής. Σκεφτήκαμε πως τις έχουμε δει αυτές τις ταινίες, υπάρχουν άνθρωποι που τις γυρίζουν πάρα πολύ καλά. Ακόμα κι η προσέγγισή μας στη βία, επειδή πολλοί λένε πως είναι βίαια η ταινία, όμως η βία είναι κυρίως εκτός οθόνης. Είναι κατά κάποιο τρόπο ταινία ‘μετα-βίαιη’. Σκέφτηκα πολύ πως θα τα απεικονίσω όλα αυτά στην ταινία, αν θα έχουμε τους κασκαντέρ και όλα αυτά τα ‘σινεμά δράσης’ πράγματα, αλλά δεν ήθελα να κάνω αυτό. Ο Joe είναι πολύ μηχανικός, μπαίνει μέσα, βγαίνει έξω, κάνει τη δουλειά. Είναι και τόσο σύντομο το γύρισμα που δε θα έκανα ποτέ κάποια από αυτές τις χορογραφημένες σκηνές δράσης, δε θα την τελείωνα ποτέ.

Το προσεγγίσαμε διαφορετικά λοιπόν. Ο Joe είναι πολύ μηχανικός στην αρχή και μετά γίνεται όλο πιο προσωπικό. Και στο βιβλίο τον πυροβολούν στο πόδι αλλά μιλάγαμε με τον Joaquin για το πώς θα το κάναμε αυτό πιο προσωπικό, κι έτσι ήρθε [spoiler] η σκηνή με το δόντι [/τέλος spoiler]. Καθώς ξεκινάμε, η βία μοιάζει πιο κατευθυνόμενη και μετά γίνεται όλο και πιο χαοτική. Ήθελα κάθε σκηνή να χτίζει προς κάτι, και πώς η βία συνδέεται με το σκέφτεται ο χαρακτήρας στο δεδομένο σημείο. Αλλά και πάλι, προσπαθούσα να κάνω μια συναρπαστική ταινία. Είναι μόνο 85 λεπτά! Είναι ένα από τα σφιχτά φιλμ είδους που είχαμε παλιά στα ‘40s ή στα ‘50s που ήταν μικρής διάρκειας, και αυτό έμοιαζε σωστό και για αυτή την ταινία. Οικονομικό, γρήγορο, πανκ ροκ. Απλά το κάνεις και δεν αμφιβάλεις για τον εαυτό σου. Ο Joaquin αποδόμησε τα κλισέ, και αμφισβητούμε, αμφισβητούμε, αμφισβητούμε τα πάντα.

‘You Were Never Really Here’

Πάνω στο πόσο εστιασμένη είναι η ταινία στον Joaquin, έχει ενδιαφέρον πώς πάντα επικεντρώνεσαι στα πρόσωπα. Στο τέλος του ‘Ratcatcher’ έχουμε το πρόσωπο του παιδιού που χαμογελά ενώ η ταινία είναι τόσο σκοτεινή και δύσκολη, στο ‘Morvern Callar’ σχεδόν όλη η ταινία είναι το πρόσωπό της, οι αντιδράσεις της, τα χρώματα πάνω στο πρόσωπό της.

Υποθέτω πως κοιτάζω βαθιά στους χαρακτήρες. Αγαπώ το βουβό κινηματογράφο επίσης, και ηθοποιοί σαν τη Samantha Morton είναι φοβεροί σε αυτό. Απλά την κοιτάζω, είναι δύσκολο να κόψω τη λήψη. Το ίδιο με τον Joaquin κι όλους αυτούς τους ηθοποιούς. Επίσης είναι κι η πρώτη φορά που γυρίζω ταινία ψηφιακά. Ήθελα να γυρίσω μισή-μισή, τη μέρα να είναι φιλμ και τη νύχτα βίντεο αλλά οι χρηματοδότες είπαν όχι, είναι πολύ ακριβό έτσι. Αλλά τελικά κάναμε δοκιμές και δεν φαίνονταν διαφορές. Για μένα πολλές από τις ερμηνείες στις ταινίες μου σχηματίζονται από τέτοιες εκφράσεις στην κάμερα. Κι ο Joaquin είναι τύπος της μιας λήψης. Βάζει κάθε φορά τα πάντα όταν παίζει. Αγαπώ το πώς προσεγγίζει τον χαρακτήρα, θα κάνει κάτι αστείο ή τρομακτικό, ποτέ δε ξέρεις τι να περιμένεις. Είναι απρόβλεπτος. Αλλά ναι, υποθέτω όλες οι ταινίες μου τελειώνουν με ένα πρόσωπο!

‘Small Deaths’

Ο Joaquin ήταν πάντα η πρώτη επιλογή σου;

Πριν καν γράψω την πρώτη σελίδα του σεναρίου, ο Joaquin ήταν το screensaver! [γελάει] Δεν ξέρω τι θα έκανα αν έλεγε όχι. Είχαμε ένα μικρό χρονικό περιθώριο να το κάνουμε, ήμουν στην Πολωνία σε ένα Φεστιβάλ και μιλήσαμε με Joaquin, για το αν θέλει να το κάνει, και μου είπε ότι πρέπει να πάμε στη Νέα Υόρκη άμεσα, γιατί είχε 6 βδομάδες και μετά έπρεπε να πάει να κάνει μια άλλη ταινία. Και σκεφτόμουν, να περιμένω; Όχι, δεν γίνεται να περιμένεις, αν έχεις την ευκαιρία να έχεις τον Joaquin, την αρπάζεις. Και του άρεσε πολύ, του άρεσε που έγιναν όλα γρήγορα. Γέλαγε κι εκείνος όταν έμαθε ότι θα πάμε στις Κάννες. Έχει φοβερό ένστικτο, και πάντα πιέζει τον εαυτό του. Μπορείς να τον ακούσεις μετά από το τέλος της κάθε ερμηνείας του να μονολογεί «fuck, shit!», πάντα ψάχνει κάτι περισσότερο.

Joaquin Phoenix, Lynne Ramsay, Ekaterina Samsonov στην πρεμιέρα της ταινίας στις Κάννες (Arthur Mola/Invision/AP)

Γιατί ήθελες τόσο πολύ να κάνεις αυτή την ιστορία λοιπόν;

Πολλοί είπαν ότι δεν ήταν η προφανής επιλογή. Ήταν μια μικρή, σύντομη νουβέλα, ένα γρήγορο, pulpy page-turner, που διάβαζες κι έκανες «ουάο». Αλλά έχει να κάνει με τον χαρακτήρα πάλι, είναι αυτός ο πληγωμένος άντρας που πέφτει σε λάθη, δεν είναι ο τέλειος James Bond, δεν είναι χαρακτήρας από αυτές τις ταινίες, σούπερ όμορφος, τέλειος. Είναι πληγωμένος, έχεις αυτοκτονικές σκέψεις. Οπότε για αυτό τον χαρακτήρα ήξερα πως ήθελα έναν ηθοποιό σαν τον Joaquin.

Μιας και μιλήσαμε για τη μουσική νωρίτερα, η αγαπημένη μου σκηνή στην ταινία είναι με τον Joe και τον εκτελεστή, που παίζει το κομμάτι της Charlene. Πώς σου ήρθε να το χρησιμοποιήσεις;

Α, αυτό είναι από τα αγαπημένα τραγούδια του πατέρα μου, έχει πεθάνει τώρα. Αλλά δεν ξέρω, απλά ήρθε στο μυαλό μου. Είναι ένας μάτσο τύπος ο πατέρας μου αλλά αγαπάει αυτό το τραγούδι! Το θυμήθηκα και κατευθείαν έψαξα να δω αν μπορούμε να πάρουμε τα δικαιώματα. Ήταν ενδιαφέρον κιόλας, έπαιξε με τη βία με ένα διαφορετικό τρόπο, όπου υπάρχει μια στιγμή ενσυναίσθησης. Κάνω συνέχεια άλματα με το χρόνο και τη μουσική, κάναμε ενδιαφέροντα πράγματα. Ας πούμε σε τέτοιες σκηνές σε αυτές τις ταινίες ο άλλος τύπος πάντα πεθαίνει κατευθείαν, αλλά εμείς το κάναμε ένα αργό πράγμα, οπότε ακούς και αισθάνεσαι το χρόνο να περνάει. Το κάναμε και σε άλλες σκηνές αυτό όπου τοποθετήσαμε τη μουσική και ακούγεται να προσπερνά κάποιες στιγμές. Είναι ανεπαίσθητο.

Κι ο Jonny Greenwood των Radiohead είχε εμπλακεί από την αρχή. Με είχε βοηθήσει και στο ‘Kevin’, αλλά τώρα ήταν να κάνει τουρ με τους Radiohead και δεν είχε χρόνο, και του έλεγα συνέχεια, «δες 15 λεπτά», «δες 10 λεπτά!». Γιατί ήξερα ότι για αυτή την ταινία ήθελα κανονική μουσική, δεν είχα ξανακάνει μεγάλο score σε ταινία, το ‘Kevin’ είχε πραγματικά λιγοστή μουσική. Τελικά το έκανε, είχε λίγο χρόνο και δεν ήξερα τι να περιμένω, κι η μουσική του αρχίζει ως κάτι συμβατικό και κινείται προωθητικά, και αποσυντίθεται σαν τον χαρακτήρα της ταινίας.

[σσ. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε το πρωί πριν την πρεμιέρα της ταινίας στις Νύχτες Πρεμιέρας, που θα ήταν μόλις η δεύτερη προβολή παγκοσμίως της τελικής εκδοχής του φιλμ. Στις Κάννες παίχτηκε μια ατελής βερσιόν, χωρίς καν τίτλους τέλους.]

Δεν έχω δει ακόμα την τελική εκδοχή της ταινίας προφανώς–

Α ναι, αυτό που όλοι μου λένε «ω, αφού αρέσει σε όλους δεν πρέπει να αλλάξεις τίποτα άλλο!». Ξέρεις, ήθελα να έχω μια βδομάδα παραπάνω για το κόψω καλύτερα, να το κάνω λίγο πιο εξεζητημένο σε κάποια σημεία. Τα πράγματα που γυρίσαμε πολύ κοντά στις Κάννες ίσα που πρόλαβα να τα βάλω μέσα οπότε δεν ήταν στο επίπεδο των υπολοίπων. Είναι η ίδια ταινία στην ουσία αλλά λίγο πιο εξεζητημένη τεχνικά σε κάποια σημεία.

Διάβασα πως στην ουσία η διαφορά είναι στη μουσική και στον ήχο;

Ναι, κάποιες επιπλέον ακολουθίες, κάποια πράγματα που ήθελα να χρησιμοποιήσω αλλά ξέρεις… αυτή την ταινία έπρεπε να τη λένε ‘You Were Never Really Finished’ [γελάμε] γιατί έχω και τόσο πολύ ακόμα υλικό γυρισμένο και πολλά υπέροχα κομμάτια μουσικής με τα οποία θέλαμε να πειραματιστούμε αλλά απλά δεν είχαμε πολύ χρόνο. Ο Jonny απλά μου έστειλε με μέιλ τη μουσική, κάνει αυτά τα 25λεπτα κομμάτια και πρέπει να μειωθούν τα πάντα με πολύ προσεκτικό τρόπο. Έκανε φοβερή δουλειά με τόσο λίγα πράγματα. Είμαι τυχερή. Σκέφτομαι πως πρέπει να κάνουμε ένα σάουντρακ άλμπουμ επειδή έχει γράψει τόσα περισσότερα κομμάτια μουσικής που θα μπορούσαμε να βάλουμε μέσα, αλλά μετά ξέρεις, το φιλμ παίρνει το σχήμα του και μένει ό,τι ταιριάζει, δε μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα πάντα. Αλλά πραγματικά έχω ανάγκη να το πω και πάλι, Jonny σε ευχαριστώ.

‘Ratcatcher’

Μια τελευταία ερώτηση, αναρωτιέμαι αν θα σε ενδιέφερε κάποια στιγμή να επιστρέψεις σε αυτού του είδους τα street-level φιλμ σαν το ‘Ratcatcher’. Μου αρέσουν όλες σου οι ταινίες, απλά αναρωτιέμαι πώς το βλέπεις από αυτό το σημείο τώρα.

Νομίζω μου αρέσει να κάνω πράγματα που δεν έχω ξανακάνει πριν. Αν και λατρεύω να δουλεύω με μη επαγγελματίες ηθοποιούς. Χρησιμοποίησα και στο ‘Morvern Callar’ κάποιους. Κι ακόμα και σε αυτό, ο τύπος που παίρνει το αγόρι είναι κάποιος που δούλευε στα props και ήταν τόσο καλός στην ταινία! Πάντα προσπαθώ να τα μπλέκω λίγο. Αλλά ποιος ξέρει. Λάτρευα να δουλεύω με αυτά τα παιδιά στο ‘Ratcatcher’. Ήταν τόσο αστεία και για αυτά ήταν σαν μια περιπέτεια. Δεν τους έδωσα ποτέ σενάριο, απλά τι θα κάνανε την κάθε μέρα. Ήταν συναρπαστικό! Όλη την ώρα μιλάγανε για το τι θα κάνουν με τα λεφτά που θα έβγαζαν από την ταινία, τι ποδήλατα θα πάνε να πάρουν.

Ήταν πραγματικά δύσκολο γύρισμα για μένα, ήταν η πρώτη μου μεγάλου μήκους οπότε ήμουν λίγο φρικαρισμένη. Το συνεργείο έμοιαζε τεράστιο, πάντα χρησιμοποιούσα μικρά συνεργεία. Έπαιρνα συνεχώς την κάμερα και την μετακινούσα μακριά από όλους. [γελάει] Αλλά ήταν υπέροχο εμπειρία, και το ότι ήταν δύσκολη με βοήθησε να συνεχίσω. Μου λέγαν τότε πως επειδή ήταν πρώτη μου ταινία ότι έπρεπε να χρησιμοποιήσω έναν βετεράνο διευθυντή φωτογραφίας ας πούμε, κι εγώ έλεγα όχι, θα χρησιμοποιήσω τους ίδιους συνεργάτες που είχα στις μικρού μήκους μου. Οπότε η πολιτική του όλου πράγματος ήταν δύσκολη. Κανείς δε μας εμπιστευόταν.

‘Gasman’

Θυμάμαι χτίσαμε ένα κανάλι εκ του μηδενός. Γιατί το κανάλι στη Γλασκώβη ήταν τόσο μολυσμένο που έπρεπε να φτιάξουμε ένα άλλο και δεν είχαμε λεφτά. Ήταν σαν το ‘Fitzcaraldo’. Ήμασταν όλοι άνθρωποι που κάναμε την πρώτη μας ταινία μαζί και έτσι οι designers λένε «ας το χτίσουμε», βρήκαμε ένα φανταστικό location που βέβαια είχε όλο τοξικά, σκουπίδια στο έδαφος, ήταν εφιάλτης. Αλλά το κάναμε να φαίνεται πολύ καλύτερο από ό,τι ήταν. Η Michelle [σσ. Stewart, μέλος του καστ] κόντεψε να πάθει νευρικό κλονισμό αλλά τα κατάφερε.

Ήταν ένα αληθινό πνεύμα κινηματογραφιστών που κάνουν το πρώτο τους πράγμα και ξέρεις, κάπως σα να κάνεις το αδύνατο. Τώρα μπορεί να έλεγα «θεέ μου, αλήθεια τώρα;». Αλλά νιώθω πολύ τυχερή που πάντα επέμενα στα πιστεύω μου.

‘Ratcatcher’

*Το ‘You Were Never Really Here’ (‘Δεν Ήσουν Ποτέ Εδώ’) της Lynne Ramsay κυκλοφορεί στις αίθουσες από τη Seven Films. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των Νυχτών Πρεμιέρας.

|Η ποπ κουλτούρα μέσα από εικόνες| Ακολούθησε το Ιnstagram account του Popcode.