Μαρκ Γκάτις, o τεράστιος εθνικός θησαυρός της Μ. Βρετανίας

Οι άνθρωποι-σύμβολα κάθε χώρας δεν είναι απαραίτητο να είναι οι πιο σημαντικοί πολίτες της. Ούτε οι πιο επιτυχημένοι. Είναι θεωρητικά απαραίτητο να είναι γνωστοί, αλλά κυρίως πρέπει να κουβαλάνε το γονίδιο της χώρας, όπως έχουμε την πεποίθηση ότι είναι το πνεύμα της ή ότι έχει εξελιχθεί ανά τις εποχές. Το σύμβολο της εκάστοτε χώρας θα μπορούσε να σημαίνει ότι αν ο άνθρωπος που εκτιμάται ως τέτοιο ήταν χώμα (όχι ως πρωτογενής ύλη, αλλά ως μόνη), θα ζούσε για αιώνες στο πιο παραδοσιακό σημείο της.

Ως εκ τούτου, δεν έχει σημασία να είναι επιτυχημένοι. Για την Ελλάδα, παραδείγματος χάρη, ο Γεώργιος Παπανικολάου, ένας πελώριος πρακτικός φεμινιστής, δεν μπορεί να είναι θησαυρός. Το ίδιο, όμως, δεν γίνεται να ισχύει και με τον Νίκο Αλέφαντο. Σε ό,τι αφορά την ελληνικότητα, αυτό που αντιπροσωπεύει στον κόσμο με τα καλά και τα άσχημά της, αυτό που θα μας έδειχνε ένα από εκείνα τα τεστ που γίνονται στις ΗΠΑ και φανερώνουν το ποσοστό των φυλών από τις οποίες είσαι φτιαγμένος, ο Γιώργος Καραγκούνης και ο Παναγιώτης Γιαννάκης θα ήταν προτιμότεροι. Το πάθος, η αυταπάρνηση, την ίδια στιγμή οι θεατρινισμοί, η μεθοδολογία, η γενικότερη μετριοπάθεια έξω από το επάγγελμά τους, δηλαδή τις δημόσιες εκδηλώσεις, θα μπορούσαν να λογίζονται ως ελληνικότητα. Την ίδια στιγμή που ήταν αυτό που λέμε γραφικοί, ήταν πραγματικά ζηλευτοί όσον αφορά στην εξαΰλωσή τους, οι άξιοι συνεχιστές μίας δραματικής, ιλαροτραγικής, επικολυρικής ιστορίας.

(κεντρική φωτογραφία: Vianney Le Caer/Invision/AP)

Ο υπογράφων πρόχειρα δοκιμάζει να οριοθετήσει τα σύμβολα των πιο γνωστών χωρών, όπως τα φαντάζεται, σε ένα επίπεδο λαϊκό, που κυρίως αφορά στην ψυχαγωγία: Ιζαμπέλ Ιπέρ για τη Γαλλία, Μίρκα Βάβρινεκ-Φέντερερ για την Ελβετία, Άλεξ Φέργκιουσον για τη Σκωτία, Τζιανλούκα Τζαμπρότα για την Ιταλία, Ρέι Κροκ για τις ΗΠΑ, Σβετλάνα Χόρχινα για τη Ρωσία, ενώ με τους Γερμανούς δυσκολεύομαι λίγο: αν βάλω τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θα τους παρουσιάσω πιο αυστηρούς από ό,τι πρέπει, αν βάλω την Άνγκελα Μέρκελ ένα κλικ πιο ξενέρωτους, αν βάλω τον Μπάστιαν Σβαϊνστάιγκερ πιθανότατα λίγο πιο άσχημους: Ίσως ο Μάριο Γκέτσε να έκανε τη δουλειά.

Βεβαίως, τούτο είναι μπακαλική και δεν έχει σχέση με την επιστήμη, όπως η ίδια (η επιστήμη) δεν θα ήθελε να έχει σχέση με αυτό το θέμα. Όμως, έχει πλάκα και είναι διασκεδαστικό. Το πιο διασκεδαστικό κομμάτι είναι να διαλέξω τον εθνικό θησαυρό του Ηνωμένου Βασιλείου. Και επειδή αυτό δεν έχει αρκετές επιπλοκές, η ερώτηση “ποιον θα ψήφιζα ως Σερ” είναι κατά τι καλύτερη.

Οι Άγγλοι έχουν τους θεσμούς τους για να τους σατιρίζουν και ελάχιστοι είναι εκείνοι οι διάσημοι άνθρωποι που έχουν μείνει αλώβητοι, τουλάχιστον τους σύγχρονους καιρούς. Ακόμα και ο ίδιος ο θεσμός του ‘Ιππότη’ αφήνει ανά καιρούς να εννοείται ότι έχει χιούμορ και μπορεί να χαρίζει παράλογες στιγμές: Όπως το 1581, όταν η βασίλισσα Ελισάβετ (που ήταν τόσο ισχυρή ώστε η εποχή να ονομάζεται ‘ελισαβετιανή’) έκανε σερ τον πειρατή Φράνσις Ντρέικ, ο οποίος αλώνιζε τις θάλασσες λεηλατώντας. Μάλιστα, υπάρχει μία ιστορία, που δεν μπορεί κάποιος με βεβαιότητα να πει αν είναι αληθινή: για να εορταστεί το γεγονός, δόθηκε μία παράσταση, σε μία στιγμή της οποίας έναν εκ των ηθοποιών του θιάσου τριγυρνούσε στη σκηνή, γεμάτη συντρίμμια, με ένα κηροπήγιο, αναρωτόμενος “πού να το ακουμπήσω, πού να το βάλω”. Τότε, ο σερ Φράνσις Ντρέικ γύρισε στα πρωτοπαλίκαρά του, τη συνοδεία του στα ανάκτορα και τους είπε: “Μην του πει κάποιος που να το βάλει, γιατί θα του το χώσω εκεί που ξέρει”.

Συνήθως, οι Βρετανοί ψυχαγωγοί- αν δεν είναι γυναίκες, οι οποίες γίνονται απευθείας Ντέιμ, χωρίς να υπάρχουν διακλαδώσεις και διάφορα αξιώματα στη θηλυκή κατηγορία, μάλιστα κάποιες, όπως η σπουδαία Βανέσα Ρέντγκρεϊβ που στα 80 της αποφάσισε να κάνει το ντεμπούτο της ως σκηνοθέτιδας, παρουσιάζοντας την ταινία ‘Sea Sorrow’ στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών, στο οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε πριν από ακριβώς 50 χρόνια, αρνήθηκαν αυτόν τον τίτλο τιμής- στέφονται ιππότες στην κατώτατη βαθμίδα του συγκεκριμένου αξιώματος, ονόματι Knihht Bachelor. Ωστόσο, δεν παύει να είναι τιμή, η οποία τους συνοδεύει στη μετέπειτα πορεία τους και τους γεμίζει με προνόμια, τα οποία είναι αντεστραμμένη προσφορά.

Αν έκανα μία λίστα με πόντους, με Βρετανούς τους οποίους θα έστεφα ιππότες, από το 1 έως το 10, θα μπορούσε να έχει ως εξής:

Χιου Γκραντ, 1 πόντος.

Ντέιβιντ Μπέκαμ, 2 πόντοι.

Έντι Ρέντμειν, 3 πόντοι.

Τομ Χάρντι, 4 πόντοι.

Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, 5 πόντοι.

Κόλιν Φερθ, 6 πόντοι.

Γκάρι Όλντμαν, 7 πόντοι.

Σάιμον Κάουελ, 8 πόντοι.

Στίβεν Φράι, 9 πόντοι.

Μαρκ Γκάτις, 10 πόντοι.

Απαραίτητη η εξήγηση.

Χιου Γκραντ: Ο πανάρχαιος κανόνας του βιβλίου της ιπποτοσύνης αναφέρει ότι ό,τι, μα ό,τι κι αν κάνεις, δεν πρέπει να σε πιάσουν με πόρνη μέσα στο αυτοκίνητό σου.

Ντέιβιντ Μπέκαμ: Δεν μπορείς να είσαι έτσι στα 42 σου, να προσομοιάζεις με το βασιλιά της Αγγλίας, να μένεις στις ΗΠΑ και να γιορτάζεις την πέμπτη δεκαετία της ζωής σου με το περιοδικό People να σε βραβεύει ως τον πιο ωραίο άντρα στον κόσμο. Δεν έχεις ανάγκη αυτό το βραβείο και καλό θα ήταν να το πάρει κάποιος που έχει ανάγκη. Τα ξαναλέμε όταν αποκτήσεις αρθριτικά.

Έντι Ρέντμεϊν: Μέσα στους δέκα κορυφαίους Βρετανούς κινηματογραφικούς ηθοποιούς όλων των εποχών, ήδη, αλλά πολύ νέος.

Τομ Χάρντι: Πολύ γυμνός. Προτείνω να θεσπιστεί βραβείο Μάστερ Μπέιν, για αντίποινα.

Μπένεντικτ Κάμπερμπατς: Πολύ ποπ είδωλο. Ίσως όταν σταματήσουν να υπάρχουν οι cumperbitches.

Κόλιν Φερθ: Όταν ο Λέτερμαν του είπε, “θα έδινα τα πάντα για να είμαι στο μισό γοητευτικός όσο εσύ” και όταν ο Στίβεν Φράι, με τον Φερθ να είναι πραγματικός ιππότης στο ατύχημα της Μέριλ Στριπ στα BAFTA, τον αποκάλεσε ‘Prince Charming’ καθιστούν τις ενδείξεις της στέψης του αποθαρρυντικές. Ίσως όταν πιαστεί να βρίζει κάποιον ή να απολαμβάνει λίγο χόρτο; Προς το παρόν, too good.

Γκάρι Όλντμαν: Ρεαλιστικές πιθανότητες. Έχει συλληφθεί μεθυσμένος στο αμάξι, αλλά δεν υπήρχε πρόβλημα όταν ο σερ Μάικλ Κέιν τα έσπαγε, υπήρχε;

Σάιμον Κάουελ: Χωρίς το παραμικρό προσόν πλην του αυτιού του, ξεκίνησε τη φάμπρικα των παιχνιδιών ταλέντων με το Britain’s Got Talent και η ζώσα ποπ πραγματικότητα παγκοσμίως του οφείλει πολλά. Ας πούμε ότι αν είσαι τραγουδιστής και σε συμπαθήσει ο Κάουελ αποκλείεται να μην κάνεις καριέρα. Το ανοιχτό πουκάμισο είναι μπανάλ και λίγο καλτ. No sir yet.

Στίβεν Φράι: Σούπερ πακέτο για ιππότης. Κοιλιά Monty Python, ωραίο ιρλανδικό πνεύμα, πιθανώς έφεση στη μαύρη Guinness, με τον πιο μουράτο φιλελληνικό λόγο των τελευταίων χρόνων. Και δεν πιστεύει στον Θεό, με αποτέλεσμα να του κάνουν θρησκευτική αγωγή. Σούπερ πρόσωπο, αλλά να πω την αμαρτία μου, λίγο πιο γλυκό από ό,τι πρέπει.

Πριν τον Γκάτις, η τιμητική αναφορά πηγαίνει στον Ρόμπερτ Ντάουνι τζούνιορ. Μπορεί να είναι Αμερικανός, βέρος Νεοϋορκέζος, αλλά έχει παίξει τον Τσάπλιν και τον Σέρλοκ του Γκάι Ρίτσι (σόρι, Γκάι, εσύ δεν γίνεται να διαβείς τα ανάκτορα, έχεις παντρευτεί τη Μαντόνα) συν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα έκανε κεφάλι στις ΗΠΑ. Ρίχνω ιδέες.

Ο Μαρκ Γκάτις είναι ο τέλειος σερ. Έγινε διάσημος αργά, αφού είναι συν-σκηνοθέτης του ‘Sherlock’, που είναι μία από τις αρτιότερες τηλεοπτικές σειρές που έχουν γίνει και παίζει το μεγάλο αδελφό του, Μάικροφτ. Συν ότι έχει γράψει και για τη σειρά ‘Doctor Who’, από τη δεκαετία του ’80, όταν ήταν έφηβος και είναι ένας ηθοποιός που έχει κάνει θέατρο σχεδόν όλη τη ζωή του, μαζί με την ανάμιξή του στην τηλεόραση, η οποία ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, με το ‘The League of Gentlemen’.

Έχει παίξει, μάλιστα, τον Αγράδο στο ‘Όλα για τη μητέρα μου’ του Πέδρο Αλμοδοβάρ πριν από 10 χρόνια, το 2007, ενώ το μερίδιό του σε κινηματογραφική παρουσία δεν είναι αμελητέο, όσο και αν δεν έχει πρωταγωνιστικούς ρόλους να επιδείξει. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία του στο ‘Match Point’ του Γούντι Άλεν. Και, φυσικά, ο τηλεοπτικός ρόλος του στην πιο διάσημη σειρά όλων των εποχών μακράν από τη δεύτερη, το ‘Game of Thrones’.

Τα κατορθώματα του 50χρονου Μαρκ Γκάτις διανθίζονται από τη φυσιογνωμία του. Είναι ψηλός, με φωνή που σίγουρα έχει γίνει προϊόν εκμετάλλευσης από την πιο εξειδικευμένη σχολή ορθοφωνίας, αλλιώς πρόκειται για χάρισμα. Είναι μία φωνή που κάνει αντίλαλο, για αυτό, άλλωστε, το BBC τον έβαλε, στους τίτλους τέλους των επεισοδίων του ‘Sherlock’ να προλογίζει το επόμενο επεισόδιο και να δίνει πάσα στην εκπομπή που ακολουθούσε.

Η κορμοστασιά του προδίδει τη θεατρικότητά της, αφού είναι επιβλητική χωρίς να το επιδιώκει, ωστόσο το μεγάλο ατού του είναι το πρόσωπό του. Αυτό που αντιλαμβάνεσαι όταν τον παρακολουθείς να ερμηνεύει τον Πρίγκιπα Ρέτζεντ στο ‘Taboo’, ένα ρόλο που τον παίζει μόνο κουνώντας το πρόσωπό του, το οποίο έχει παραμορφωθεί για τις ανάγκες της σειράς, ενώ είναι σχεδόν ακίνητος. Υπάρχει μία πικρία ανακατεμένη με σαρκασμό κάθε φορά που κουνάει το στόμα του για να δραματοποιήσει την κατάσταση, το ίδιο άλλωστε κάνει και ως Μάικροφτ Χολμς, βάζοντας το αλατοπίπερο στη σχέση του με τον αδελφό του περισσότερο από ό,τι το κατορθώνει ο ίδιος ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, ο οποίος, πάντως, ως πρωταγωνιστής δεν έχει αυτόν τον σκοπό.

Ο Μαρκ Γκάτις είναι περίεργος, ομοφυλόφιλος στη ζωή του, παράδοξα ψηλός, με ένα πρόσωπο που γίνεται να το δεις γαλήνιο μόνο στο δεύτερο επίπεδό του, δηλαδή αν υπήρχε πρόσωπο πίσω από αυτό που του έχει δοθεί και που έχει σχηματιστεί στην πορεία της ζωής του. Οι παύσεις και οι ανάσες εξυπηρετούν το φλέγμα που ο Ιούλιος Βερν έδωσε στον Φιλέα Φογκ, στο ‘Γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες’ και δείχνουν την παλιά, αλώβητη από όλη την παγκοσμιοποίηση Βρετανία μέσα από τους μύες της φάτσας ενός εκ των αξιότερων πολιτών της. Ο οποίος τη συμβολίζει, αφού είναι η εκσυγχρονισμένη ύπαρξη της βικτωριανής εποχής, του συνωμοτικού χαμόγελου και της άνεσης στην κίνηση.

Ο εκ Σέτζεφιλντ ορμώμενος Μαρκ Γκάτις είναι ο επόμενος σερ και αν αυτό δεν πραγματωθεί θα συμβεί επειδή στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ δεν ξέρουν τι τους γίνεται.