Μι Δέλτα και Κώστα Φραγκιαδάκη πώς φτιάξατε ξανά τον Τερματοφύλακα Γιατρό;
Το ποδοσφαιρικό κόμικς - φαινόμενο επιστρέφει με μια ιστορία έκπληξη από «δικούς» μας δημιουργούς και εμείς ρωτήσαμε τους Μι Δέλτα και Κώστα Φραγκιαδάκη για το πόσο εύκολο ήταν να φτιάξουν από την αρχή τον Μπεν Λήπερ.
- 3 ΑΥΓ 2024
Το βρετανικής προέλευσης κόμικς, Τερματοφύλακας Γιατρός, αποτελούσε για δεκαετίες ολόκληρες το «Ιερό Τοτέμ» στο χώρο του αθλητικού κόμικς. Από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε, αγαπήθηκε από το αναγνωστικό κοινό τόσο στη Βρετανία, όσο και στην Ελλάδα όπου κυκλοφορούσε από το περιοδικό Μπλεκ.
Ο ήρωας Μπεν Λήπερ ήταν ένας από τους αγαπημένους του ελληνικού κοινού και σήμερα, 43 χρόνια μετά, ξαναζωντανεύει. Αυτή τη φορά οι Έλληνες δημιουργοί Μι Δέλτα και Κώστας Φραγκιαδάκης παίρνουν τη σκυτάλη από τους Tom Tully και Tony Harding και επαναδημιουργούν τον Τερματοφύλακα Γιατρό, για τις Εκδόσεις Μικρός Ήρως.
Λίγα λόγια για τον σημερινό Μπεν Λήπερ
Ο Μπεν Λήπερ, είναι ένας πολυάσχολος νέος. Μπορεί το απόγευμα να αγωνίζεται ως τερματοφύλακας της Μάνκαστορ Σίτυ, αλλά το πρωί είναι φοιτητής της Ιατρικής. Στη νέα ιστορία του ήρωα, ο Μπεν Λήπερ συμμετέχει σε μια ανθρωπιστική αποστολή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και προσγειώνεται το καλοκαίρι του 2014 στο Χαλέπι της Συρίας, το οποίο βιώνει τον τρόμο και τη δυστυχία του πολέμου. Ο Τερματοφύλακας Γιατρός σε αυτό το νέο τεύχος θα μας εξιστορήσει τη διττή σημασία του ποδοσφαίρου σήμερα.
Ο σεναριογράφος του νέου Τερματοφύλακα Γιατρού, Μι Δέλτα και ο σχεδιαστής του, Κώστας Φραγκιαδάκης μίλησαν στο OneMan για την πρόκληση του να επαναφέρουν το δημοφιλές κόμικς και για όλα όσα πέρασαν από το μυαλό τους, φέρνοντας τις ιστορίες του Μπεν Λήπερ στο σήμερα.
Πότε σας γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργήσετε ξανά τον Μπεν Λήπερ και τον Τερματοφύλακα – Γιατρό;
Mι Δέλτα (ΜΔ): Αρχικά σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Στην πραγματικότητα ήρθε μέσα από μια εξελικτική διαδικασία. Ο Λεωκράτης Ανεμοδουράς ύστερα από πολλαπλά αιτήματα του αναγνωστικού κοινού πήρε την απόφαση να εκδώσει και πάλι τις παλιές ιστορίες του Τερματοφύλακα Γιατρού και μου πρότεινε να γράψω τις εισαγωγές.
Είδαμε πως υπήρχε θετική ανταπόκριση από τον κόσμο και έτσι γεννήθηκε η ιδέα να γραφτεί μια καινούργια ιστορία. Η πρόταση έγινε από τον Λεωκράτη σε μια έκθεση βιβλίου κατά τη διάρκεια της δουλειάς και στην αρχή δεν κατάλαβα πως εννοούσε να γράφω το σενάριο, αλλά νόμιζα πως ήθελε μια ακόμη εισαγωγή από εμένα για το επερχόμενο κόμικς.
Κώστας Φραγκιαδάκης (ΚΦ): H ιδέα δεν ήταν δική μου, αλλά όταν μου προτάθηκε να σχεδιάσω την ιστορία, συμφώνησα αμέσως πριν ακόμη την διαβάσω. Ήξερα ότι θα ήταν μια ακόμη πρόκληση, αλλά εκτός από αυτό ήμουνα πάντα φαν του Μπεν Λήπερ.
Τι ξέρατε πιο πριν για το δημοφιλές κόμικ; Το είχατε διαβάσει;
ΜΔ: Κοίταξε, επειδή είναι μέρος της ενασχόλησης μου οτιδήποτε έχει να κάνει με τον αθλητισμό σε έντυπο το γνώριζα. Διαβάζω τα πάντα που έχουν να κάνουν με την κοινωνιολογία, την ανθρωπολογία και την ιστορία του αθλητισμού. Υπήρχαν άλλωστε φίλοι που ανήκαν σε παλαιότερη αναγνωστική γενιά οι οποίοι μου ζητούσαν συνεχώς να επανεκδοθούν οι παλιές ιστορίες. Το είχα διαβάσει αποσπασματικά μέσα από το παλιό Μπλέκ όταν ήρθε όμως η ώρα της επανέκδοσης κάθισα και διάβασα ολόκληρη την ιστορία για να έχω πλήρη άποψη και να μπορώ να γράψω τις εισαγωγές των τευχών.
ΚΦ: Ναι, το διάβαζα πριν από πολλά χρόνια στο Μπλεκ. Κυριολεκτικά μία από τις οκτώ με δέκα ιστορίες του περιοδικού που διάβαζα ανελλιπώς.
Ποια ιστορία του παλιού Μπεν Λήπερ σας είχε αγγίξει περισσότερο;
ΜΔ: Στα παλιότερα τεύχη εκείνο που με είχε αγγίξει περισσότερο ήταν η αγνότητα και ταπεινότητα που έδειχνε ο Μπεν Λήπερ ως ταλαντούχος τερματοφύλακας και ο αλτρουισμός που έδειχνε σα γιατρός. Στην καινούργια ιστορία προσπάθησα να κρατήσω αυτά τα δυο στοιχεία και να αναδείξω τις διαπροσωπικές σχέσεις μέσα από ένα σύντομο ψυχογραφικό προφίλ του Μπέν Λήπερ με ένα νεαρό αγόρι που έχει βιώσει την φρίκη και τη θλίψη του πολέμου.
ΚΦ: Αυτό που με είχε συναρπάσει περισσότερο, ήταν η ιστορία εκείνη όπου ο Μπεν σώζει την ζωή του «φωνακλά/καραμούζα» Φλυν, και από τότε αυτός γίνεται ο πιο φανατικός οπαδός της ομάδας του. Ήμουν και μικρός τότε και με είχε συγκινήσει πολύ.
Είναι εύκολο να σχεδιάζεις και να γράφεις για ρομαντισμό μιλώντας για ένα σπορ που τα τελευταία χρόνια έχει χάσει πλήρως αυτο το στοιχείο του; Πώς το κάνεις να φαίνεται πιστευτό το 2024;
ΜΔ: Όχι, δεν είναι καθόλου εύκολο. Το ποδόσφαιρο τα τελευταία χρόνια έχει εργαλειοποιηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα οικονομικά συμφέροντα και χάνει συνεχώς κάτι από την λαϊκή αφετηρία του. Στον καιρό του ακραίου νεοφιλελευθερισμού βλέπουμε πως το ποδόσφαιρο λειτουργεί ως «πλυντήριο» μαύρου χρήματος και εξυπηρέτησης συμφερόντων. Θα σου πω κάτι το οποίο ήταν για εμένα η κόκκινη γραμμή μου για το πώς βλέπω και βιώνω το ποδόσφαιρο στις μέρες μας.
Το σημείο μηδέν μου λοιπόν ήταν το Μουντιάλ του Κατάρ. Ένα Παγκόσμιο Κύπελλο το οποίο για να ανοίξει μια καινούργια αγορά στο «προϊόν» που ονομάζεται ποδόσφαιρο διεξήχθη για πρώτη φορά φθινόπωρο-χειμώνα και κόστισε τη ζωή σε πέντε χιλιάδες εργάτες/τριες για να κατασκευαστούν τα στάδια.
Όταν είδα λοιπόν πως το γεγονός της μαζικής αυτής δολοφονίας αποσιωπάται κατάλαβα πως πλέον δεν με συνδέουν και δεν θέλω να με συνδέουν πολλά πράγματα με αυτή την εξέλιξη του ποδοσφαίρου. Αν δεις ανά τον πλανήτη εδώ και κάποια χρόνια από τους οπαδούς υπάρχει το μότο “Against Modern Football”. Αυτό σαν φράση εμένα προσωπικά δεν μου λέει και πολλά.
Καλά τα σλόγκαν αλλά χωρίς πράξη είναι κενά περιεχομένου. Το να μποϊκοτάρουμε το Μουντιάλ στο Κατάρ ήταν μια πράξη που θα είχε ένα νόημα, στο βαθμό που μας αναλογεί πάντα, να μην το δούμε στην τηλεόραση, να μιλήσουμε ανοιχτά για τους ανθρώπους που δολοφονήθηκαν. Αυτό ναι, θα είχε νόημα.
Δυστυχώς αυτά συνέβησαν από μειοψηφίες για ακόμη μια φορά. Και για να σου απαντήσω και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης αυτό που κρατά μέσα μας το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό ρομαντικά είναι το συναίσθημα. Αυτό διαφοροποιεί τα πάντα. Είναι η ανάμνηση της μπάλας που προλάβαμε και παίξαμε στις αλάνες, τα ματωμένα γόνατα, η πρώτη φορά που πήγαμε γήπεδο να υποστηρίξουμε την ομάδα που αγαπάμε, η πρώτη εκδρομή που πήγαμε, τότε που επιτρεπόταν. Το συναίσθημα λοιπόν κινητοποιεί το ρομαντισμό και είναι το τελευταίο μας καταφύγιο γνωρίζοντας φυσικά πάντα πως όλα αυτά περιέχουν μεγάλες αντιφάσεις με τις οποίες συμβιώνουμε ως άνθρωποι.
ΚΦ: Το να σχεδιάζεις είναι αρκετά απαιτητικό. Ειδικά όταν έχεις να δημιουργήσεις κτίρια και τοποθεσίες που υπάρχουν στην πραγματικότητα, όπως π.χ. το αεροδρόμιο και το νοσοκομείο του Χαλεπίου. Τώρα για τον ρομαντισμό, δεν νομίζω ότι έχει χαθεί από το ποδόσφαιρο. Αν ψάξεις καλά, μπορείς να τον βρεις και εκεί.
Πόσο δύσκολο ήταν να προσαρμόσεις το σενάριο του Τερματοφύλακα – Γιατρού στο σήμερα;
ΜΔ: Έγραψα και στην εισαγωγή πως είναι ευθύνη να γράψεις το σενάριο του Τερματοφύλακα Γιατρού γιατί οι ιστορίες του Μπέν Λήπερ αφορούν τις αναμνήσεις της παιδικής, προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας μιας ολόκληρης γενιάς. Θα ήθελα πολύ οι άνθρωποι που θα πάρουν να διαβάσουν αυτό το κομιξάκι να θυμηθούν κάτι από τα παιδικά τους χρόνια. Αυτό θα ήταν για εμένα η καλύτερη ανταμοιβή και η μεγαλύτερη χαρά.
Πιστεύω ακράδαντα πως η μοναδική πατρίδα του ανθρώπου είναι τα παιδικά του χρόνια όπως λέει και το γνωστό σύνθημα. Είναι συγκινητικό να βλέπω ανθρώπους σαράντα, πενήντα, εξήντα ετών και να μου λένε «Ξέρεις τι μου θύμησες;» Το συναίσθημα και ο ρομαντισμός είναι καταφύγια σε μια τόσο απάνθρωπη εποχή όπως αυτή που ζούμε.
Από εκεί και πέρα επειδή θεωρώ πως ο αθλητισμός και το ποδόσφαιρο έχουν πολλές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις. Θέλησα να το μεταφέρω αυτό στην καινούργια ιστορία του Τερματοφύλακα Γιατρού. Υπήρξαν δύο πράγματα τα οποία με έκαναν να γράψω αυτό το σενάριο. Το πρώτο είναι αυτό που μόλις σου είπα σχετικά με την διεπιστημονικότητα του αθλητισμού. Το δεύτερο είναι η τεράστια έλευση προσφύγων στο λιμάνι του Πειραιά το 2016.
Χιλιάδες άνθρωποι έζησαν στις πύλες του Λιμανιού του Πειραιά για μήνες μετά την γενίκευση του πολέμου στη Συρία. Αυτή η εμπειρία παραμένει μέχρι και σήμερα μια από τις σπουδαίες που έχω ζήσει και έχει χαραχτεί μέσα μου. Θέλησα λοιπόν να γράψω κάτι για όλους αυτούς τους ανθρώπους που οι εξουσίες τους θεωρούν «αόρατους» για να τους τιμήσω με τον δικό μου μικρό τρόπο. Αυτό λοιπόν που προσπάθησα να συνδυάσω ήταν ο σεβασμός στις παλιές ιστορίες με την σύνδεση των κοινωνικών προεκτάσεων του ποδοσφαίρου.
Βλέπω ότι ο σημερινός Μπεν Λήπερ προσπαθεί να βοηθήσει παιδιά να επανέλθουν από το σοκ του πολέμου. Το ποδόσφαιρο έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία 43 χρόνια. Η κοινωνία όμως;
ΜΔ: Όπως είπα και πριν, το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα αυτόνομο θεωρητικό αγαθό, αλλάζει και συνδυαμορφώνεται από την κοινωνία. Αντιφάσεις δεν ζούμε μόνο σε όσα έχουν να κάνουν με το γήπεδο και τον αθλητισμό, ζούμε σχεδόν στα πάντα. Φοράμε ρούχα, έχουμε ηλεκτρικές συσκευές, αυτοκίνητα, μηχανές, κινητά από πολυεθνικές εταιρείες οι οποίες καταστρέφουν το περιβάλλον, μειώνουν την εργατική μας δύναμη, έχουν κανονικοποίησει την παιδική εργασία.
Πολλά από αυτά που ζούμε είναι αντιφάσεις, το θέμα είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο να κατανοούμε την αντίφαση και να ορθώνουμε λόγο απέναντι σε όλα αυτά και φυσικά να διαμαρτυρόμαστε, να βάζουμε όρια. Το ποδόσφαιρο ζει και αναπνέει σε ένα περιβάλλον καπιταλιστικό και αυτό το επηρεάζει. Το Μουντιάλ του Καταρ ήταν ένα από τα δεκάδες παραδείγματα “sportswashing” το οποίο ώθησε τον κόσμο να δει τι συμβαίνει στο γήπεδο και να μην δει τις δολοφονίες εργατών-τριων. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως μέσα στον αθλητισμό δεν υπάρχουν και σπουδαίες ιστορίες αντίστασης. Το γήπεδο είναι ένα ακόμη σημείο κοινωνικής διαπάλης που ο εκάστοτε συσχετισμός δυνάμεων γέρνει προς την μια ή την άλλη πλευρά.
Τα λεγόμενα νοσταλγικά κόμικς λοιπόν μπορούν να μιλήσουν για το ποδόσφαιρο που έχει στην καρδιά του ο απλός κόσμος, να μιλήσουν για το ποδόσφαιρο της αλληλεγγύης, της ελευθερίας και της αντίστασης. Ο Μπεν Λήπερ είναι ένας χάρτινος ήρωας, όμως έχουν υπάρξει ποδοσφαιριστές και ομάδες που έχουν ορθώσει το ανάστημά τους ανά διαστήματα σε αυτή την άκρατη εμπορευματοποίηση του αθλήματος. Δεν είναι λοιπόν ένα φανταστικό ρομαντικό σενάριο όλο αυτό αλλά και μια αποτύπωση όψεων της πραγματικότητας.
Το ζήτημα είναι αυτά τα παραδείγματα να αγγίξουν όσο περισσότερο γίνεται τον κόσμο και να επαναφέρουν το ποδόσφαιρο σε μια τροχιά πιο ανθρώπινη και προσιτή. Και για να κλείσω με ένα παράδειγμα, αυτή τη στιγμή έχουμε δυο ενεργά πολεμικά μέτωπα. Θα ασχοληθώ με τον πόλεμο που διεξάγει το Ισραήλ στην Παλαιστίνη. Έχουν υπάρξει πολλές ενέργειες από ποδοσφαιριστές-στριες, αθλητές-τριες και οπαδούς που παίρνουν θέση απέναντι σε αυτή τη γενοκτονία. Το θέμα είναι αυτά τα παραδείγματα να πολλαπλασιάζονται. Πάνω σε αυτή τη λογική γράφτηκε και το σενάριο για τον Τερματοφύλακα Γιατρό.
Ποια ήταν η κεντρική ιδέα ζωγραφίζοντας ξανά τον Μπεν Λήπερ; Πάτησες κάπως πάνω στο σχέδιο του Tony Harding;
ΚΦ: Ναι ξεκάθαρα. Δεν θα μπορούσε νομίζω να γίνει και διαφορετικά. Ασφαλώς και έβαλα και δικά μου στοιχεία, προσπάθησα να τον κάνω να φαίνεται λίγο πιο «σύγχρονος», αλλά ο ήρωας είναι δημιουργία του Harding και αυτό όφειλα να το σεβαστώ όσο περισσότερο μπορούσα.
Είσαι 25 χρόνια στον χώρο, έχοντας σχεδιάσει μερικούς από τους πιο αγαπημένους ήρωες μικρών και μεγάλων. Τι ιδιαίτερο έχει ο συγκεκριμένος ήρωας;
ΚΦ: Το ιδιαίτερο είναι ότι είναι ένας απλός άνθρωπος. Ένας καθημερινός απλός τύπος σαν όλους μας χωρίς καμμία υπερδύναμη και κάτι αντίστοιχο. Το ότι είναι ένας εξαιρετικός τερματοφύλακας (και ενδεχομένως και ένας καλός γιατρός), δεν είναι δα και τόσο ξεχωριστό. Ο Μπεν Λήπερ θα μπορούσε κάλλιστα να είναι π.χ. ο Παντελής Νικολάου ο παλιός ποδοσφαιριστής της Α.Ε.Κ, ή οποισδήποτε άλλος.
