Νέγρος του Μοριά: “Πρέπει να 'χουμε μπέσα και να 'μαστε καλά παιδιά”

O Νέγρος του Μοριά επέστρεψε με τον δεύτερο δίσκο του #Μπέσα, επτά μόλις μήνες μετά την κυκλοφορία του πρώτου του δίσκου Ακούγοντας και Μαθαίνοντας, και πρόσφατα εμφανίστηκε στο Plissken και στο THHF. Και ενώ ακούμε τελευταία συνεχώς για αυτόν, τον βρήκαμε και μάθαμε για το όνομα του, για την Κυψέλη, για τους Black Athena, για το πρώτο του ταξίδι στην Αφρική και για το τι σημαίνει να έχεις μπέσα.

Το Νέγρος του Μοριά δεν μεταφράζεται στα Αγγλικά, το λες και στο ομώνυμο κομμάτι #μπέσα. Αλήθεια πώς το λες αν σου χρειαστεί;

Black Morris ή Kofi Morris. To Black Morris μου το χουν βγάλει τα Βόρεια Αστέρια. Πολλοί με ρωτάνε πώς να σε φωνάζουμε, γιατί το Νέγρος του Μοριά αν το κόψεις γίνεται «Νέγρος» και κάποιοι δεν ψήνονται. Στην Γκάνα βάσει εθίμων, κάθε μέρα που γεννιέσαι έχεις και ένα όνομα. Το αληθινό μου όνομα, το όνομα που έχω στην Γκάνα βάσει ημέρας, είναι Kofi. Kofi o άτακτος, Kofi Baboni, στα Γκανέζικα.

Το #μπέσα συνδέεται με το Kofi. Δεν έχω στάνταρ πράγματα του MC. Τo στάνταρ πράγμα είναι ότι γράφω ρίμα και πατάω σε 90bpm. Απ την πρώτη στιγμή το είδα ότι θα θελα να εκφραστώ κάπου. Ακούω hip hop, επομένως μου είναι λογικό να εκφράζομαι σε αυτό.

Ποια ήταν τα πρώτα σου ακούσματα;

Ο πατέρας μου με έβαλε. Είναι παιδεία. Μου έμαθε τα βασικά. Είναι σαν ο μαθηματικός να σου μαθε την πρόσθεση και την αφαίρεση και συ μόνος σου να βρήκες τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση. Ο πατέρας μου μου έδειξε τον 2pac, την Aaliyah, τις TLC, τον Bob Marley, τον Joseph Hill, τους UB40. Με αυτές τις επιρροές, όσο βγαίναν τα άλλα έλεγα «δεν ακούω και κάτι άλλο»; Ο πατέρας μου ήταν dj collector, πάρα πολύ καλός, έπαιζε σε όλα τα γκανέζικα πάρτυ. Εγώ ήμουν πωρωμένος, και όποτε ήταν στα μηχανήματα ήμουν δίπλα και γω.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Πώς συνδέεται η Κυψέλη με το hip hop σε σένα; Τη χρησιμοποιείς πολύ στο στίχο σου.

Αφού εκεί μεγάλωσα. Εκεί διαμορφώθηκε το hip hop σε μένα. Εκεί βγήκε το ψευδώνυμο «Νέγρος του Μοριά». Στην Κυψέλη άρχισα να ψιλοασχολούμαι με το ραπ με φίλους. Και στους Αμπελόκηπους το έκανα μόνος μου με κασετόφωνο, με μπωλ, με μαχαιροπίρουνα και έφτιαχνα beat. Έγραφα ραπ αλλά ήταν πιο αστείο, να περάσει η ώρα. Γενικά την επαφή με το να γράφω στίχους, μουσική και να τραγουδάω το έκανα από 8 χρονών, αλλά για την πλάκα.

Στα 16 με 17 είπα ότι θα το κάνω πιο σοβαρά. Τότε είπα ότι είμαι ο Νέγρος του Μοριά και δεν το ‘χω αλλάξει από τότε. Έχει ιστορία αυτό το ψευδώνυμο. Η ιδέα με τον Κολοκοτρώνη υπήρχε από την τρίτη δημοτικού, από τότε μου άρεσε ο Κολοκοτρώνης. Συνδέεται άμεσα με τον Γέρο του Μοριά. Ο Κολοκοτρώνης είναι η «μάνα» του Νέγρου του Μοριά. Όπως λένε ότι ο Γέρος του Μοριά είναι η «μάνα» της επανάστασης του 21.

Τι είναι τα σύμβολα που κάνεις με τα χέρια;

307 SQUAD είναι το συγκρότημα και το Κ είναι για Κυψέλη. Γενικά η Γκάνα σα χώρα παίζει με τα χέρια, το ‘χουμε. Το Adowa Dance είναι με τα χέρια. Και όταν ο Αφροαμερικάνος ράπερ παίζει με τα χέρια, αυτό έχει ξεκινήσει από την Αφρική.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

To νέο album σου ονομάζεται #μπέσα Kofi ο Άτακτος. Γιατί το ονόμασες έτσι;

Καταρχάς πρέπει κάποιος να ακούσει το #μπέσα από την αρχή ως το τέλος, γιατί είναι ένα storyline. Είναι ιστορία, είναι ένα αλμανάκο. Ξεκινά από το Α ως το Ω. Υπάρχει η σχέση με εμένα και τον πατέρα μου, τα λόγια που εκφράζουν τι είναι ο Νέγρος του Μοριά, ποιος είναι.

Εγώ σαν καλλιτέχνης, δεν μπορώ να πω ότι είμαι MC. Μπορώ να πω ότι είμαι καλλιτέχνης, ότι είμαι αρτίστας. Στον κόσμο αυτό μιλάμε για μπέσα. Ο κόσμος αυτός είναι ψεύτικος, αλλά οι αληθινοί είναι αυτοί που ξεχωρίζουν. Αυτό που κάνω δεν είναι απλά για ψυχαγωγία, μιλάει για μπέσα. Ό,τι λέω στο δίσκο μου και ότι έχω κάνει μέχρι τώρα είναι μπεσάτο. Θέλω να υπενθυμίσω στον άλλον ότι μιλάμε για μπέσα εδώ. Το σπορ αυτό είναι hip hop. Και όταν κάνεις hip hop, στην ουσία πρέπει να χεις μπέσα, να λες την αλήθεια ή να λες την γνώμη σου αλλά να είναι αληθινή.

Μπέσα ό,τι ακούς είναι έτσι, μπέσα έχω αυτά τα οικογενειακά προβλήματα, μπέσα είμαι αλάνι, μπέσα έχω τα δικά μου, μπέσα κάνω και γω λάθη, μπέσα είμαι και σωστός σε κάποια πράγματα, μπέσα παραδέχομαι το λάθος μου, μπέσα στέκομαι για το δίκιο μου. Stand for my right δηλαδή.

Η μουσική συνδέεται με την αλητεία. Το hip hop είναι η ζωή μου έτσι. Στο κομμάτι «Μάρτυρας» του νέου δίσκου λέω «και γι αυτό το λόγο σπίτι δεν θα βρω». Ψάχνω σπίτι και δεν μπορώ να βρω επειδή είμαι μαύρος.

Είναι στους στίχους η ζωή μου.

Ήμουν και γιαπράκι. Έτσι έβγαινε το μεροκάματο. Κλέβαμε τα videogames το 2002 και τα πουλάγαμε. Γι αυτό υπάρχει και το κομμάτι «Θεόδωρος Βερνάρδος». Είμαι συνδεδεμένος και με αλάνια που δεν είναι rappers. Αν υπάρχουν 200 καλλιτέχνες hip hop στην Ελλάδα, 15-20 παραδέχομαι. Εγώ δεν έχω τη δύναμη να εκφράσω 100% όλα τα αλάνια.

Είναι πολύ προσωπικό το #μπέσα. Ο άλλος έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τον Kofi τον άτακτο, που έχει συναισθήματα μεν και δε, και μπορεί να ακούσει το Νέγρο του Μοριά εξελιγμένο. Γιατί ο ένας και ο άλλος δίσκος είναι πολύ διαφορετικοί. Αυτό είναι και το γκολ για μένα, να ξεχωρίζει.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Όντως o ήχος του πρώτου και του δεύτερου δίσκου σου είναι πολύ διαφορετικός. Πώς το κατάφερες αυτό;

Το #Μπέσα αγγίζει πιο πολύ τον τωρινό ήχο. Έχει και hip hop κρούσματα. Εκεί στο ‘Κάπως Αλλιώς vol. 7’ με τη συμμετοχή του Μικρού Κλέφτη, υπάρχουν στοιχεία boom pab μαζί με τον ηλεκτρονικό ήχο. Έχει αρκετές συμμετοχές από το Βορρά ως το Νότο. Υπάρχουν πολλοί παραγωγοί. Υπάρχουν οκτώ παραγωγοί και εφτά καλλιτέχνες. Στο «Ακούγοντας και Μαθαίνοντας» ήταν ένας παραγωγός.

Γι αυτό που είμαι περήφανος είναι ότι είναι DIY. Ξεκίνησα, έγινε στο SuBass Studios. Μίξη- mastering όλα από L Professor, o ήχος είναι L Professor από πάνω ως κάτω. Όσο για τις παραγωγές. Πήγα εκεί στον κάθε μάγκα και έλεγα «δώσε μου μια παραγωγή να ακούσω». Και ο κάθε μάγκας αντίστοιχα μου είπε «Νέγρο, για άκου αυτή την παραγωγή, σου αρέσει;». Δηλαδή αν δεν πήγαινε ο Μωάμεθ στο βουνό, πήγαινε το βουνό στον Μωάμεθ.

Είμαι πολύ περήφανος για αυτό το δίσκο το #μπέσα. Ένα από τα highlights της ζωής μου. Ότι είδα την Αφρική και ότι βγήκε το #μπέσα.

Πώς είναι στην Αφρική;

Δεν είχα ξαναπάει ποτέ, εδώ γεννήθηκα. Πήγα πρόσφατα στην Αφρική, στη Γκάνα τη γενέτειρα των γονιών μου, και μπορώ να πω ένα πράγμα. Είμαστε στην Ευρώπη και είμαστε πάρα πολύ τυχερά παιδιά. Είμαστε κακομαθημένα φουλ. Δεν ξέρουμε τι έχουμε γύρω μας. Εκεί πηγαίνεις και σε κάποια μέρη νιώθεις αδιέξοδο. Γυρνώντας στην Ευρώπη είδα τα κτίρια, τους δρόμους, μεγάλη διαφορά. Τα παιδιά του τώρα δεν έχουν συνειδητοποιήσει και δεν ξέρω αν θα συνειδητοποιήσουνε πόσοι τυχεροί είμαστε και πόσες ευκαιρίες έχουμε γύρω μας και τις αφήνουμε να φύγουν. Μας κάνουμε να κολλάμε στην πολιτική και δεν μας λένε ότι παιδιά είμαστε στο «Land of opportunity». Στην Αφρική για να γίνεις μουσικός δεν είναι δουλειά, τους φαίνεται αστείο. Σου λένε «ο θεός μαζί σου».

Εδώ ζεις με τη μουσική;

Εμένα το μοτίβο μου είναι ότι αγαπάω αυτό που κάνω. Και αυτό με αγαπάει και ξέρει πότε θέλω χρήματα. Η αγάπη μου θα μου πει «σου χω αυτό να κάνεις». Μετά θα του πω «αγάπη μου τώρα θέλω να αράξω». Μετά θα του πω «αγάπη μου θέλω να κάνουμε σεξ», και ηχογραφώ. Με τη μουσική είμαι ερωτευμένος. Είναι η σχέση μου. Δεν το λέω προκλητικά. Η μουσική είναι η γυναίκα μου. Και τη σπάω αυτή τη σχέση μόνο όταν θέλω εγώ.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Με τους Black Athena πώς γνωρίστηκες;

Σε μια συναυλία το 2013 που είχε κάνει η Πέγκυ, μια τύπισσα που είχε τρέξει πολλά αφρικάνικα φεστιβάλ μόνη της και έπαιζα και εγώ. Έτυχε να σκάσει τότε ο Κωστής από τους Black Athena. Κάναμε συναντήσεις, πήγα στο ραδιοφωνικό σταθμό τους τον 984, μετά συνεργαστήκαμε και σε ένα λάιβ και μετά έτυχε και το THHF(Thessaloniki HipHop Festival) που βγήκα καλλιτέχνης της χρονιάς 2014. Και όταν αποφάσισα να βγάλω ένα δίσκο, μου πε ο Κωστής ότι θα ετοιμάσει μια δισκογραφική Black Athena και ψήθηκα να βγάλω εκεί τον πρώτο μου δίσκο. Και τώρα έβγαλα και το #μπέσα εκεί.

Ο δίσκος θα χει και deluxe version. Θα βγει σε όλες τις πλατφόρμες. Υπάρχουν παράπονα, ότι δεν έχει βγει ακόμη σε όλες. Αλλά δώστε και λίγο support στον καλλιτέχνη. Γιατί η μουσική είναι μουσική. Κάποιος έκατσε και την έγραψε, κάποιος την ηχογράφησε, κάποιος τη μίξαρε, την έστειλε, το μαστεράρισε. Ας δώσουμε δέκα μέρες, δύο εβδομάδες, ένα μήνα respect σε αυτή τη διαδικασία και ας βγει μετά σε ό,τι πλατφόρμα θέλει ο ακροατής. Γιατί η μουσική είναι για να μοιράζεται αλλά και για να εκτιμάται. Για να δίνεις ώθηση στον καλλιτέχνη να ξαναβγάλει κάτι.

Και δεν είμαστε καμία πολυεθνική. Ο CEO είναι φίλος και συνεργάτης, το μέλος είναι φίλος και συνεργάτης. Έτσι θα έπρεπε να ήταν σε κάθε εταιρεία. Ξεκίνησε ένας άνθρωπος από μηδέν, μόνος του και βγάζει μέχρι τώρα πολύ καλές μουσικές. Η Black Athena έχει πολύ καλό ρόστερ.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Γιατί έβαλες το hashtag μπροστά από το μπέσα;

Η πηγή της έμπνευσης να βάλω το hashtag ήταν ο Damen, καλλιτέχνης και αυτός που ζει στην Ελλάδα και έχει ρίζες από Μέση Ανατολή. Μου είπε βάλε # σε ό,τι κάνεις, και είπα να το βάλω στο μπέσα. Και το hashtag στο #μπέσα βάζει μέσα και την τεχνολογία. Τώρα ασχολούνται όλοι πιο πολύ με την τεχνολογία και ήθελα να το δείξω κάπου αυτό. Και είπα θα το δείξω με το hashtag. Είναι το πιο δημοφιλές πράγμα. Όλοι λένε hashtag και κάτι. Επομένως κάθε λόγος που λέω είναι #μπέσα. Παλιά λέγαμε τελεία και παύλα. Τώρα λέμε hashtag.

Εσύ πως βλέπεις τα social;

Είναι τόσο actualitè της ημέρας. Νερό, ίντερνετ, ηλεκτρισμός, τηλέφωνο, σπίτι, ρεύμα, φαγητό. Για τα καλλιτεχνικά μου έχω. Τα χρησιμοποιούμε και προσωπικά και ως ομάδα. Και ακόμα και προσωπικά ενισχύουμε την ομάδα. Θα ποστάρω κάτι που αφορά και εμένα και την ομάδα μου. Και εμένα και αυτόν που θέλω να προμοτάρω ως φίλο και καλλιτέχνη. Με βοηθούν στην επικοινωνία με ανθρώπους που θες να συνεννοηθείς ή που έχεις καιρό να δεις ή που είναι στο εξωτερικό. Αλλά ακριβώς έχεις πολλές δυνατότητες κάποιος μπορεί να ξεφεύγει με τη χρήση τους ή να τα χρησιμοποιεί συνειδητά και να καταφέρνει το στόχο του είτε επαγγελματικά είτε συναισθηματικά. Βοηθούν και τους καλλιτέχνες πολύ. Πετάς στο ίντερνετ το δίσκο σου και μπορεί να τον ακούσει ο καθένας. Αποκτάς fans.

Τι σημαίνει για σένα η λέξη μπέσα;

Σημαίνει πάρα πολλά για εμένα. Σημαίνει και Μαύροι Πολίτες της Ελλάδος Σηκώστε Ανάστημα. Μια Περιοχή που Έχει Σημαντικούς Ανθρώπους. Μια Πρωτεύουσα Έχουμε εν τέλει Σας Σοκάρουν οι Αθηναίοι. Μερικοί Πωρωμένοι Έλληνες Σιχαίνονται Αλλοδαπούς.

Υπάρχουν τρία στάδια μπέσας. Το λέω και το κάνω. Δεν το κάνω αλλά θα στο πω γιατί δεν το κάνω, γιατί δεν θέλω να το κάνω και αυτό δείχνει ωριμότητα και το παραδέχομαι. Και δεν παραδέχομαι αυτόν που λέει δεν το κάνω, σου λέω θα το κάνω αλλά δεν το κάνω. Εκεί λέγεσαι μπαμπέσης, γιατί δεν είσαι ικανός.

Ο κόσμος θέλει να έχεις μπέσα. Ο κόσμος έχει καλές σχέσεις μαζί σου όταν είσαι μπεσάτος, ειλικρινής. Χρησιμοποίησα αυτή τη λέξη γιατί είναι αργκό. Η ειλικρίνεια μεταφράζεται με την μπέσα, που είναι αλβανική λέξη. Αρβανίτικη. Συνδέεται με τα Βαλκάνια. Εκεί πάνω είναι η ιστορία της Ελλάδας. Άρα η Ελλάδα θα παρακαλούσα να μην διακρίνει τις φυλές και τους ανθρώπους. Μοιράζουμε πράγματα. Πρέπει να χουμε μπέσα και να ‘μαστε καλά παιδιά.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson

Πώς διαλέγεις τι κομμάτια θα παίξεις σε κάθε live;

Το playlist είναι έτοιμο αλλά μπορεί πάνω στο λάιβ να παραληφθεί ή να προστεθεί λόγω κλίματος. Σε κάθε λάιβ θα προσπαθήσω να παίξω κάτι διαφορετικό. Αλλάζει η playlist και με την εποχή, το καλοκαίρι θα με ακούσεις αλλιώς το χειμώνα αλλιώς. Τι θέλω να πω. Άμα περάσω κάποια πράγματα στη ζωή μου, δεν θα ακούσεις το κομμάτι που όλοι πωρώνονται και μπορεί να χτυπά εκατομμύρια views. Θα ακούσεις κομμάτια που θέλω να σου πω ότι τις τελευταίες είκοσι μέρες ένιωσα κάτι παρόμοιο με αυτό το κομμάτι που παίζω. Άμα είναι έτσι το κλίμα μου δεν θα σου παίξω το κομμάτι που όλοι πωρώνονται. Θα σου παίξω κομμάτι που θέλω να προσέξεις και τη μουσική και το στίχο. Μετά έχω και κομμάτια που θα σου σπαμάρω σε κάθε συναυλία και μετά θα εξαφανιστεί μέχρι να μου πεις εσύ ωχ αυτό το κομμάτι πότε θα το παίξεις; H playlist είναι πάντοτε διαφορετική όσο μπορούμε. Τη φτιάχνω συνέχεια με τον dj. Στα live μου ο κόσμος θα ακούσει «μπεσάτα» κομμάτια, για «να ακούσει και να μάθει».