Ο Andrew Scott πιστεύει ότι η ζωή πρέπει να σου αφήνει μελανιές

Ο Andrew Scott δεν έψαχνε για κάποια επόμενη δουλειά όταν του έστειλαν το σενάριο για το All of Us Strangers. Αντιθέτως, μετά από πολλά χρόνια αδιάκοπης κινητικότητας, ένιωθε πως είχε έρθει ο καιρός να πάρει ανάσα. Γύριζε ήδη τότε το Ripley για το Netflix στην Ιταλία, βασισμένο στο The Talented Mr. Ripley, και ήταν επίσης σε συζητήσεις για το one-man θεατρικό Vanya στο West End του Λονδίνου. Το έκανε και εκείνο τελικά αυτό το περασμένο φθινόπωρο, επί οκτώ παραστάσεις την εβδομάδα. Διαβάζοντας το σενάριο του Andrew Haigh ωστόσο, του σκηνοθέτη επίσης της ταινίας, η απόφαση ήταν εύκολη.

Η ελεύθερη μεταφορά του μυθιστορήματος του Taichi Yamada Strangers από τον Βρετανό δημιουργό μεταμορφώνει την παραδοσιακή ιαπωνική ιστορία φαντασμάτων σε κάτι λυρικότερο. Το All of Us Strangers είναι ρομαντικό και μελαγχολικό ταυτόχρονα, σπαρακτικό και καθησυχαστικό, έντονα προσωπικό αλλά όχι ακριβώς αυτοβιογραφικό. Είναι μία ιστορία αγάπης για αγνώστους που βρίσκουν τη σύνδεση σε έναν μοναχικό κόσμο, και για έναν γιο και τους γονείς του που έχουν μία δεύτερη ευκαιρία για να πουν όλα όσα έμειναν ανείπωτα.

Το All of Us Strangers επικεντρώνεται σε έναν μοναχικό σεναριογράφο, τον Adam (Scott), ο οποίος ζει σε μία σχεδόν άδεια πολυκατοικία στα περίχωρα του Λονδίνου. Αναζητώντας έμπνευση για το τελευταίο του σενάριο, επιστρέφει στο πατρικό του σπίτι – τα γυρίσματα έγιναν στο πραγματικό πατρικό σπίτι του Haigh έξω από το Croydon της Αγγλίας – όπου συναντά τους προ πολλού πεθαμένους γονείς του (τους υποδύονται οι Jamie Bell και Claire Foy, και οι δύο υπέροχοι στους ρόλους), κατά κάποιο τρόπο ακριβώς όπως τους είχε αφήσει. Την ίδια περίοδο θα συναντήσει έναν μυστηριώδη γείτονά του, τον Harry (Paul Mescal), και οι δυο τους θα αρχίσουν να νιώθουν λίγο λιγότερο μόνοι μέσα από τον δεσμό τους.

Είναι μία από τις πιο συγκινητικές ταινίες της τελευταίας δεκαετίας και ναι, θέλει να σε κάνει να κλάψεις, σταματάει όμως αρκετά βήματα πριν από τον εκβιασμό. Στοχεύει στην εκτόνωσή σου, όχι στο μπισκοτάκι που θα πάρει αν γράψεις στα social ότι θα αγγίξει τους πάντες.

«Ένιωσα αμέσως συνδεδεμένος με το σενάριο», μας λέει ο Scott σε ένα Zoom call οργανωμένο για τους ψηφοφόρους των Χρυσών Σφαιρών. «Ένιωσα ότι ήξερα πώς να παίξω αυτόν τον χαρακτήρα και ήμουν πραγματικά ενθουσιασμένος που ο Andrew με σκέφτηκε γι’ αυτόν. Οι αρχικές μας συζητήσεις αφορούσαν, ας πούμε, το να μην υπάρχει ‘υποκριτική’ κατά κάποιον τρόπο. Νομίζω ότι θα το ένιωθα λίγο παράξενο να δημιουργήσω έναν χαρακτήρα που θα ήταν πολύ μακριά από την εμπειρία του Andrew όταν μεγάλωνε, ή τη δική μου εμπειρία όταν μεγάλωνα. Πάντα μου άρεσε η αυθεντικότητα στις ερμηνείες στη δουλειά του Andrew, και νομίζω ότι αυτό σε συνδυασμό με ένα είδος μεταφυσικού, ονειρικού σεναρίου δημιουργείται μία πολύ ενδιαφέρουσα αντιπαράθεση».

Ο Haigh μείωσε μερικά από τα πιο παραδοσιακά στοιχεία των ιστοριών φαντασμάτων του βιβλίου, μετέφερε το σκηνικό στο Ηνωμένο Βασίλειο και έκανε τον πρωταγωνιστή του γκέι, γεγονός που έκανε το πρότζεκτ πολύ πιο προσωπικό για τον ίδιο. Ο σκηνοθέτης των Weekend, Lean On Pete και 45 Years χρησιμοποίησε το πατρικό του σπίτι, στο οποίο είχε να ζήσει πάνω από σαράντα χρόνια.

«Δεν νομίζω ότι μπορεί να υποτιμηθεί το πόσο γενναιόδωρο και ευάλωτο ήταν το γεγονός ότι κάναμε γυρίσματα στο πατρικό σπίτι του Andrew Haigh. Του έλεγα, δεν σε φρικάρει αυτό; [γέλια]», θυμάται ο Scott.

«Μας το περνούσε τόσο ελαφρά, πραγματικά. Αυτό ήταν απλά ένα σημάδι της γενναιοδωρίας του ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης, επειδή φυσικά πρόκειται για δική του εμπειρία, αλλά έπρεπε να γίνει και δική μας εμπειρία. Εάν φρίκαρε λοιπόν ενίοτε, σίγουρα δεν το μοιράστηκε μαζί μου. Το γεγονός ότι ο Andrew παραδόθηκε κατ’ αυτόν τον τρόπο, με έκανε σίγουρα να νιώσω ότι είχα μία παραπάνω ευθύνη εδώ, ότι θα έπρεπε να φέρω το συναισθηματικό μου περιβάλλον.

Αισθάνομαι ότι ήταν ο συμπολεμιστής μου. Υπήρξαν τόσα πολλά για τα οποία μιλήσαμε σε σχέση με πράγματα που μπορεί να μοιραζόμασταν καθώς μεγαλώναμε, και επίσης με τις πολιτιστικές μας αναφορές. Υπήρξε αληθινή κατανόηση, όμως μπορείς να έχεις τέτοια κατανόηση χωρίς την τρυφερότητα που προσφέρει ο Andrew στο σετ του. Αυτό τα έκανε όλα πολύ εύκολα. Και μετά, φυσικά, έχεις όλους αυτούς τους εξαιρετικούς ηθοποιούς πλάι μου. Είναι τόσο μικρό το καστ, είμαστε μόνο τέσσερις στην ταινία. Ήταν βαθιά ασυνήθιστο και τόσο γνήσια προσωπικό».

Είναι σκάνδαλο που ο Andrew Scott δεν είναι υποψήφιος στα βραβεία BAFTA, τη στιγμή που το φιλμ θα φτάσει στην τελετή με έξι υποψηφιότητες, από τις κατηγορίες Καλύτερης Βρετανικής Ταινίας και Σκηνοθεσίας έως Β΄Ανδρικό και Γυναικείο, όμως ο “συμπολεμιστής” του είχε κάτι να πει για αυτό.

«Είμαι κάπως συντετριμμένος που ο Andrew δεν έχει προταθεί», είπε ο Haigh στο Digital Spy. «Νομίζω ότι αν δεν είχαμε καμία υποψηφιότητα, ίσως θα έλεγα, ‘εντάξει, δεν πειράζει, προφανώς δεν τους αρέσει η ταινία’. Αλλά είναι λυπηρό ότι έχουμε έξι υποψηφιότητες και δεν είναι μία από αυτές. Είναι το κέντρο της ταινίας και η ταινία δεν λειτουργεί χωρίς αυτόν. Όλες οι άλλες υποψηφιότητες σχετίζονται ακριβώς με το γεγονός ότι είναι τόσο καλός στην ταινία».

Τα παιδικά του χρόνια του Scott δεν ήταν ακριβώς ίδια με εκείνα του Haigh, όμως οι δυο τους είχαν πολλά κοινά.

«Το ομορφότερο πράγμα στο σενάριο του Andrew είναι η ακούσια σκληρότητα των οικογενειών. Ότι με βάση την αγάπη, την αληθινή αγάπη, λέμε πράγματα στην οικογένειά μας που είναι βάναυσα και που κάνουν τα μέλη της να νιώθουν αόρατα, ενώ εσύ να νιώθεις θυμωμένος μαζί τους. Είναι η επεξεργασία αυτού του γεγονότος που νομίζω ότι είναι τόσο όμορφη. Πολλοί άνθρωποι στη θέση του Adam, όταν κάνουν coming out, δεν βιώνουν απαραίτητα την απόλυτη απόρριψη, ούτε την ολόψυχη αγκαλιά. Είναι κάπου στο ενδιάμεσο, και νομίζω ότι αυτή είναι μια εμπειρία για πολλά γκέι/queer άτομα και άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας».

Γεννημένος στο Δουβλίνο και ζώντας τώρα στο Λονδίνο, ο Scott είναι γνωστός για ρόλους στο παρελθόν, όπως το αφεντικό της MI5 “C” στο Spectre, ως γκέι Ουαλός ακτιβιστής στο Pride, ο κακός Moriarty στο Sherlock, και, φυσικά και πάντα, ο Hot Priest στο Fleabag που τον μετέτρεψε σε ένα τα internet boyfriends των τελευταίων ετών. Όταν έκανε ο ίδιος coming out δέκα χρόνια πριν με την αφορμή του ρόλου του στο Pride, είχε την ανησυχία πως ίσως η νέα συνθήκη θα έβλαπτε τη δουλειά του. Τίποτα τέτοιο δεν συνέβη.

«Τώρα ζούμε στην εποχή της ταυτότητας. Με προβληματίζει μερικές φορές το πώς διαχωριζόμαστε. Όταν λέμε ‘λοιπόν, είμαι αυτό’, βάζουμε ταμπέλες. ‘Είμαι γκέι, είμαι στρέιτ. Είμαι αυτό, είμαι εκείνο, είμαι οτιδήποτε’. Το εξαιρετικό εδώ είναι το πώς η ταινία άγγιξε τόσους πολλούς διαφορετικούς τύπους θεατών. Όλοι έχουν σχέση με έναν γονέα, ακόμα και αν δεν είχαν καμία. Αυτό από μόνο του είναι σχέση. Όλοι έχουν σχέση με το πένθος, ακόμη και αν δεν είναι πένθος μέσω θανάτου. Το πένθος εκδηλώνεται με τόσους πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

Οι άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους σε αυτή την ταινία και αυτό είναι το οικουμενικό εδώ – η γενναιότητα που μας έδωσε ο Andrew ως δώρο για πολλούς και διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, που δεν βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με τον Adam. Ένα ασφαλές μέρος, που είναι ο σκοπός της τέχνης. Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα που μπορείς να κάνεις ως καλλιτέχνης, από το να κάνεις τους ανθρώπους να νιώσουν ιδωμένοι. Γι’ αυτό οι άνθρωποι συγκινούνται, είναι ακούσιο. Γι’ αυτό οι άνθρωποι γελάνε, είναι επίσης ακούσιο».

Για το All of Us Strangers ο Scott δεν μίλησε με τους γονείς του, όμως σίγουρα βασίστηκε στη δική του εμπειρία.

«Υπάρχει κάτι πολύ παιδικό στον χαρακτήρα μου. Είναι κάτι που λέει στην ταινία, ότι δεν χρειάζονται πολλά για να σε γυρίσουν πίσω στην παιδική ηλικία. Έτσι η πρόκληση για μένα ήταν διπλή: να αναπαραστήσω το πώς είναι να πηγαίνεις σε ένα μέρος παιδικό αλλά και το πραγματικά δυνατό συναίσθημα του να ερωτεύεσαι, και πώς αυτά τα δύο πράγματα επηρεάζουν το ένα το άλλο. Ήταν πολύ οργανικό και νιώθω ότι, ως αποτέλεσμα, είναι μία πολύ τρυφερή, απτή στις αισθήσεις ταινία που ουσιαστικά μιλάει για το θαύμα του έρωτα.

Βρίσκουμε τον Adam σε ένα είδος καθαρτηρίου, απ’ όπου δεν είναι σε θέση να προχωρήσει πλήρως. Έχει κολλήσει. Υποθέτω ότι η ανάπτυξή του ή κάποιο μέρος της ανάπτυξής του ως άτομο έχει περιοριστεί, και μάλιστα σε ένα πολύ συγκεκριμένο σημείο. Νομίζω ότι για να μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας – όχι μόνο τα γκέι άτομα αλλά όλοι οι άνθρωποι – θέλουμε να νιώσουμε ότι οι γονείς μας μάς βλέπουν. Έχεις την ανάγκη να τους πεις ότι αυτός είμαι, όποια εμπειρία και αν αφορά. Τον φαντάζομαι όταν ήταν 19 ή 23 ετών να λέει, “αναρωτιέμαι, θα με υποστήριζαν οι γονείς μου σε αυτή την κατάσταση; Θα με ήξεραν;”. Τώρα, στο στάδιο των 40, μπορεί να τους πει, “θέλω να σας πω κάτι”.

Μόλις νιώθει πως οι γονείς του τον αγαπούν, είναι κατά κάποιο τρόπο σε θέση να βγει από αυτό το καθαρτήριο και να αρχίσει να αγαπάει κάποιον άλλον».

Όσο για τη μεταφυσικότητα του All of Us Strangers, αυτή για τον Scott βρίσκεται ήδη κατά κάποιον τρόπο στην καθημερινότητά μας.

«Ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται το μυαλό μας, η συνείδησή μας, είναι τόσο ενδιαφέρων, τόσο σουρεαλιστικός. Συζητάμε με ανθρώπους που έχουμε να δούμε 10 χρόνια στο μυαλό μας καθώς περπατάμε στο δρόμο. Φανταζόμαστε διαρκώς σενάρια και δεν έχουν κάποια περίεργη ονειρική όψη. Είναι πολύ προσγειωμένες στην πραγματικότητα και έχουμε πολύ συγκεκριμένα πράγματα για το τι θέλουμε να πούμε. Αυτό είναι στην πραγματικότητα το είδος του μεταφυσικού στοιχείου εδώ. Υπάρχει κάτι πολύ ανθρώπινο στην προσπάθεια να υπερβούμε την ανθρωπότητα και τη λογική».

Ο Andrew Scott στα φετινά Governors Awards (AP Photo/Chris Pizzello)

«Αυτό προσπαθούμε όλοι να κάνουμε όταν πηγαίνουμε θεραπεία», συνεχίζει. «Να έρθουμε σε επαφή με κάποιο συναίσθημα όπου συναντάμε τον εαυτό μας σε ένα σημείο όπου μας προκλήθηκε πόνος.

Οι άνθρωποι λογοφέρουμε με άτομα που έχουμε να δούμε 20 χρόνια. Πρέπει να τους επαναφέρουμε από τους νεκρούς; Όχι απαραίτητα. Τους φέρνεις στο νου για να δεις πώς αισθάνεσαι. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να αναρωτηθεί κανείς, τι είναι αυτό με το οποίο θέλει να έρθει σε επαφή; Είναι ένα αίσθημα αγάπης που δεν έχει όρια; Είναι ένα συναίσθημα οργής; Πρέπει απλώς να ανοιχτούμε για να αφήσουμε κάτι να ξεχυθεί. Αυτός είναι κατά κάποιο τρόπο ο σκοπός των ιστοριών φαντασμάτων – ή ακόμη και ο σκοπός των φαντασμάτων – είναι να δούμε πώς τα πάμε όταν επανευθυγραμμιζόμαστε με όλα αυτά. Η αναδρομική θεραπεία για παράδειγμα έχει να κάνει με τέτοια επαναφορά.

Η ανθρώπινη φαντασία είναι τρομερό πράγμα και, νομίζω, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείς να έχεις ως ηθοποιός. Αν μπορείς να έχεις φαντασία και να την κρατήσεις ζωντανή, είναι πολύ σημαντικό. Και αίσθηση του χιούμορ!

Μιας και μιλάω για την αίσθηση του χιούμορ, νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό όταν μιλάμε για τη θλίψη, την αγάπη και τις οικογένειες. Το χιούμορ, νομίζω, διατρέχει την ταινία. Προσπαθούμε να αναζητήσουμε το φως όταν βρισκόμαστε στα βάθη της απελπισίας. Αυτό κάνουν τα ανθρώπινα όντα. Αυτό είναι που συγκινεί όταν οι άνθρωποι κλαίνε με πλήρη αποδοχή και αφήνονται σε αυτό. Όταν παίρνουμε μία διάγνωση για μία ασθένεια, λέμε ‘ωραία, το πιάσαμε νωρίς’. Πάντα προσπαθούμε να βλέπουμε τη θετική πλευρά, ακόμα και στις χειρότερες στιγμές. Αυτή είναι μία μικρή παρέκβαση στο μέτωπο των ιστοριών φαντασμάτων, όμως πιστεύω ότι τα φαντάσματα υπάρχουν παντού».

Πώς προστατεύει όμως τον εαυτό του από τα δικά του φαντάσματα;

«Δεν μπορείς να το κάνεις, έτσι δεν είναι; Υπάρχει κάτι που πάντα θυμάμαι απ’ όταν ζοριζόμουν, όταν ήμουν 19 ή 20 ετών. Το είχα διαβάσει, δεν θυμάμαι πού, αλλά έλεγε ‘το βάρος μου έγινε το δώρο μου’. Και θυμάμαι να σκέφτομαι ‘αυτό δεν θα συμβεί ποτέ σε μένα, θα είναι απλώς ένα βάρος’. Πώς θα μπορούσε ποτέ να είναι δώρο;

Ο Paul και εγώ όμως πήγαμε σε μία προβολή της ταινίας και ήταν 300 άνθρωποι εκεί μετά το τέλος της απεργίας, αληθινά επηρεασμένοι από πράγματα που ξέρω χωρίς αμφιβολία ότι ήταν βάρος για μένα, που όμως τους έκαναν να νιώσουν ιδωμένοι μέσα από την ταινία. Σκέφτηκα, ‘wow, έγινε πραγματικότητα τελικά’.

Υπάρχει άλλη μία έκφραση που λέει ότι η συμπόνια γεννιέται στα βάθη της απόγνωσης. Δεν μπορείς να θωρακιστείς, πρέπει να το περάσεις. Η εκπροσώπηση και οι δίκαιοι νόμοι είναι απίστευτα σημαντικοί, όμως πρέπει να έχεις λίγη σκληρότητα για να ανακαλύψεις ποιος είσαι. Είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό. Όσο κι αν θα ήθελες να προστατευτείς, δεν νομίζω ότι αυτό είναι απαραίτητα το σωστό. Πρέπει να βγεις εκεί έξω, να μελανιαστείς, και μετά ελπίζω ότι όλα θα πάνε καλά».