O Benjamin Von Wong είναι ένας αισιόδοξος μηδενιστής με κάμερα

Την πρώτη φορά που κοιτάς φωτογραφία του Benjamin Von Wong πιστεύεις ότι βλέπεις αποτέλεσμα καθαρού Photoshop. Στη δεύτερη ματιά αρχίζεις να διακρίνεις ψήγματα του πραγματικού κόσμου και σηκώνεις φρύδι απορίας. Στον τρίτο γύρο που για τους περισσότερους θα συμπεριλαμβάνει το ψάξιμο γύρω από τον δημιουργό (πίστεψέ μας), θα διαπιστώσεις ότι ο στόχος του Wong είναι να σε μπερδεύει. Τι είναι αληθινό και τι ψεύτικο στις εικόνες του;

Γκρεμίζοντας για λίγο την ψευδαίσθηση, θα σου πούμε ότι οι αφηγήσεις του 31χρονου καλλιτέχνη από το Τορόντο εξιστορούνται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους με αληθινά σετ και μια κλινική προσοχή στη λεπτομέρεια.

Κάπως έτσι θα δεις μια παράλυτη μητέρα να κρέμεται μαζί με το παιδί της από έναν γκρεμό χαμογελώντας, την Αμερική του Trump να κάνει crossover με το ‘Mad Max’, και τις περιβαλλοντικές ανησυχίες του Wong να μεταφράζονται σε εύπεπτες, τρομερά ενδιαφέρουσες, ψυχαγωγικές εικόνες φτιαγμένες με ηλεκτρονικά απόβλητα, αχρησιμοποίητα ρούχα, ασυνήθιστους υπερήρωες και πρόθυμους εθελοντές που θέλουν να συνεισφέρουν στο έργο του.

Εμείς μιλήσαμε μαζί του για να σου δώσουμε μια μικρή γεύση της διαδικασίας του. Ζέσταμα πριν την επερχόμενη ομιλία του στο TEDxAthens 2018 στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος:

***

Μίλησέ μας για την πρώτη σου συνάντηση με τη φωτογραφία.

Όσο δούλευα ως μηχανικός εξόρυξης στο Winnemucca της Nevada, με χώρισε η κοπέλα μου. Ένιωσα πως αν δεν έβρισκα ένα χόμπι να με κρατά απασχολημένο, θα τρελαινόμουν. Τα αστέρια ήταν ιδιαίτερα όμορφα στην έρημο, οπότε αποφάσισα να πάω και να πάρω μια κάμερα. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Πότε κατάλαβες ότι η φωτογραφία θα μπορούσε να είναι κάτι παραπάνω από χόμπι για σένα;

Την πρώτη φορά που έφυγα με λεφτά στα χέρια! Ένας φίλος μου δεν μπορούσε να πάει σε ένα event και με ρώτησε αν θα ήθελα να το καλύψω. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, δεν ήξερα ότι μπορείς να πληρώνεσαι για να διασκεδάζεις.

Πώς έκανες τη μετάβαση στη φωτογραφία; Υπάρχει κάτι που σου έμαθε η εμπειρία σου ως μηχανικός που κρατάς μέχρι σήμερα;

Έκανα φωτογραφία τα απογεύματα και τα σαββατοκύριακα μέχρι που μια μέρα ξύπνησα και συνειδητοποίησα ότι δεν ήθελα να ζήσω τη ζωή μου ως μηχανικός. Δεν σχεδίαζα να γίνω φωτογράφος, απλά συνέβη γιατί ήταν ο μόνος τρόπος που έβγαζα τότε χρήματα.

Νομίζω ότι η εμπειρία μου ως μηχανικός με βοήθησε να μάθω πώς να αποδομώ ένα πρόβλημα. Έχω τη δυνατότητα να αναλύω περίπλοκα κόνσεπτ σε πραγματοποιήσιμα βήματα.

Μίλησέ μας λίγο για τα στάδια της διαδικασίας σου.

Αυτό είναι δύσκολο γιατί τα πρότζεκτ μου διαφέρουν πολύ το ένα από το άλλο. Δεν υπάρχουν δηλαδή σαφή στάδια εκτός από την προπαραγωγή, τη φωτογράφιση και την επεξεργασία μετά. Στο καθένα απ’ αυτά κιόλας υπάρχουν πολλές διαφορετικές λεπτομέρειες.

Ως αυτοδίδακτος, τι είναι πιο σημαντικό; Το ταλέντο ή η σκληρή δουλειά;

Νομίζω πως πρέπει να έχεις και τα δύο για να πετύχεις. Το να έχεις ταλέντο δεν έχει μεγάλη διαφορά από το να έχεις ένα προνόμιο.

Η φαντασία, επιστημονική και μη, είναι τεράστιο μέρος της δουλειάς σου. Ποιες είναι οι μεγαλύτερές σου επιρροές από την ποπ κουλτούρα ή τη μυθολογία;

Δεν έχω συγκεκριμένες αναφορές που κάνω εκτός από τα media που καταναλώνω. Απλά προσπαθώ να κάνω κάθε πρότζεκτ όσο κουλ με τους πόρους που έχω. Ένας παράγοντας-κλειδί στη δουλειά μου είναι η προσπάθειά μου να μπορεί να συνδέεται ο κόσμος μαζί της, οπότε όταν βρίσκω τέτοια σημεία σύνδεσης κάνω ό,τι μπορώ να τα συμπεριλάβω στα πρότζεκτ μου.

Μίλησέ μας για την ανάπτυξη μιας ιδέας σου, από την σύλληψή της μέχρι τα κριτήρια που καθορίζουν ποια αξίζει να είναι το επόμενό σου πρότζεκτ.

Στο τέλος της μέρας προσπαθώ να λύσω ένα πρόβλημα επικοινωνίας. Σκέφτομαι πώς μπορώ να κάνω τους ανθρώπους να δώσουν προσοχή στο θέμα Χ. Από τη στιγμή που το μέσο μου είναι αφηγηματικό, προσπαθώ να το κάνω αυτό απ’ όλες τις πλευρές. Από την τελευταία εικόνα στη διαδικασία του marketing.

Οπότε σπάνια ξεκινά ένα κόνσεπτ από μια τυχαία ιδέα που σκέφτηκα. Προκύπτει από την πρακτική επιθυμία μου να λύσω κάποιο πρόβλημα. Μπορεί αυτό να είναι η πληροφόρησή μου για κάποιο ζήτημα, μπορεί να είναι η χρήση ενός ατόμου που ανακάλυψα.

Ποια δουλειά σου έχει μεγαλύτερη συναισθηματική αξία για σένα;

Θα έπρεπε να πω τη γοργόνα πάνω στα 10.000 πλαστικά μπουκάλια. Είναι ακόμα η αγαπημένη μου εικόνα. Ήταν η πρώτη φορά που κατάφερα να δημιουργήσω μια περιβαλλοντική καμπάνια με ισχυρό αντίκτυπο.

Τα κόνσεπτ σου είναι τέτοια που χρειάζονται έναν μικρό στρατό για να πάρουν σάρκα. Πολλοί μάλιστα από αυτούς που ασχολούνται μαζί τους είναι εθελοντές. Πώς σχηματίζεται η ομάδα κάθε φορά;

Σε γενικές γραμμές κάνω κάποια ποστ στα social media για να ενημερώσω όσους περισσότερους γίνεται ότι θα είμαι στην περιοχή τους. Περιστασιακά θα βρω και κάποια τοπική ομάδα, γεγονός που βοηθά τρομερά όταν συμβαίνει. Αλλά διαφορετικά είναι word of mouth και οι φαν.

Όλα μου τα πρότζεκτ είναι συνεργασίες. Μόνος μου είμαι απλά ένας τύπος με μια κάμερα και μια ιδέα.

Κάνεις πολλά behind-the-scenes βίντεο, ενώ για πολλούς επαγγελματίες του χώρου σου το μυστήριο πίσω από τη δημιουργία μιας φωτογραφίας είναι μέρος του αποτελέσματος. Γιατί αποφάσισες να δείξεις τον κόσμο να δει τη διαδικασία σου;

Έμαθα πολύ νωρίς ότι έχοντας κάποιο BTS βίντεο, μπορούσα για την ίδια δουλειά να επικοινωνήσω με πολύ περισσότερο κόσμο. Όσο περνούσε ο καιρός άρχισα να συνειδητοποιώ ότι τα BTS βίντεο ήταν ένας τρόπος να γεφυρωθεί ο κανονικός κόσμος που ζουν οι άνθρωποι και οι κόσμοι φαντασίας που δημιουργώ εγώ.

Είσαι από τους λίγους creatives που φαίνεται να έχουν απόλυτη συνείδηση του τρόπου που θα καταναλωθεί η δουλειά σου. Χρησιμοποίησες για παράδειγμα την απεικόνιση παιδιών ως υπερήρωες σε μια περιπέτεια αναζήτησης φαγητού, αντί για μια πιο δραματική προσέγγιση. Πώς επηρεάζει το marketing τις αποφάσεις σου;

Το marketing είναι πάντα προτεραιότητα στο μυαλό μου. Αν κανείς δεν δει τη δουλειά που κάνεις, τότε γιατί να την κάνεις; Ειδικά εάν έχεις τη δυνατότητα να επηρεάσεις. Το να δημιουργείς χωρίς να σκέφτεσαι πώς να καταναλωθεί η δουλειά σου είναι σαν να σχεδιάζεις ένα προϊόν χωρίς να γνωρίσεις ποτέ το άτομο για το οποίο το σχεδιάζεις. Δεν έχει νόημα έτσι.

Από την κλιματική αλλαγή και τη ρύπανση μέχρι την πείνα στον δυτικό κόσμο και την Αμερική του Trump, οι εικόνες σου καλούν για ενημέρωση και αλλαγή. Είναι η πολιτική και η κοινωνική αλλαγή το καύσιμό σου;

Η δημιουργία αυτών των εικόνων είναι η δικαιολογία μου να έρχομαι κοντά στα προβλήματα του κόσμου μας. Ας το πούμε ανοιχτά, σε κανέναν δεν αρέσει να κοιτάζει μια τρύπα από μαυρίλα, αλλά ως μέρος της ερευνητικής διαδικασίας που έχει να κάνει με την αφήγησης μιας καλής ιστορίας, αναγκάζομαι κατά κάποιον τρόπο να μαθαίνω περισσότερα για συγκεκριμένα θέματα.

Έχω πολύ δρόμο ακόμη να διανύσω, όμως αυτή η διαδικασία με έπεισε να κάνω μικρές αλλαγές στη ζωή μου – από το να γίνω χορτοφάγος μέχρι να κουβαλάω απλώς ένα παγούρι μαζί μου όπου κι αν πηγαίνω.

Είναι ο πιθανός κοινωνικός αντίκτυπος της δουλειάς σου ο τρόπος σου να είσαι μέρος κάτι μεγαλύτερου;

Υποθέτω πως ναι. Είμαι ένας αισιόδοξος μηδενιστής. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν βρίσκω νόημα ακριβώς στη ζωή, αλλά μιας που είμαι ζωντανός, ας το αξιοποιήσω όσο καλύτερα μπορώ. Στη διαδρομή ελπίζω να εμπλουτίσω τη ζωή των άλλων και να είμαι χρήσιμος.

Τι θα ήθελες να παίρνει κανείς από τη φωτογραφία σου;

Ιδανικά θα ήθελα οι άνθρωποι να νιώθουν ενδυναμωμένοι για τη δυνατότητά τους να επηρεάσουν θετικά τον κόσμο.

Τι μπορείς να μας πεις για το επόμενό σου πρότζεκτ;

Η επόμενή μου δουλειά θα είναι στην Ελλάδα σε συνεργασία με την Κατερίνα Σολδάτου, με την υποστήριξη της Greenpeace. Δεν ξέρω ακριβώς πότε θα παρουσιαστεί αλλά σίγουρα μιλάμε για το τέλος της χρονιάς.

***

Πριν την απόβασή του στην Ελλάδα για το επόμενο περιβαλλοντικό του πρότζεκτ, ο Benjamin Von Wong θα μιλήσει πρώτα στο TEDxAthens 2018, στις 2 Ιουνίου στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Κλείσε το εισιτήριό σου online και ακολούθησε τη διοργάνωση στο Facebook και στο Instagram.