Από Lost μέχρι Grey’s Anatomy, ο Bobby Roth είναι ο ακούραστος εργάτης της αμερικάνικης τηλεόρασης

Ο Μπόμπι Ροθ δεν είναι ένας τηλέοπτικός auteur. Δεν ανήκει στο νέο κύμα δημιουργών που συναντά κανείς στις πρεστίζ σειρές του ΗΒΟ και του netflix, δεν ανήκει στο α λα Σόντερμπεργκ κύμα σκηνοθετών που αναλαμβάνουν μια σειρά και τη σκηνοθετούν ως εκεί που δεν παίρνει. Είναι σκηνοθέτης παλιάς σχολής, από τους τίμιους εκείνους εργάτες που δουλεύουν σκληρά όλες αυτές τις δεκαετίες όσο το μέσο εξελισσόταν αργά και σταθερά ώσπου να φτάσει εδώ που είναι σήμερα.

Ο Μπόμπι Ροθ έχει στο βιογραφικό του περίπου 85 επεισόδια σειρών και καμιά ντουζίνα ακόμα τηλεταινίες, ξεκινώντας 30 χρόνια πριν με ένα επεισόδιο του “Miami Vice” του Μάικλ Μαν. Έκτοτε πέρασε από κάθε πιθανό χιτ της ελεύθερης τηλεόρασης, έχοντας σκηνοθετήσει “Μπέβερλι Χιλς”, “Lost” (μεταξύ των επεισοδίων του και το φανταστικό “The Man Behind the Curtain”), “Prison Break”, “Fringe”, “Dr. Quinn”, “Revenge”. Σήμερα μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στα “Agents of S.H.I.E.L.D.” (πχ το επεισόδιο “T.A.H.I.T.I.”), “Grey’s Anatomy” και “Scorpion”, συνεχίζοντας ακούραστα να μεταπηδά από δράματα σε περιπέτειες κι από νουάρ σε sci-fi σα να μη συμβαίνει τίποτα.

Δεν περίμενε πως θα συνέβαινε αυτό. Ξεκίνησε τη σκηνοθεσία στα τέλη των ‘70s ως ανεξάρτητος δημιουργός, με το “Heartbreakers” (ένα προσωπικό δράμα αδερφικής φιλίας με τον Πίτερ Κογιότε) να φτάνει στο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Βερολίνου πίσω στο 1985. Όμως τότε η μοίρα τον έφερε στο δρόμο του Μάικλ Μαν. Οι δυο τους ήταν φίλοι κι έτσι ο Ροθ βρέθηκε έξαφνα στην καρέκλα του σκηνοθέτη για ένα επεισόδιο “Miami Vice”. Τα υπόλοιπα είναι τηλεοπτική ιστορία.

Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πλατφόρμας Drama Mini Talent Lab για νέους κινηματογραφιστές, ο προσκεκλημένος του Φεστιβάλ Δράμας Μπόμπι Ροθ έδωσε Masterclass στο Τριανόν την Κυριακή 1 Νοεμβρίου, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα «A Director Prepares» που αποτελείται από την κινηματογραφική προβολή του εκπαιδευτικού ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη, ενώ συζήτησε με τους νέους σκηνοθέτες δίνοντάς τους κατευθύνσεις και συμβουλές σχετικά με τα πρότζεκτ τους.

Το ντοκιμαντέρ που συνόδευε το masterclass μας είπε ότι “δεν περίμενα ότι θα έπαιζε ποτέ σε άλλη χώρα ή σε περισσότερα από 25-50 άτομα”, όμως κατά κοινή ομολογία με όσους μιλήσαμε δεν είχαν παρά να πουν τα καλύτερα. Το οποίο είναι και λογικό. Ο Μπόμπι Ροθ δεν είναι ο παρασημοφορημένος auteur, όμως έχει δει πολλά στα 40 χρόνια δουλειάς του εντός του συστήματος. Εξάλλου, τα άνω των 100 credits του, αφηγούνται από μόνα τους την ιστορία ενός σκηνοθέτη που ξέρει το τηλεοπτικό μέσο όσο λίγοι. Γι’αυτό και μας ενδιέφερε να μιλήσουμε μαζί του. Για την εξέλιξη της τηλεόρασης, για το πώς είναι να πηγαίνεις από τη μία σειρά στην άλλη, για το μέλλον, και για το παρελθόν.

Ήθελα να πούμε δυο λόγια για την εξέλιξη της τηλεοπτικής βιομηχανίας. Δουλεύεις στην τηλεόραση από τη δεκαετία του ‘80 μέχρι σήμερα, που έχει μετατραπεί πιο πολύ σε μέσο auteur από ποτέ.

Ναι, έχει πλάκα που λες auteur επειδή πάντα υπήρχε το όραμα ενός ανθρώπους στην τηλεόραση αλλά δεν ήταν ο σκηνοθέτης. Συνήθως ήταν ένας συγγραφέας κλεισμένος σε ένα γραφείο γράφοντας μαζί με μια ομάδα σεναριογράφων. Είναι ενδιαφέρον που στην ίδια περίοδο, με κάποιο τρόπο, το μέσο έγινε πιο κινηματογραφικό. Οπτικά έγινε πιο ενδιαφέρον, σε επίπεδο μοντάζ, τεχνικής, και πραγματικά προσπαθούν οι πάντες να κάνουν κάτι οπτικά καινοτόμο όποτε μπορούν.

Στο “Agents of S.H.I.E.L.D.” έχουμε οπτικά εφέ και προσπαθούμε να ανταγωνιστούμε ταινίες των 200 εκατομμυρίων έχοντας 4 εκατομμύρια το επεισόδιο. Αλλά η φιλοδοξία που υπάρχει στην τηλεόραση είναι κάτι το συναρπαστικό. Οι άνθρωποι εκεί προσπαθούν να κάνουν νέα πράγματα σε επίπεδο τεχνικό αλλά και αφήγησης. Αυτό με συναρπάζει. Δεν ήταν κάτι που υπήρχε όταν ξεκινούσα στα ‘80s, η τηλεόραση ήταν εντελώς επίπεδη ως μέσο. Κάναμε 3 λήψεις, καμία προσπάθεια να κάνουμε κάτι διαφορετικό ή ενδιαφέρον. Το 1985 όταν έκανα το “Miami Vice” σκέψου ότι βάλαμε για πρώτη φορά rock n roll τραγούδια στη σειρά, άλλαξε τα πάντα αυτό, τώρα αποτελεί ρουτίνα.

Η ελεύθερη τηλεόραση έχει γίνει καλύτερη σε αυτό αλλά το netflix και το ΗΒΟ είναι εντελώς άλλες περιπτώσεις και αυτό που κάνουν είναι φανταστικό. Παράγουν ό,τι καλύτερο σε επίπεδο δράματος. Έχουν τους καλύτερους σεναριογράφους και τους καλύτερους ηθοποιούς, κάνουν πολύ όμορφη δουλειά.

Υπάρχει κάποια σειρά από αυτές στην οποία θα ήθελες να δουλέψεις;

Οι σειρές στις οποίες δουλεύω και οι σειρές που βλέπω είναι εντελώς διαφορετικές. Είμαι λιγότερο επιλεκτικός σε αυτά που δουλεύω και περισσότερο επιλεκτικός σε αυτά που βλέπω επειδή κανείς δε με πληρώνει για να βλέπω! Εννοώ μου αρέσει να δουλεύω σκληρά και μου αρέσει αυτό που κάνω, αλλά δουλεύω για τα λεφτά γιατί με θεωρώ ανεξάρτητο σκηνοθέτη και εξακολουθώ να έχω τα δικά μου κινηματογραφικά σχέδια που θέλω να κάνω. Οπότε είτε δουλεύω στο “Scorpion” είτε στο “Player” είτε στο “Grey’s Anatomy”, αυτό που πραγματικά με ενδιαφέρει περισσότερο είναι πώς μου φέρονται, πώς ταιριάζω με το καστ.

Ας πούμε μια σειρά σαν το “Agents of S.H.I.E.L.D.” είναι πολύ απαιτητική με τα εφέ και τη δράση αλλά οι ηθοποιοί είναι υπέροχοι άνθρωποι και ταλαντούχοι. Μου αρέσει πολύ να πηγαίνω εκεί να δουλεύω. Θα με ενδιέφερε η σειρά, να πάω σπίτι να τη δω; Όχι. Είμαι απλά ειλικρινής. Θα προτιμούσα να πάω σπίτι και να δω “Game of Thrones” ή “Ray Donovan”, αλλά αυτές οι σειρές δεν αποτελούν επιλογές για μένα. Υπάρχει ένας σνομπισμός που έχει κάνει την εμφάνισή του τελευταία, πως μόνο ορισμένοι άνθρωποι θεωρούνται ταιριαστοί για το ΗΒΟ και το netflix. Αλλά είμαι σκηνοθέτης όλη μου τη ζωή, και δε νομίζω πως κάποιος που έχει σκηνοθετήσει ένα επεισόδιο του “Girls” είναι απαραιτήτως καλύτερος για τη σκηνοθεσία μιας σειράς της Marvel από εμένα. Αλλά θα έχει αυτό το credit του ΗΒΟ και θα προσλαμβάνεται χάρη σε αυτό.

Νομίζω πως αυτό είναι κάτι που θα αλλάξει σταδιακά.

Με ποιο τρόπο;

Νομίζω θα αρχίσουν να κοιτάνε περισσότερο στην ίδια τη δουλειά μας. Αυτή τη στιγμή αυτές οι εταιρείες… το netflix ας πούμε έχει τρομερή επιτυχία αλλά δεν έχει κάνει ακόμα πολλά πράγματα. Έχουν δημιουργήσει θόρυβο, έχουν σειρές σαν το “House of Cards”, το “Orange Is the New Black” που έχει κοινό, αλλά νομίζω πως όσο αρχίζουν να κάνουν περισσότερες σειρές, τόσο η διαδικασία πρόσληψης δε θα γίνεται βάσει ονόματος, διασημότητας, αλλά βάσει αποκλειστικά στη δουλειά του κάθε σκηνοθέτη.

Πώς είναι να πηγαίνεις από τη μία σειρά στην άλλη;

Είναι όλες πολύ διαφορετικές, και αυτό είναι κομμάτι της δουλειάς, και το βρίσκω και καλή δοκιμασία κιόλας. Όταν κάνω διαδοχικά “Agents of S.H.I.E.L.D.” και “Grey’s Anatomy” είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Το “Grey’s” έχει χιούμορ, έχει μεγάλο καστ, το οποίο είμαστε υπεύθυνοι να βρίσκουμε, και παίζεται για 12 χρόνια οπότε είναι μια καλολαδωμένη μηχανή. Και μετά έχεις κάτι σαν το “Scorpion”, περισσότερο βασισμένο στη δράση. Στο “Grey’s” δεν φεύγουν ποτέ από τον “σταύλο” όπως λέμε, δηλαδή είναι όλο γυρισμένο σε σκηνικά. Ενώ με άλλες σειρές, το “Scorpion”, το “Hawaii 5-0”, μεγάλο μέρος της προετοιμασίας κάθε επεισοδίου είναι να βρίσκουμε τις τοποθεσίες.

Το “Grey’s” είναι όλο μέσα. Νοσοκομείο, στα σπίτια τους, είναι άλλη διαδικασία, πιο πολύ βασισμένη στους ηθοποιούς. Χρησιμοποιείς διαφορετικές δεξιότητες στο γύρισμα. Μπορεί να έχεις 12 ηθοποιούς στο σετ για μία σκηνή, μετακινούνται όλοι μες στο νοσοκομείο, περνάω από τον έναν στον άλλον, μπαίνουν σε ένα διάδρομο, βγαίνει κάποιος μέσα από το χειρουργείο. Είναι πρόκληση αυτό για μένα, χρησιμοποιώ άλλα πράγματα. Ενώ στο “Agents of S.H.I.E.L.D.” έχεις κάποιον να πυροβολάει από το χέρι του και να πηδάει 6 ορόφους. Πάντα δουλεύω με την ομάδα της κάθε σειράς και ελπίζω οι άνθρωποι του κάθε show να ακούν. Και τα βρίσκουμε όλα.

Πιο πριν ανέφερες το “Miami Vice” και ήθελα να σε ρωτήσω πώς ήταν να ξεκινάς από εκεί, γιατί αυτή η σειρά είναι πίσω από πολλές αλλαγές στο μέσο.

Ο λόγος που έκανα τη σειρά είναι ότι ήμουν φίλος με τον Μάικλ Μαν. Πιθανότατα κανείς δε θα με προσλάμβανε. Ήμουν ένας ανεξάρτητος σκηνοθέτης. Όλοι με ρωτάνε πώς είχα την πρώτη μου ευκαιρία να μπω στην τηλεόραση, η αλήθεια είναι ότι δεν ήθελα να κάνω τηλεόραση. Το έκανα λόγω του Μάικλ. Πίστευα πως ήταν ένας πολύ ενδιαφέρων σκηνοθέτης. Δεν πίστευα ποτέ ότι θα το έκανα ξανά, δεν έκανα καν καλή δουλειά. Όταν ξαναβλέπω το επεισόδιό μου… Δεν είχα γυρίσει καν close-ups. Δεν ήξερα πώς να σκηνοθετήσω τηλεόραση! Προερχόμουν από το σινεμά. Και ξαφνικά είχαμε μόνο 3 βδομάδες. 3 βδομάδες και τέλος. Αλλά αυτό είναι το ωραίο με την τηλεόραση, επειδή μπορείς τότε να περάσεις στο επόμενο πρότζεκτ.

Σε ενδιαφέρει να επιστρέψεις στο ανεξάρτητο σινεμά;

Ναι, πάντα το θέλω. Εν τέλει έχει να κάνει με το σενάριο. Αυτό που είναι ακριβό δεν είναι το κόστος της ταινίας, είναι ότι αν κάνω μια ανεξάρτητη ταινία αυτός θα είναι ένας χρόνος που δε θα βγάζω καθόλου λεφτά. Προσωπικά όσο μεγαλώνω αποφεύγω να ζω ακριβή ζωή αλλά έχω μια κόρη, πάει σε ιδιωτικό. Το ανεξάρτητο δεν πληρώνει καλά. Οπότε αν περάσω ένα χρόνο από τη ζωή μου κάνοντάς το θα πρέπει να είναι ένα σενάριο που πραγματικά πιστεύω.

*Η επίσκεψη του Μπόμπι Ροθ για πρώτη φορά στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία της Finos Film και του OTE ΤV καθώς και με την υποστήριξη της Πρεσβείας των Η.Π.Α. στην Αθήνα.