Ο Φώτης Γεωργελές δεν βρίσκει αθώους στην ιστορία με την ΕΡΤ

Με μια σειρά από ερωτήματα που δεν ξέρεις αν είναι ρητορικά, αν ψάχνουν απάντηση κι αν όντως υπάρχουν απαντήσεις για να τους δοθούν, ο Φώτης Γεωργελές βάζει στο κλίμα τον αναγνώστη ήδη απ’ τον πρόλογο του καινούργιου του βιβλίου, ‘Κρυμμένες Αλήθειες και Ψεύτικα Διλήμματα’.

Στο πέμπτο του βιβλίο, ο εκδότης της Athens Voice και συντάκτης ίσως των πιο ουσιαστικών editorials που διαβάζει φανατικά η πόλη τα τελευταία αρκετά χρόνια κάνει μια αναδρομή στο στάτους της χώρας προ κρίσης και στις νέες(;) ‘συνήθειες’ που έφερε η οικονομική ύφεση στη ζωή και το μυαλό μας.

Πριν ψάξεις την απάντηση που θέτει ο συγγραφέας για το πότε η χώρα έχασε την ορμή και το μομέντουμ της, το ΟΝΕΜΑΝ ζήτησε πιο εύκολες εξηγήσεις από τον Φώτη Γεωργελέ. Και τις πήρε.

Άλλωστε, το προσωρινό λουκέτο στην ΕΡΤ, παρότι άκομψο και απότομο, στάθηκε ιδανικό υπόβαθρο για μια κουβέντα, μεταξύ άλλων, και για τα ‘βαθιά’ media στο ελληνικό τερέν με έναν ‘παίκτη’ όπως ο Φώτης Γεωργελές.

Ποια είναι η τελευταία περίοδος που η γενιά για την οποία μιλάτε στο βιβλίο σας ζούσε χωρίς τον φόβο και το κυνήγι της ασφάλειας;

“Η τελευταία εποχή που αυτή η χώρα έδειχνε δυναμισμό και ζωντάνια ήταν τα χρόνια γύρω από το 2000. Είχαμε ένα στόχο, να μπούμε στον στενό πυρήνα της Ευρώπης, στο ευρώ. Φτιάχναμε μετρό, τραμ, Αττική Οδό, τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, ετοιμαζόμαστε για τους Ολυμπιακούς αγώνες, μιλάγαμε για ‘εθνικούς πρωταθλητές’, οι ελληνικές εταιρείες εξαπλώνονταν στα Βαλκάνια, τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, τη Βόρεια Αφρική.

Μετά, σαν να κουραστήκαμε από την προσπάθεια, σαν να είπαμε φτάνει ως εδώ, μπορούμε πια να ζούμε με τα φτηνά δάνεια σε ευρώ με τα χαμηλά επιτόκια”.

Στους κόλπους του σκεπτόμενου ‘κοινού’, οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης και το lifestyle είναι οι βασικοί υπαίτιοι για το πού έφτασε η χώρα σήμερα. Συμφωνείτε με αυτή τη δαιμονοποίηση;

“Το 2002 η χώρα είχε πρωτογενές πλεόνασμα, το 2009 το κράτος χρειαζόταν 24 δισ. δανεικά το χρόνο για να καλύψει τις ανάγκες του. Αυτό το νούμερο δείχνει τον εκτροχιασμό. Όλες οι συζητήσεις είναι περισσότερο προσπάθειες να αποφύγουμε την ευθύνη, να μην αναλάβουμε την προσπάθεια να διορθώσουμε την κατάσταση.

Φταίει το σύστημα που σταδιακά γινόταν όλο πιο παρασιτικό, φταίει η Ευρώπη που δεν προχωράει στην ενοποίηση πιο γρήγορα, η κοινωνία που γερνάει, χάνει το δυναμισμό της και ονειρεύεται μια σύνταξη στα 50, φταίμε όλοι”.

Πόσο ψεύτικο θεωρείτε το πιο κομβικό δίλημμα που τέθηκε στην κοινωνία, το ‘ευρώ ή δραχμή’;

“Όλα τα διλήμματα ήταν ψεύτικα και καταστροφικά και οδηγούσαν στο ‘ευρώ ή δραχμή’. Μνημόνιο-αντιμνημόνιο, πατριώτες-προδότες. Το πραγματικό δίλημμα μεταρρυθμίσεις ή ακινησία, το αποφεύγουν όλοι”.

Έχετε εργαστεί σε ένα σωρό μέσα. Κοιτώντας ψύχραιμα προς τα πίσω, νιώθετε ότι τα γράφατε ή τα βλέπατε λάθος κάποια συγκεκριμένη περίοδο;

“Το 2003 που βγήκε η Athens Voice έγραφα στο πρώτο editorial ότι η Αθήνα γίνεται η πρωτεύουσα του Νότου. Μια μεγα-πόλις της Μεσογείου. Ήταν τότε που η Ελλάδα για μια περιοχή 100δων εκατομμυρίων ανθρώπων αποτελούσε το όνειρο της εισόδου στην Ευρώπη. Οι αναρχικοί έγραφαν στους τοίχους οι Έλληνες είναι οι Αμερικανοί των Βαλκανίων! Ήμουν πολύ αισιόδοξος.

Μέσα σε λίγα χρόνια γίναμε αποτυχημένο κράτος, ο αδύναμος κρίκος. Έχω τουλάχιστον την ανακούφιση, την πικρή ικανοποίηση που καλύτερα να μην την είχα, ότι τουλάχιστον η A.V. προειδοποιούσε για την πορεία, δεν πανηγύριζε για τις ‘ελληνικές επιτυχίες’. Στη Eurovision…”.

Ποιο είναι το ένα πράγμα που ΔΕΝ θέλατε με τίποτα να πετύχετε με την A.V.; Ποιος ήταν ο νούμερο 1 ‘αντι-στόχος’;

“Να κάνουμε ό,τι και οι άλλοι. Να γίνουμε ένα μέσον ενημέρωσης που απευθύνεται περισσότερο προς την εκάστοτε εξουσία παρά στους αναγνώστες του. Να συνομιλούμε, να διαπραγματευόμαστε, να παίρνουμε κρατική διαφήμιση και δάνεια από τις κρατικές τράπεζες με λίγο εκβιασμό, λίγο λιβανιστήρι.

Να μην γίνουμε ένα ακόμα κρατικοδίαιτο μέσον, να μην κολακεύουμε το κοινό μας, να τους μιλάμε ως ενήλικες που ξέρουν να κρίνουν. Να μην συνθηκολογούμε, να μη μιλάμε σαν να είμαστε κόμμα. Να κρατήσουμε έξω τη στρατευμένη δημοσιογραφία. Φαίνονται αυτονόητα αλλά είναι πράγματα δύσκολα που κοστίζουν”.

Διορθώστε με αν κάνω λάθος, αλλά μοιάζει στην εποχή της κρίσης, τα κραταιά free press να μην γνωρίζουν την τεράστια δημοφιλία που είχαν πρωτύτερα. Πώς εξηγείται αυτό;

“Νομίζω δεν είναι νομίζω πρόβλημα των free press. Η A.V. ακόμα και σήμερα μετά από 10 χρόνια είναι μια από τις μεγαλύτερες εφημερίδες. Στις αναγνωσιμότητες, προηγούνται πάντα οι 5-6 μεγάλες κυριακάτικες εφημερίδες και η A.V. Αλλά το παιχνίδι της ενημέρωσης σιγά-σιγά μετατοπίζεται στο διαδίκτυο.

Ήδη εμείς στ’ αλήθεια, δεν βγάζουμε πια μια Athens Voice κάθε Πέμπτη, ανεβάζουμε μία κάθε μέρα στο site“.

Δεν είναι όμως ρισκοβόρα για το ίδιο το έντυπο η μεταφορά ενός free press στο διαδίκτυο;

“Είναι ρίσκο και ακριβό αν το κάνεις όπως εμείς. Αν δηλαδή προσπαθείς να παράγεις πρωτογενές περιεχόμενο όπως και με τα έντυπα. Αν έχεις δηλαδή άρθρα, δημοσιογράφους, υπογραφές, απόψεις. Γιατί στο ίντερνετ βασιλεύει η ανωνυμία, 100δες sites ανεβάζουν κάθε δευτερόλεπτο ειδήσεις, τίτλους, ό,τι συμβαίνει, λεηλατώντας τις πηγές. Χωρίς έξοδα, χωρίς δικό τους περιεχόμενο, μόνο ποστάρουν.

Εμείς συνεχίζουμε να πιστεύουμε στη δύναμη της κάθε υπογραφής, στην εγκυρότητα του μέσου. Αυτό είναι ακριβό, θέλει πολλή δουλειά και δεν πληρώνεται. Τη διαφήμιση την παίρνει η Google.

Πιστεύω όμως ότι αργά ή γρήγορα θα βρεθεί κάποια λύση. Η μοναδικότητα του περιεχομένου πάντα μετράει και όχι η ευκολία. Οι μηχανές αναζήτησης υπάρχουν γιατί υπάρχει το περιεχόμενο”.

Από ποια πλευρά του πολιτικού τόξου πιστεύετε ότι θα έρθει τελικά η λύση στην γενικότερη κρίση; Μήπως είναι πιο ρεαλιστικό να περιμένουμε εξωγήινη βοήθεια;

“Νομίζω ότι αποφύγαμε τον αιφνίδιο θάνατο της εξόδου από την Ευρώπη αλλά βρισκόμαστε στη δεύτερη χειρότερη λύση, την παρατεταμένη ύφεση χωρίς προοπτική.

Μόνο αν μέσα στα παλιά κόμματα ή σε καινούργια που θα δημιουργηθούν, επικρατήσουν μεταρρυθμιστικές δυνάμεις, θα προχωρήσουμε στις διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζονται για να γίνει η χώρα βιώσιμη”.

Πόση (δημόσια ή ιδιωτική) τηλεόραση χρειαζόμαστε πια; Για να το θέσω γενικότερα, πόσα media χρειαζόμαστε πια ως έθνος;

“Πολύ λιγότερα απ’ αυτά που έχουμε. Τα ΜΜΕ ήταν ακόμα μια φούσκα της εποχής του κρατικού δανεισμού, στενά συνδεδεμένη με την πολιτική φούσκα. Χιλιάδες media σε μια χώρα 10 εκατομμυρίων, που στόχο είχαν μόνο τη διανομή κρατικού χρήματος.

Όσον αφορά τα από το Δημόσιο σιτιζόμενα media – κρατικά, δημοτικά, κομματικά, της Βουλής, εκκλησιαστικά, σε εποχή ύφεσης, ανεργίας και περικοπών συντάξεων, είναι απλώς σκάνδαλο”.

Και κάπου εδώ χρειάζεται το σχόλιό σας για όσα έγιναν και γίνονται με την ΕΡΤ.

“Με την ΕΡΤ, επαναλήφθηκε το ίδιο έργο. Όταν ο Μόσιαλος ως αρμόδιος υπουργός έφτιαξε μια επιτροπή που κατέληξε στο σχέδιο εξορθολογισμού και μείωσης της ΕΡΤ, όλοι σύσσωμοι κόντεψαν να τον λιντσάρουν. Ο τωρινός μεταρρυθμιστής πρωθυπουργός, πρώτος πρώτος. Οι εργαζόμενοι το ίδιο. Το κόμμα του επίσης.

Αυτή είναι η ιστορία μας από το ασφαλιστικό του Γιαννίτση το 2002. Πιστεύουμε ότι δεν θα κάνουμε αλλαγές, θα διατηρήσουμε τα κεκτημένα, θα πληρώσουν κάποιοι άλλοι. Στο τέλος ο λογαριασμός είναι πολύ πιο βαρύς”.

Πόσοι πιστεύετε είναι διατεθειμένοι να ακούσουν τις κρυμμένες αλήθειες σας; Πόσοι θέλουν να τις πιστέψουν βασικά;

“Κοιτάξτε, ο κόσμος δεν είναι μεταρρυθμιστής από μόνος του. Την ησυχία μας θέλουμε να ‘χουμε, αυτό που ξέρουμε θέλουμε να επαναλάβουμε. Μόνο που δεν μπορούμε πια.

Οι μεταρρυθμίσεις γίνονται και κερδίζουν και ο κόσμος τις ακούει και τις υιοθετεί, όταν βλέπει ότι η ζωή του αλλάζει προς το καλύτερο. Όταν βλέπει ότι για μεταρρυθμίσεις τού λένε, αλλά μόνο το μισθό και τη σύνταξη τού κόβουν, πώς ν’ ακούσει; Άλλα πράγματα πρέπει να γίνουν για να πιστέψουμε, για να μπορούμε να συγκρίνουμε.

Φέτος θα έχουμε αύξηση περίπου 2 εκατομμύρια στους τουρίστες. Πράγμα που σημαίνει μερικά δισ. παραπάνω στην οικονομία μας, εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Όταν συμβεί αυτό, τότε κατά τον Σεπτέμβριο, θα ξέρουμε πια ότι μάλλον είναι καλύτερο ας πούμε, να μην καίμε κάθε άνοιξη την Αθήνα, να μην κλείνουμε τα αεροδρόμια, τους δρόμους, τα λιμάνια, τα μουσεία”.

Ποια ανάγκη σας καλύπτει το τελευταίο σας βιβλίο, που αποτελεί μια συλλογή δικών σας editorials; Πώς κάνατε την επιλογή όσων δημοσιεύτηκαν τελικά;

“Θεώρησα εγώ και κυρίως ο εκδοτικός οίκος που το εξέδωσε, το Μεταίχμιο, ότι τα κείμενά μου ήταν μια οπτική της κρίσης που ξέφευγε από τις δυο κυρίαρχες πολιτικές ρητορικές. Απ’ τη μια του ‘μονόδρομου’, αυτά έπρεπε να κάνουμε, όσα έκαναν οι κυβερνήσεις αυτά τα 3 χρόνια. Και από την άλλη, του ‘αντιμνημονιακού μετώπου’, να βγούμε από το ευρώ, να απορρίψουμε τα μνημόνια, όλα είναι ένα κόλπο των σατανικών Ευρωπαίων να μας πάρουνε το βιος μας.

Διάλεξα και δούλεψα πάνω στα κείμενα που ξέφευγαν από τη στενή επικαιρότητα, που φώτιζαν κάπως τα πραγματικά προβλήματα του συστήματος, τις πελατειακές σχέσεις, τον παρασιτισμό, τη γραφειοκρατία”.

“Δύσκολος μεν, αλλά τουλάχιστον θα μας οδηγήσει σε μια πιο σύγχρονη κοινωνία, καλύτερη από την παλιά της ψεύτικης ευημερίας με τα δανεικά”. 

Το βιβλίο του Φώτη Γεωργελέ, ‘Κρυμμένες Αλήθειες και Ψεύτικα Διλήμματα’, κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.