Ο M. Night Shyamalan δεν είναι άφθαρτος από κοντά

Υπάρχουν μερικά 20λεπτα σε αυτή τη δουλειά που αξίζουν όσο μήνες ή χρόνια συνεντεύξεων και κειμένων. Και μπαίνουν σε μια μικρή τροπαιοθήκη που μπορεί να έχει ο κάθε ένας από εμάς που απολαμβάνει να ακούει και να γράφει ανθρώπινες ιστορίες, ο κάθε ένας από εμάς που αγαπά τις συνεντεύξεις περισσότερο από κάθε τι άλλο.

Το προνόμιο του να μιλήσω με έναν εκ των μεγαλύτερων δημιουργών που έχει αναδείξει ο κινηματογράφος μου το παρείχε το FOX μιας και η νέα σειρά Wayward Pines την οποία έχει γράψει ο M. Night Shyamalan κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις 14 Μαϊου. Τον πιλότο μάλιστα της σειράς τον έχει σκηνοθετήσει ο ίδιος. Γι’ αυτόν τον πιλότο βρεθήκαμε στο Λονδίνο τον περασμένο Νοέμβρη με τον άνθρωπο που με τις ταινίες του άλλαξε λίγο ως πολύ όσα γνωρίζαμε για τον κινηματογράφο.

Το ότι έχει περάσει καιρός από τότε που είδα τον πιλότο της σειράς είναι καλό γιατί έχω αποστασιοποιηθεί από αυτό. Και μπορώ ψύχραιμα να πω ότι είναι η πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό που ένα επεισόδιο σειράς κατάφερε να μου προκαλέσει κάποιο συναίσθημα. Κι είναι όπως θα δεις και στην εξέλιξη της κουβέντας μου με τον δημιουργό, ένα αίσθημα αγωνίας και εγκλεισμού που σε κρατά από τα πρώτα λεπτά στη σειρά. Χωρίς υπερβολές, χωρίς τετριμμένα, με μερικές υπέροχες από το πρώτο κιόλας επεισόδιο ερμηνείες σε ένα τηλεοπτικό καστ που μοιάζει καθαρά κινηματογραφικό. Matt Dillon, Terrence Howard, Carla Gugino, Juliette Lewis, Toby Jone και μία φοβερή Melissa Leo. Αλλά ας πάμε σε όσα μας είπε ο M. Night Shyamalan εκείνο το μεσημέρι Τετάρτης στο Soho του Λονδίνου.

Ξεκινήσαμε την κουβέντα από το ίδιο το μέσο. Ήθελα να μου πει γιατί προστέθηκε κι εκείνος στην λίστα των Fincher, Soderbergh και Lynch που στράφηκαν τον τελευταίο καιρό στην τηλεόραση. Να μου πει τι είναι αυτό που κάνει αυτό το μέσο ελκυστικό. “Είναι μια σημαντική ερώτηση. Δεν είναι κάτι ελαφρύ αυτό που ρωτάς, είναι κάτι θεμελιώδες. Αυτό που αποκαλούσαμε τηλεόραση έχει μεταμορφωθεί γιατί ένα ποσοστό από αυτό το οποίο παρακολουθείται δεν είναι στην τηλεόραση. Οπότε το λέμε τηλεόραση αλλά ήδη αλλάζει σε κάτι διαφορετικό. Ένα νέο format που δεν είναι πια 24 επεισόδια, δεν έχει 6 διαλείμματα για διαφημίσεις. Αυτό ήταν ένα πάρα πολύ περιοριστικό format και έπρεπε να είσαι γρήγορος, δεν είχες χρόνο. Είναι αδύνατο να κάνεις 22 επεισόδια σε αυτό το επίπεδο οπότε τα 8 θα ήταν γελοία”. Τι είναι όμως αυτό που άλλαξε τα δεδομένα; Τι είναι αυτό που άλλαξε το μέσο. “Το HBO πιθανότατα μόλυνε τους πάντες λέγοντας ‘δεν μας νοιάζουν πια τα μάτια όσο οι συνέπειες αυτού που προβάλλεται’. Αυτός είναι ένας πολύ δυνατός τρόπος σκέψης. Έτσι ήταν κάποτε οι ταινίες. Δεν μας νοιάζει τι θα γίνει το πρώτο Σ/Κ προβολής. Θέλουμε οι άνθρωποι να μιλούν για αυτό και να επιστρέφουν συνέχεια σε αυτό. Κι όσο μιλούν για αυτό, τόσο μεγαλώνει”.

Αν παρατηρήσεις τις σειρές που έχουν κάνει τη μεγαλύτερη επιτυχία τα τελευταία χρόνια, συμβαίνει ακριβώς αυτό. Είναι αυτό που προκαλούν στην κοινότητα που μετράει κι όχι το πόσοι θα δουν την όποια πρεμιέρα. Μετράει το πόσο απελπισμένα θέλουν μια σειρά να επιστρέψει τις επόμενες μέρες, τον επόμενο χρόνο. Τον ρωτάω αν είναι δύσκολο για τους παραγωγούς και τους σκηνοθέτες της ‘παλιάς τηλεόρασης’ να προσαρμοστούν στα δεδομένα. “Στις ταινίες υπάρχουν από τη μία τα prebranded όπως οι ταινίες βασισμένες σε κόμικ και όλα αυτά. Και από την άλλη υπάρχει το Black Swan και το The Fighter. Το ίδιο ισχύει και στην τηλεόραση. Πάντα θα υπάρχουν σειρές με έναν νεκρό και κάποιον που τον σκότωσε και μία γυναίκα και έναν άνδρα ερευνητές που αγαπιούνται αλλά δεν είναι μαζί, ξέρεις. Πάντα θα υπάρχει και μια τέτοια βερσιόν”. Το ότι ο ίδιος με το Wayward Pines βρίσκεται στην αντίπερα όχθη, εκείνη της δημιουργίας, είναι το μόνο σίγουρο.

Θέλοντας να πάω λίγο προς τις άλλες του δουλειές, πριν φτάσουμε στην τωρινή, τον ρωτώ αν το Wayward Pines του βγάζει κάτι παρόμοιο με κάποια προηγούμενη δουλειά του. “Στην επιφάνεια, νομίζω μου βγάζει λίγο το Village. Μικρό μέρος, απομονωμένο, κοινότητα”. Συμπληρώνω ότι τα τελευταία χρόνια μου μοιάζει λες και όλες οι δραματικές σειρές στρέφονται σε μικρές σκοτεινές πόλεις και χωριά. Είναι μήπως αυτό το ιδανικό playground για τις σειρές μυστηρίου; “Πάντα με έλκυε αυτό. Ζω στην Pennsylvania, οπότε μάλλον όλοι κλέβουν από εμένα. Είναι ακριβώς έτσι όταν κοιτάω έξω από το παράθυρό μου. Μικρή πόλη, επαρχία. Οπότε σκέφτομαι ‘Αναρωτιέμαι τι θα γινόταν αν εμφανίζονταν ζόμπι’. Για την ακρίβεια, το The Night of the Living Dead γυρίστηκε εκεί, στην Pennsylvania”.

Όταν τον ρώτησα πώς και δεν τους έπεισε να γυρίσουν όλο το Wayward Pines στην Pennsylvania για να είναι κοντά, μου απάντησε ότι το πρότεινε χαριτολογώντας αλλά του ζήτησαν για να γίνει αυτό να σκηνοθετήσει και τα 10 επεισόδια. Μου έκανε βασικά εντύπωση ότι δεν σκηνοθετεί κανένα άλλο επεισόδιο στην πρώτη σεζόν. Αναπόφευκτα τον ρωτώ αν αγαπά περισσότερο το γράψιμο από τη σκηνοθεσία. “Δεν νομίζω ότι μπορώ να βάλω το ένα πάνω από το άλλο. Αλλά μου αρέσει πολύ η διαδικασία του γραψίματος. Είναι μια πολύ εσωστρεφής διαδικασία ενώ η σκηνοθεσία είναι μια πολύ εξωστρεφής. Είναι και οι δύο πλευρές του εαυτού μου. Μόλις τελείωσα μάλιστα να γράφω μια ταινία. Και αυτό συνήθως ξεκινά με ένα άδειο μπλοκάκι στο οποίο γράφω ιδέες. Έχω γράψει 10 μικρές ιδέες που μπορεί να είναι απλές όπως το ότι υπάρχει πάντα ένα παραβάν στο δωμάτιο και αυτό σου λέει κάτι για τον χαρακτήρα. Μπορεί ακόμα και να σου δείξει ποιος είναι ο δολοφόνος. Αυτό μπορεί να είναι απλά μία σημείωση στο μπλοκάκι. Οπότε αρχίζω και γεμίζω μπλοκάκια και ελπίζω μετά από μερικές εκατοντάδες σημειώσεις να δω μία ταινία σε όλα αυτά”.

Για το καλό το δικό μας, ο M. Night Shyamalan έχει δει αρκετές ταινίες σε αυτά τα μπλοκάκια. Κάποιες που έσπασαν κάθε όριο στα ταμεία και κάποιες που το έφεραν αντιμέτωπο με κριτικούς και αυτό που καλείται εισπρακτική αποτυχία. Τον ρωτάω αν του λένε τίποτα τα νούμερα του Box Office. “Δεν θέλω να σημαίνουν κάτι για μένα. Οι ήρωές μου είναι ο Woody Allen, οι αδερφοί Coen, ο Clint Eastwood. Αυτοί οι τύποι έχουν τέσσερις και πέντε δεκαετίες στο film making. Και ο μόνος τρόπος να το κάνεις αυτό είναι να κάνεις έναν συγκεκριμένο αριθμό ταινιών και να είσαι καλλιτεχνικά ανεξάρτητος. Μπορείς να κρατάς σκορ αλλά εγώ δεν το κάνω. Δεν κρατάμε το σκορ στις ταινίες των Coen. Δεν λέμε ‘α αυτό ήταν μία εισπρακτική επιτυχία’. Δεν είναι αυτό το νόημα”.

Μιας και άρχισε να μιλάει για τους μεγάλους του κινηματογράφου, θυμάμαι ότι κάθε συνέντευξή του που έχω διαβάσει, κάθε αφιέρωμα, μιλά για την αγάπη του για τον Spielberg. Τον ρωτάω αν είναι ακόμα φαν ή αν τα πρότυπα αυτά ξεθωριάζουν στο χρόνο. “Αυτά που έκανε ο Spielberg, δεν θα αλλάξουν ποτέ. Ήμουν παιδί και εκείνος έκανε ταινίες για εμένα εκείνο τον καιρό. Ήμουν 12 όταν πήγα σε έναν κινηματογράφο για να δω το “Raiders of the Lost Ark”. Θυμάμαι ότι δεν είχα καταφέρει να κάτσω με τον φίλο μου, πράγμα τραγικό. Και τότε δεν υπήρχε marketing, δεν ξέραμε πολλά για τις ταινίες, υπήρχε μόνο το word of mouth. Νόμιζα ότι θα δω μια ταινία για την επιστήμη. Δεν ήθελα να δω μια ταινία για την επιστήμη. Δεν ήξερα καν τι ήταν η αρχαιολογία. Θυμάμαι ότι ήταν μία τεράστια αίθουσα, ότι τα φώτα έπεσαν και το logo αλλάζει και γίνεται ένα βουνό. Δεν μπορείς να το αλλάξεις αυτό που συνέβη. Δεν μπορείς να αλλάξεις αυτές τις εμπειρίες”. Του λέω ότι σε σχετικά αντίστοιχα μικρή ηλικία, στα 15 μου, έφαγα το πρώτο μου spoiler, λίγα λεπτά πριν μπω να δω μία δική του ταινία, το Sixth Sense. Το “what? Why? You ‘re kidding” που μου απάντησε με τόσο αγνή και εύλογη απορία, με κάνει ακόμα και γελάω. Κι ήταν λογική η απορία του. Ήταν αδιανόητο σε μια εποχή που κανείς δεν μιλούσε για spoiler στον κινηματογράφο, την εποχή που εκείνος έβαλε τόσο εμφατικά την έννοια του twist ending να μιλάς για κάτι τέτοιο. Τον ρωτώ αν τον πειράζει που οι κριτικοί βρίσκουν ένα pattern στα twist που έχει χρησιμοποιήσει στις ιστορίες του. “Όχι, δεν το καταλαβαίνω. Ακόμα και από την δική τους οπτική, αν υποθέσουμε ότι είναι σωστοί, δεν έχω κάνει κάποιο twist τα τελευταία 8 με 10 χρόνια. Οπότε δεν είμαι σίγουρος σε ποια δεκαετία ζουν. Έχω κάνει σίγουρα περισσότερες ταινίες χωρίς κάτι τέτοιο”.

Ήθελα να μάθω λίγα περισσότερα για την σειρά. Όταν αναρωτήθηκα αν θα δούμε και τον ίδιο σε κάποιο ρόλο στη σειρά μου είπε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της σειράς γυρίζεται στο Βανκούβερ. Όσο για το ποιον χαρακτήρα της σειράς θα ήθελα να υποδυθεί: “Δεν μπορώ να παίξω την νοσοκόμα Pam που παίζει η Melissa αλλά αυτό θα ήταν πολύ διασκεδαστικό. Ξέρεις τι; Νομίζω θα μου ταίριαζε να παίξω τον χαρακτήρα του Toby”. Πολύ σύντομα θα γνωρίσεις κι εσύ στο FOX όλους αυτούς τους χαρακτήρες. Μαζί και την Pam που του είπα ότι με κέρδισε από το πρώτο επεισόδιο.

Εκείνη την ώρα του είπα και αυτό που ανέφερα παραπάνω. Ότι βλέποντας τον πιλότο ένιωσα αγωνία, ένιωσα να είμαι παγιδευμένος. Το μάτι του γυάλιζε σαν να το απολάμβανε. Τον ρώτησα ποιο είναι εκείνο το συναίσθημα με το οποίο προτιμά να παίζει στις δουλειές του. “Αντιλαμβανόμαστε πράγματα με διαφορετικές αποχρώσεις. Για το ίδιο πράγμα το οποίο έχεις συνηθίσει να κοιτάς, μπορεί να αρχίσεις να μαθαίνεις πτυχές οι οποίες δεν υπήρχαν νωρίτερα. Ακόμα κι όταν συζητάμε για την αγωνία σε σχέση με το σασπένς, καταλαβαίνω πραγματικά τη διαφορά εσωτερικά. Πάντα έλεγα ότι με ενδιαφέρει το σασπένς αλλά το σασπένς και η αγωνία είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Σασπένς είναι οι βόμβες κάτω από το τραπέζι όταν δεν ξέρουν ότι είναι εκεί και τρώνε αμέριμνοι. Αγωνία είναι το να κρυβόμαστε στο δωμάτιο και να νομίζουμε ότι είμαστε ασφαλείς από τα τέρατα ή οτιδήποτε και ακόμα κι αν δεν σου έχω δώσει την απειλή, αυτή υποβόσκει. ΄Δεν πρέπει να καθόμαστε κοντά στα παράθυρα. Μην μας δουν’. Αγαπώ και τα δύο συναισθήματα. Αλλά τείνω όλο και περισσότερο προς την αγωνία οπότε είναι πολύ ενδιαφέρον που σχολίασες αυτό. Αυτή την αίσθηση της απομόνωσης”.

Τι είναι όμως αυτό που τον ενθουσιάζει στο Wayward Pines; Γιατί τον έβλεπα πράγματι και εκείνο το μεσημέρι και το βράδυ αργότερα σε μία εκδήλωση για τα μεγάλα assets των FOX International Channels, πολύ ενθουσιώδη για τη σειρά. “Η συνάθροιση των ηθοποιών είναι φανταστική. Και το βασικό υλικό της σειράς είναι ασυνήθιστο γιατί έχει μέσα του μεγάλη αυτοπεποίθηση. Είναι μία σειρά που λες συνέχεια ‘αυτό δεν μας το εξηγούν, κι αυτό δεν μας το εξηγούν, α κι αυτό δεν μας το εξηγούν’. Και πράγματι δεν έχουν μία εξήγηση εκείνη την ώρα. Αλλά υπάρχει μια εξήγηση για κάθε τι. Κάθε ερώτηση θα απαντηθεί. Συμπεριλαμβανομένου του γιατί όλοι φέρονται όπως φέρονται. Μου αρέσει που υπάρχει σκέψη πίσω από όλο αυτό. Υπάρχει ένα μεγάλο μυστικό το οποίο θα σας αποκαλύψουμε στα μέσα της πρώτης σεζόν. Δεν θα σας ταλαιπωρήσουμε με αυτό”.

Παρατηρώ πόσο προσωπικά έχει πάρει το θέμα και τον ρωτώ ποιο είναι το πιο Σιαμαλανικό στοιχείο της σειράς. “Και πάλι, θα σου πω ότι είναι πολύ διαφορετικό το τι θεωρώ εγώ για τις ταινίες μου σε σχέση με των υπολοίπων. Για εμένα είναι αυτός ο συνδυασμός της αγωνίας και του σασπένς που εντείνεται μαζί με μια αίσθηση του χιούμορ για το τι συμβαίνει, για την απειλή. ‘-Τι συνέβη στο πτώμα; – Πάρε ένα κομμάτι πίτα’. Απολαμβάνω το χιούμορ. Αλλά όταν τελικά αντιλαμβάνεσαι τι συμβαίνει είναι μια πολύ μεγαλύτερη συζήτηση για πολύ σημαντικότερα πράγματα”. Ποια είναι αυτά τα θέματα που συζητά ο Shyamalan σε αυτή τη σειρά; “Ένστικτα αυτοκτονίας και πολλά άλλα. Αναζητώ να κάνω ταινίες, να κάνω υπέροχη ψυχαγωγία στην οποία οι πιο σημαντικοί μου χαρακτήρες δεν είναι διαυγείς αλλά φτάνουν σε αυτό. Πολλές φορές αόρατα αλλά φτάνουν σε αυτό. Είναι σημαντικοί για εμένα οι χαρακτήρες. Κουβαλούν πράγματα που με ανησυχούν. Πράγματα που με απασχολούν σε σχέση με την κοινωνία”.

Έχω ήδη περάσει το χρόνο που έχω στη διάθεσή μου αλλά βλέπω ότι δεν με διώχνει. Ή είναι απλά ευγενικός. Του λέω ότι ακολουθούν δύο ερωτήσεις. Την πρώτη δεν ήξερα πώς θα την πάρει. Βλέπεις, λίγες ημέρες πριν την συνέντευξη αυτή είχε τύχει να δω τον πιλότο του LOST. Και παρακολουθώντας τον πιλότο του Wayward Pines, συνειδητοποίησα ότι οι εναρκτήριες σκηνές είναι εκπληκτικά παρόμοιες. Ξεκινάμε από το μάτι, ένας τύπος, με αμυχές, σε ένα δάσος, σηκώνεται και περπατά και τρέχει. Αναρωτήθηκα φωναχτά αν κλείνει το μάτι στους φανς του LOST με αυτή τη σκηνή. “Ξέρεις τι; Σίγουρα δεν ήταν κάτι συνειδητό. Είναι κυριολεκτικά γραμμένα με αυτόν τον τρόπο. Είναι γραμμένο ότι ξυπνά στο δάσος. Είναι μια χαρακτηριστική εικόνα του βιβλίου. Και φυσικά όταν ξυπνάς χτυπημένος σε ένα δάσος, υπάρχουν τόσοι τρόποι να το δεις. Το σκεφτήκαμε κι εμείς αυτό που λες και υπήρχε μια λήψη που ήταν πολύ παρόμοια, οπότε είπα ότι έπρεπε τουλάχιστον αυτή να μην την βάλουμε. Τον αγαπώ τον πιλότο του LOST”. Και μιας και μιλάμε για αγάπες, κλείνω με τη δική του αγαπημένη ταινία, από εκείνες που έχει πλάσει αυτός. Πάλεψε αρκετά να απαντήσει. “Είναι τόσο διαφορετικοί οι λόγοι για την κάθε μία. Σαν σκηνοθέτης, σαν σκηνοθετική απόδοση και συναίσθημα σε μία ταινία, νόμιζω ότι το The Village είναι η καλύτερή μου ταινία. Αλλά αν καιγόταν το σπίτι μου και μπορούσα να σώσω μόνο δύο, ξέρω ποιες δύο θα άρπαζα. Είναι αυτές που έχουν θρησκεία μέσα τους, το Unbreakable και το Lady in the Water. Έχουν την πιο ισχυρή κολλητική δύναμη από όλες τις ταινίες μου. Μολύνεσαι και ακόμα κι αν το τρίψεις να φύγει, είναι ακόμα εκεί. Είναι οι δύο ταινίες που αντιπροσωπεύουν περισσότερο εμένα, τις ευαισθησίες μου, την ιδιαιτερότητά μου, την εσωστρέφεια μου. Με αυτές κάνω τον εαυτό μου πιο προσβάσιμο. Η ταινία που μόλις τελείωσα, αν και είμαι ακόμα πολύ κοντά της για να κρίνω, νομίζω ότι θα είναι η τρίτη που θα μπει σε αυτή τη λίστα”.

Δεν ξέρω ποια είναι η δική σου αγαπημένη δημιουργία του M. Night Shyamalan αλλά μπορώ να σου πω με σιγουριά ότι ο άνθρωπος που έδωσε ζωή σε αυτές τις ιστορίες φαίνεται να διασκεδάζει περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο αυτό που αγαπά. Ένας πολύ κουλ και άνετος τύπος όπως θα καταλάβεις είτε καταφέρεις κι εσύ να περάσεις λίγη ώρα μαζί του είτε τον ακολουθήσεις στο Twitter. Προφανώς αφήνει τις εσωτερικές αναζητήσεις και ανησυχείς για εκείνες τις στιγμές που είναι στο σπίτι στην Pennsylvania και κρατά σημειώσεις στα μπλοκάκια του. Ελπίζοντας (λογικά) κάποια μέρα να εμφανιστούν πράγματι ζόμπι στην αυλή του.

Το Wayward Pines κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις 14 Μαϊου αποκλειστικά στο FOX. Το FOX είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα μέσω NOVA, OTE TV, hol και CYTA Hellas.