Ο πρώτος Ιάπωνας αστροναύτης είδε στο διάστημα το απόλυτο μαύρο

Δεν κάθεσαι κάθε μέρα απέναντι από έναν άνθρωπο που έχει περάσει 18 ημέρες της ζωής του στο διάστημα. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στο πολιτιστικό κέντρο Ithra της Σαουδικής Αραβίας, είχα την ευκαιρία να μιλήσω με τον Mamoru Mohri, τον πρώτο Ιάπωνα που πήγε στο διάστημα, το 1992.

Βρισκόταν εκεί ως ομιλητής για τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ Tanween και όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να του κάνω μερικές μόνο ερωτήσεις, δεν ήξερα από πού να ξεκινήσω. Γεννημένος το 1948, πολύ πριν τα ταξίδια στο διάστημα γίνουν κάτι σαν ρουτίνα, ο γεννημένος στο Hokkaido της Ιαπωνίας Mohri, ακολούθησε σπουδές χημικού, παρά την αγάπη του για την εξερεύνηση όσων συμβαίνουν μακριά από τον πλανήτη μας.

Η μοίρα όμως του επιφύλασσε την πραγματοποίηση του ονείρου του αρκετά χρόνια αργότερα, αφού το 1992 υπήρξε μέλος της αποστολής του STS-47 Endeavour, ως επικεφαλής των ερευνών. Αφού έλαβε πλήρη εκπαίδευση αστροναύτη, επέστρεψε στο διάστημα 8 χρόνια αργότερα, με το STS-99 Endeavour.

Σήμερα, ο Mohri είναι εκτελεστικός διευθυντής του μουσείου τεχνολογίας και καινοτομίας Miraikan στο Τόκιο και δίνει διαλέξεις σε όλο τον κόσμο για την πυρηνική επιστήμη, το διάστημα και το μέλλον της ανθρωπότητας.

Στα 10 λεπτά που κάθισε απέναντί μου, ο Ιάπωνας επιστήμονας απάντησε με την γαλήνια φωνή του σε όσα με ενθουσιασμό τον ρωτούσα, ξεκινώντας απ’ το πώς ένα παιδί που γεννήθηκε στην Ιαπωνία λίγο μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έμαθε να ονειρεύεται το διάστημα.

Όταν εκτοξεύτηκε ο πρώτος δορυφόρος προς το διάστημα, ήμουν 10 χρονών, ενώ όταν ο Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πήγε στο διάστημα, πήγαινα στο γυμνάσιο. Τότε ήταν και η πρώτη φορά που αναλογίστηκα ότι μπορούμε όντως να το κάνουμε αυτό, είναι αληθινό.

Η Ιαπωνία, μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ξεκίνησε από το μηδέν, όπως φυσικά και η επιστημονική και τεχνολογική της εξέλιξη. Η εξερεύνηση του διαστήματος εκείνα τα χρόνια ήταν είτε αμερικάνικη, είτε ρώσικη υπόθεση. Έπρεπε λοιπόν να παρατήσω το όνειρό μου, όση περιέργεια κι αν είχα για όσα συμβαίνουν στο διάστημα.

Αποφάσισα να σπουδάσω χημεία, επειδή μου άρεσαν ιδιαίτερα τα πειράματα, ο τρόπος που ένα διαφανές υγρό μπορεί να αλλάξει χρώμα, το έβρισκα πολύ γοητευτικό. Όσο ασχολιόμουν με προγράμματα πυρηνικής σύντηξης στο πανεπιστήμιο, χρησιμοποιούσα εξοπλισμό που είχε κατασκευαστεί για τα διαστημικά προγράμματα Apollo, ενώ ένα ‘κενό’ περιβάλλον όπως είναι το διάστημα ήταν κομβικό στην έρευνα. Είχα στο εργαστήριό μου θάλαμο κενού στο οποίο δοκίμαζα διάφορα υλικά. Η έρευνά μου αφορούσε επίσης και στην δημιουργία τεχνητού ήλιου, επομένως συνδεόταν άμεσα με το διάστημα.

Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, ο Mohri, από εργαζόμενος στο Πανεπιστήμιο του Hokkaido ως ερευνητής, βρέθηκε να επιλέγεται από την ιαπωνική κυβέρνηση για να αποτελέσει μέλος της αποστολής STS-47, ως υπεύθυνος ωφέλιμου φορτίου (chief payload specialist).

Ήταν τεράστια τιμή για μένα να με επιλέξει η κυβέρνηση για να γίνω ο πρώτος Ιάπωνας που πηγαίνει στο διάστημα. Μετά την έκρηξη του Challenger, η αποστολή μας καθυστέρησε αρκετά ενώ τα περισσότερα χρήματα από τον ιδιωτικό τομέα πήγαιναν στις ρώσικες αποστολές, αλλά τελικά τα καταφέραμε και ζήσαμε αυτή την ιστορική στιγμή. Με επέλεξαν ακριβώς επειδή είμαι επιστήμονας, ώστε να κάνω τις έρευνες που είχαν προταθεί από τους καλύτερους Ιάπωνες ερευνητές, ένα διαφορετικό είδος αστροναύτη.

Αυτό που συνειδητοποίησα εκεί είναι ότι το διάστημα είναι πάρα πολύ σκοτεινό, μιλάμε για το απόλυτο μαύρο. Ο ήλιος λάμπει με έναν εξαιρετικό τρόπο, δεν υπάρχει χρώμα, παρά μόνο άσπρο, μια απίστευτα δυνατή λάμψη και ενέργεια. Επειδή τότε ήμουν αναμεμειγμένος στις πυρηνικές επιστήμες, ήθελα να δω τον ήλιο. Ο πλανήτης μας από την άλλη, εκπέμπει μια μπλε λάμψη.

Αυτό που μου προκάλεσε την μεγαλύτερη έκπληξη, είναι η πραγματικότητα της κατάστασης. Η γη αιωρείται μέσα στο απόλυτο μαύρο και η επιφάνειά της είναι η μόνη που μπορεί να φιλοξενήσει ζωντανούς οργανισμούς. Ο πλανήτης μας φιλοξενεί τόσες διαφορετικές μορφές ζωές. Δεν ξέρω πώς το έφτιαξε αυτό ο Θεός, αλλά είναι πανέμορφο, όλοι οι αστροναύτες συμφωνούν στο ότι η γη είναι πανέμορφη.

Η γη αιωρείται εκεί, γιατί να μην αιωρείται και μια αντίστοιχη ‘γη’ σε ένα άλλο σημείο του γαλαξία; Είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν κι άλλες μορφές ζωής κάπου στον γαλαξία μας, ίσως διαφορετικές από τη δική μας.

Πολλές ταινίες σχετικές με το διάστημα έχουν έρθει από το Χόλιγουντ και δεν είναι τόσο ρεαλιστικές. Από τις πιο ρεαλιστικές ταινίες που έχω δει ήταν το ‘Gravity’, παρουσίασε εξαιρετικά τις πραγματικές συνθήκες, τις κινήσεις και το πώς συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, την βαρύτητα.

Όπως είπα, η προσπάθεια ανάπτυξης της επιστημονικής και τεχνολογικής κοινότητας της Ιαπωνίας, ξεκίνησε αμέσως μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο. Μετά το 2000, είχαμε την χαρά να κερδίσουμε πολλά βραβεία Νόμπελ, με τους επιστήμονές μας να μην ικανοποιούν μόνο τη δική τους περιέργεια, αλλά να προσφέρουν στην κοινωνία.

Είχαμε κι εμείς την καταστροφή της Φουκοσίμα, που ήταν κάτι φρικτό. Είχαμε υποσχεθεί ότι ο σταθμός είναι 100% ασφαλής κι όπως είναι λογικό, χάσαμε την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης και των πολιτών, που ένιωσαν προδομένοι. Πολλά μέλης της κοινότητας πήγαν σαν εθελοντές για να βοηθήσουν. Στην πραγματικότητα, η 100% ασφάλεια είναι κάτι που δεν υφίσταται. Αυτό που συνειδητοποιήσαμε για το μέλλον, είναι πως χρειάζεται πιο σωστή ισορροπία στις ενεργειακές πηγές.