Ο θρύλος Steve McQueen ζει (αλλά είναι σκηνοθέτης)

Δεν το λες και αμετάκλητα αποθαρρυντικό, αλλά το να ξεκινάς να κάνεις κινηματογράφο όταν σε λένε Steve McQueen είναι κάπως οξύμωρο και αυτομάτως υψώνει μια τεράστια ομπρέλα πάνω απ’ το κεφάλι σου. Μια ομπρέλα που, στην αρχή τουλάχιστον, φαίνεται απίθανο να ξεπεράσεις.

Δεν ξέρω αν ο σκηνοθέτης ΜcQueen καταφέρνει να χωρέσει στην Ιστορία επειδή δεν είναι ακόμα ένας ηθοποιός (σαν τον συνονόματο θρυλικά θρυλικό σταρ των 50s) και όπως το βλέπω τώρα, ελάχιστη σημασία έχει. Μετά την καθολική αποδοχή του ’12 Χρόνια Σκλάβος’, ο 44χρονος και αρχικά γνωστός για τα επικά video installations σκηνοθέτης είναι ήδη στην κάστα των μεγάλων.

Το εξωφρενικό είναι ότι του πήρε μόλις πέντε χρόνια και τρεις ταινίες για να τα καταφέρει. Λάθος. Το εξωφρενικό είναι ότι ο McQueen είναι μεγάλος ήδη από την πρώτη του ταινία, το ‘Hunger’ του 2008, δηλαδή από τον πρώτο του χορό με τον Michael Fassbender, με τον οποίο συνθέτουν το πιο συμπαγές και καυτό δίδυμο σκηνοθέτη-πρωταγωνιστή που είδαμε τα τελευταία πολλά χρόνια (σ.σ. ο Fassbender έχει παίξει και στις τρεις ταινίες του Βρετανού).

Πιο μαζικά διάσημος πια και υποψήφιος για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας στα Όσκαρ του επόμενου μήνα, ο McQueen θυμάται την πρώτη του (αστεία) φορά στο Χόλιγουντ. Μετά την πρεμιέρα του ‘Hunger’ στις Κάννες και τον άμεσο αντίκτυπο που είχε στον κόσμο της βιομηχανίας, ο σκηνοθέτης ταξίδεψε στο Χόλιγουντ για τις καθιερωμένες ‘γνωριμίες’ ως ντεμπουτάντ σκηνοθέτης.

Εκτός από εκείνη του λευκού, ο σκηνοθέτης είχε για χρόνια και τη φήμη του gay. Και δεν εννοώ τα τελευταία τρία χρόνια που μπέρδεψε και ξεμπέρδεψε και ξαναμπέρδεψε τους πάντες με το πολύ ιδιαίτερο ‘Shame’, την ιστορία ενός sex addict (Fassbender προφανώς) που προσπαθεί να βρει τις ισορροπίες του, όταν εγκαθίσταται απροειδοποίητα στο σπίτι του η αδερφή του. Εννοώ από το 1993, από την πρώτη φορά που φυλάκισε μια σειρά από εικόνες με την κάμερά του στο μικρού μήκους ‘Bear’.

Στο ‘Bear’, δύο γυμνοί άντρες παλεύουν με τα χέρια ενώ παράλληλα ρίχνουν ματιές μίσους αλλά και λαγνείας μεταξύ τους. Ο ένας από τους δύο είναι ο Steve McQueen. Οι συνειρμοί ήταν αναπόφευκτοι.

Ο McQueen δεν είναι gay. Έχει την ίδια σύντροφο εδώ και 15 χρόνια, μένει μαζί της στο Άμστερνταμ και έχουν αποκτήσει μαζί έναν γιο και μια κόρη. Αγαπάει τη Νέα Υόρκη (εκεί γυρίστηκε το ‘Shame’), περνάει πολλούς μήνες στο Λονδίνο που είναι και η πόλη στην οποία μεγάλωσε, αλλά είναι αφιερωμένος στο Άμστερνταμ. Με τον δικό του περίεργο τρόπο. Ίσως επειδή δεν χρειάζεται να οδηγεί για να μετακινείται στην πόλη.

Δες τον τενιστικό διάλογο του σκηνοθέτη με τον Scott Raab του Esquire σχετικά:

SR: Οδηγείς;

SM: Δεν οδηγώ.

SR: Έχεις οδηγήσει ποτέ;

SM: Όχι.

Ο McQueen πηγαινοέρχεται παντού με ποδήλατο ή με τα πόδια. (Και είναι μέγας αδερφός μου γιατί το ίδιο κάνω κι εγώ, αλλά χωρίς το ποδήλατο).

Το 2006, πολύ πριν γυρίσει την πρώτη του σεκάνς για την πρώτη του μεγάλου μήκους, είχε πετάξει μέχρι το Ιράκ ως διαπιστευμένος war artist. Από αυτήν την εμπειρία, ο McQueen δημιούργησε το Queen and Country, ένα έργο τέχνης αποτελούμενο από 155 φύλλα με γραμματόσημα, με το κάθε ένα να είναι αφιερωμένο στη μνήμη ενός από τους 155 Βρετανούς πεσόντες στον πόλεμο του Ιράκ από το 2003 μέχρι το 2008.

Πριν γυρίσουμε τα φώτα στην πλευρά του ’12 Χρόνια Σκλάβος’, είναι άξια αναφοράς η σύνδεση του δημιουργού με τις φυλετικές διακρίσεις από ένα παραλίγο παιδικό τραύμα. Στο σχολείο του στο δυτικό Λονδίνο, οι καθηγητές τον έβαλαν σε μια τάξη για υποψήφιους εργάτες, υδραυλικούς και χτίστες, κίνηση που όπως παραδέχτηκε ο επόμενος διευθυντής, σύμφωνα με όσα θυμάται ο McQueen, έκρυβε ένα είδος ρατσισμού.

Όσον αφορά την ταινία, ήταν κοινό μυστικό ότι ο Βρετανός έψαχνε εναγωνίως ένα κόνσεπτ ή μια αληθινή ιστορία για να κάνει ένα φιλμ με επίκεντρο την ιστορία της δουλείας στην Αμερική. Τελικά, το βιβλίο του Solomon Northup έπεσε στα χέρια της γυναίκας του και μετά την πρώτη φορά που το διάβασε, ο Steve ήξερε ότι κρατάει ένα έτοιμο σενάριο, το οποίο θα μετέφερε πολύ πιστά στη μεγάλη οθόνη.

Για την ιστορία, οι παππούδες του που έφτασαν στη Μ. Βρετανία από τις Δυτικές Ινδίες ήταν απόγονοι σκλάβων. Το μαράζι του  McQueen ήταν το ότι δεν έχουν γυριστεί πολλές ταινίες γύρω από το θέμα της δουλείας. Έτσι, πήρε την κατάσταση στα χέρια του και γύρισε τον ‘Σκλάβο’.

Στις τελευταίες συνεντεύξεις του ενόψει Όσκαρ, ο McQueen μνημονεύει συχνά τη συνάντηση που είχε με τον Tarantino, λίγες μέρες πριν αυτός τελειώσει τα γυρίσματα του ‘Django Unchained’. Ο Βρετανός θυμάται ότι ο Tarantino συμφώνησε ότι πρέπει να γίνουν κι άλλες ταινίες βασισμένες στην ιστορία της δουλείας, αλλά δεν απάντησε ποτέ καθαρά αν του άρεσε ή όχι το ‘Django’. Πιθανότατα γιατί δεν του άρεσε.

Οι συγκρίσεις άλλωστε δεν ήταν ποτέ το φόρτε του. Αυτό που τον καίει ανέκαθεν είναι να γίνονται κατανοητά αυτά που λέει. Μπορεί να παραδέχεται τον Andy Warhol και τον Eisenstein και τον Billy Wilder και τον Buster Keaton ως βασικές του επιρροές, αλλά όταν κάνουμε δουλειά, κάνουμε δουλειά κύριοι.

“Όταν γυρίζω μια ταινία, σκέφτομαι την ιστορία που θέλω να πω. Δεν κάνω συγκρίσεις στο μυαλό μου. Δεν σκέφτομαι τι θα έκανε ο Antonioni ή ο Scorsese ή ο Kurosawa. Αν το έκανα, δεν θα μπορούσα να συγκεντρωθώ. Δεν θα έκανα ταινίες, απλά θα θαύμαζα άλλους”.