Ο Βαγγέλης Γιαννίσης δηλώνει περήφανα ντετέκτιβ του καναπέ

Ήδη από το πρώτο του βιβλίο, ‘Το μίσος’, κατάφερε να αποκτήσει φανατικό κοινό, πατώντας πάνω στην σκανδιναβική σχολή μυθιστοριογραφίας, με τις δικές του φυσικά, πολύ ελληνικές πινελιές. Στο τελευταίο του βιβλίο, ‘Αμαρόκ’, ο επιθεωρητής επιστρέφει Οικονομίδης για να διαλευκάνει ακόμη μια δολοφονία κι εμείς μιλήσαμε με τον Βαγγέλη για τον Άντερς, το true crime και τη διαδικασία της συγγραφής. Φαντάζομαι πως μετά την συνομιλία μας, απλά επέστρεψε στην παρακολούθηση κάποιου ντοκιμαντέρ γύρω από μια φρικιαστική δολοφονία.

Μετά από ένα διάλειμμα με την Γυναίκα του Ίσνταλ, ο επιθεωρητής Οικονομίδης επιστρέφει στο Αμαρόκ. Γιατί έκανες αυτό το διάλειμμα και έχεις στα σκαριά κι άλλα αντίστοιχα διαλείμματα;

Ωραίο και γνώριμο το σύμπαν του Άντερς και χίλια καλά έχει. Ωστόσο, ένιωθα αφενός ότι ήθελα μία αλλαγή για να ανανεωθώ λίγο δημιουργικά, αφετέρου ήθελα να εξερευνήσω περισσότερο μία ιδέα, η οποία δεν κούμπωνε με τη σειρά του Άντερς -μιλάω για τη Γυναίκα του Ίσνταλ. Πιστεύω πως μου έκανε καλό, καθώς βγήκα λίγο από τα συνηθισμένα μου καλούπια, πειραματίστηκα με μία φόρμα που δεν την είχα ξαναδοκιμάσει (το υβρίδιο ανάμεσα σε fiction και true crime) και όταν άρχισα να γράφω ξανά την επόμενη ιστορία του Άντερς, τον Αμαρόκ, το έκανα με ανανεωμένη όρεξη. Είναι πρόθεσή μου να κάνω κι άλλα τέτοια διαλείμματα, προσανατολισμένα κυρίως σε βιβλία στο στιλ της Γυναίκας του Ίσνταλ, δηλαδή τοποθετημένα σε μία διαφορετική εποχή, με πραγματικές ανεξιχνίαστες υποθέσεις στον πυρήνα τους.

Αν γινόταν ταινία με πρωταγωνιστή τον Άντερς Οικονομίδη, ποιος θα ήθελες να τον υποδυθεί;

Με κλειστά τα μάτια θα διάλεγα τον Fares Fares, ο οποίος μάλιστα έχει και προϋπηρεσία σε μεταφορές βιβλίων στον κινηματογράφο (μιλάω για τη σειρά ταινιών βασισμένη στα βιβλία του Jussi Adler-Olsen), έχει γεννηθεί στο Έρεμπρο και έχει καταγωγή από ξένη χώρα, όπως ο πρωταγωνιστής μου. Άσε που εμφανισιακά πλησιάζει αυτό που έχω στο μυαλό μου.

Ποια είναι η διαδικασία που συνήθως ακολουθείς μέχρι να τελειώσεις ένα βιβλίο;

Πλέον είναι παγιωμένη και η φόρμα της σε γενικές γραμμές είναι αυτή: πρώτα έχω μία ιδέα. Τη δουλεύω λίγο στο μυαλό μου, τη συζητάω με κόσμο που εμπιστεύομαι, κάνω μία αρχική έρευνα για να τη χαρτογραφήσω καλύτερα (πχ για τον Αμαρόκ, ο οποίος είχε στο επίκεντρό του υποθέσεις ψευδών ομολογιών, προσπάθησα να βρω παρόμοιες υποθέσεις, βιβλιογραφία που θα μου χρησίμευε, ανθρώπους με τους οποίους θα μπορούσα να μιλήσω) και όταν κατασταλάξω πως αυτή είναι μία ιδέα που μπορώ να χρησιμοποιήσω, αρχίζω να χτίζω τον σκελετό της, δημιουργώντας πρώτα μία εκτενή περίληψη, κι έπειτα γράφοντας ένα αναλυτικό breakdown των κεφαλαίων (και κάπως έτσι καταρρίπτεται ο μύθος που θέλει τους συγγραφείς να “ακούν τη Μούσα”. Όχι, παιδιά, η Μούσα έρχεται μια στιγμή στην αρχή, μετά στρώνουμε πισινό σε μια καρέκλα και γράφουμε οργανωμένα μέχρι να χρειαστούμε επίσκεψη σε ορθοπεδικό για το αυχενικό). Σε περίπτωση που έχω κάποια απορία σε τεχνικά κομμάτια, έρχομαι σε επικοινωνία με ειδικούς στον εν λόγω τομέα. Φυσικά, μερικές φορές βγαίνω εκτός σχεδιασμού και έχουμε αυτό που ο Bob Ross αποκαλούσε “χαρούμενα ατυχήματα”, τα οποία εμπλουτίζουν την πλοκή που είχα σκεφτεί αρχικά. Αφού ολοκληρωθεί η πρώτη γραφή, αρχίζει η διόρθωση πριν σταλεί στον εκδοτικό, ένα διόλου ευχάριστο κομμάτι, το οποίο η Camilla Grebe έχει πει ότι μοιάζει με “φάσωμα με έναν νεκρό πρώην, τον οποίο έχεις ξεθάψει από τον τάφο του”.

Παρά το νεαρό της ηλικίας σου, έχεις ήδη γράψει αρκετά βιβλία. Τι θα συμβούλευες κάποιον που θα ήθελε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του στη συγγραφή;

Θα ακολουθήσω το παράδειγμα του Stephen King και θα πρότεινα να δουλεύει καθημερινά πάνω στη γραφή του. Καθημερινό διάβασμα, έρευνα και γράψιμο. Να γράφει με αυτοπεποίθηση νομπελίστα και να διορθώνει πιστεύοντας ότι έχει γράψει πατάτα, η οποία δε θα εκδοθεί ποτέ.

Η καραντίνα σε βοήθησε να γίνεις πιο παραγωγικός ή σε μπλόκαρε;

Άρχισα να γράφω ξανά την τελευταία εβδομάδα της καραντίνας, αφού είχε ανακοινωθεί η λήξη των μέτρων. Ψυχολογικά δε βρισκόμουν σε κατάσταση να γράψω -εδώ, φαντάσου, η δουλειά έβγαινε με το ζόρι. Ήμουν στημένος συνέχεια μπροστά στο Netflix.

Πώς σου γεννήθηκε το πάθος για τα εγκλήματα και το true crime;

Πιστεύω ότι όποιος ασχολείται με την αστυνομική λογοτεχνία έχει μία τέτοια πετριά. Εν γένει είμαστε ντετέκτιβ του καναπέ, ενδιαφερόμαστε τόσο για υποθέσεις που έχουν λυθεί, όσο και για ανεξιχνίαστες -ίσως περισσότερο για τις δεύτερες, καθώς σε τρώει λίγο το γεγονός ότι δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη για το θύμα.

Ποιο είναι το true crime που σε συγκλόνισε περισσότερο;

Δύσκολο να ξεχωρίσω ένα. Ίσως η δολοφονία της Junko Furuta, τόσο για τη βιαιότητά της, όσο και για το γεγονός πως οι δράστες τιμωρήθηκαν με ποινές-χάδια. Θα σας συμβούλευα, αν δεν τη γνωρίζετε, να μην τη γκουγκλάρετε. Είναι πολύ δυσάρεστο ανάγνωσμα.

Ποιο ελληνικό ιστορικό έγκλημα θα ήθελες να ενσωματώσεις σε κάποιο βιβλίο σου;

Πιστεύω την υπόθεση Πολκ, αν και έχουν ασχοληθεί με αυτή πολύ πιο άξιοι συγγραφείς από εμένα. Εμφύλιος, ανεξιχνίαστη δολοφονία Αμερικανού δημοσιογράφου, αθώοι κατηγορούμενοι, έχει όλα τα στοιχεία ενός καλού crime thriller.

Ποιες 3 σειρές θα πρότεινες στους φαν του true crime;

When they see us, Don’t Fuck with Cats και The Keepers.

Γιατί θεωρείς πως οι Σκανδιναβοί έχουν εξελίξει τόσο τα αστυνομικά μυθιστορήματα;

Ο κύριος λόγος είναι το κυρίαρχο κοινωνικό στοιχείο που ενσωματώνουν στα μυθιστορήματά τους, δίχως να αφήνουν τη δράση να έρχεται δεύτερη και καταϊδρωμένη. Για να μην παρεξηγηθώ, οι Σκανδιναβοί δεν είναι οι μόνοι που το εντάσσουν σε τέτοιο βαθμό στην πλοκή. Οι Γάλλοι του neopolar, για παράδειγμα (με Manchette και Fajardie ως βασικούς εκφραστές) είναι μανούλες σ’ αυτό. Από την άλλη, βέβαια, οι Γάλλοι δεν αποδομούν τον παράδεισο, όπως στερεοτυπικά θεωρούνται οι Σκανδιναβικές κοινωνίες. Νομίζω πως θα μας ενδιέφερε περισσότερο ένα έγκλημα στον Κήπο της Εδέμ, παρά στην Πλατεία Βάθης και σ’ αυτό πατούν οι Σκανδιναβοί. Και εν γένει το κάνουν καλά.

Ποιος είναι το ίνδαλμά σου από την σκανδιναβική σχολή και ποιος αντίστοιχα από την ελληνική;

Nesbø και Dahl βρίσκονται στην κορυφή της λίστας μου. Αξεπέραστοι και οι δύο στον χώρο τους. Από Ελλάδα, αν δεν πω τον Πέτρο Μάρκαρη θα πέσει φωτιά να με κάψει. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες. Ακολουθεί ο Πολυχρόνης Κουτσάκης από κοντά.

Πες μας δυο λόγια για το συνέδριο αστυνομικής λογοτεχνίας που παρακολούθησες πέρσι. Τι αφορούσε και τι κρατάς περισσότερο;

Εδώ και μερικά χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση τρέχει το πρόγραμμα DETECT, το οποίο προσπαθεί να εντοπίσει ευρωπαϊκές ταυτότητες μέσα από crime αφηγήσεις στη λογοτεχνία, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Την Ελλάδα εκπροσωπεί το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (με ομάδα τους Χρήστο Δερμεντζόπουλο, Νίκο Φιλιππαίο και Λάμπρο Φλιτούρη). Τέλη Σεπτεμβρίου του 2019, στο συνέδριο Euronoir στο Aalborg παρουσίασαν μία μελέτη, στην οποία ανέλυσαν τη διαπολιτισμικότητα της σειράς βιβλίων με πρωταγωνιστή τον Άντερς Οικονομίδη. Νομίζω ήταν career high μέχρι στιγμής, μιας και τα βιβλία μου εκτέθηκαν πέρα από ακαδημαϊκούς, σε συγγραφείς (ο Arne Dahl ήταν κεντρικός ομιλητής) και παραγωγοί από το HBO Nordic και το σουηδικό SVT.

Ποιο είναι το πιο περίεργο μήνυμα που σου έχει στείλει φαν σου;

Χωρίς κανένα άλλο context, ήταν το μήνυμα “Κρασί πίνεις;” Για την ιστορία, προτιμώ τη μπίρα.

Τι δουλεύεις αυτόν τον καιρό;

Την έκτη ιστορία του Άντερς (να αποκαλύψουμε και προσωρινό τίτλο για το αποκλειστικό; “Ο Φύλακας της Νύχτας”) με την οποία θα κλείσει η δεύτερη τριλογία της σειράς.