Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία: “Δεν είμαστε διαφορετικοί. Είμαστε ακριβώς το ίδιο”

Η 3η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα Ατόμων με Αναπηρία. Και μπορεί μια μέρα τον χρόνο να μην είναι αρκετή για να αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων αυτών προς το καλύτερο, είναι όμως μια ευκαιρία, ένα «καμπανάκι» για να σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα συμπαράστασης και υποστήριξης της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε διάφορες πτυχές της καθημερινότητάς τους.

Στην Ελλάδα μόνο, ο αριθμός των ανθρώπων με κάποιο βαθμό αναπηρίας αγγίζει το 1 εκατομμύριο και αν αναλογιστεί κανείς την περιορισμένη πρόσβασή τους σε καθημερινές δραστηριότητες, θα καταλάβει γιατί η συγκεκριμένη μέρα είναι τόσο σημαντική. Για τα ίδια τα άτομα με αναπηρία, για τα δικαιώματά τους, για τις ανάγκες τους, για τους οικείους τους, αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία που οφείλει να φροντίζει τους ανθρώπους της με κάθε τρόπο.

Τι σημασία έχει όμως για τα ίδια τα άτομα με αναπηρία η ύπαρξη μιας Παγκόσμιας Ημέρας;

Τι είναι αυτό που κάνει την ημέρα τους πιο δύσκολη και αντίστοιχα τι είναι αυτό που την κάνει πιο εύκολη;

Πώς μπορεί να αλλάξει η ζωή και η καθημερινότητά τους με τη βοήθεια της τεχνολογίας;

Έχουν νιώσει ποτέ υπερήρωες;

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία και με στόχο να δώσουμε απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, αλλά και να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά στα συναισθήματα και την καθημερινότητα των ανθρώπων αυτών, επισκεφθήκαμε τα γραφεία της ΕΣΑμεΑ (Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία) και συναντήσαμε τρία άτομα με αναπηρία.

Η ζωή και η πραγματικότητα των ατόμων με αναπηρία

Ο Κωνσταντίνος Σίμψης, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κωφών, ο Βασίλης Κούτσιανος, Πρόεδρος της Περιφερειακής Ομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία Δυτικής Μακεδονίας και ο Δημήτρης Σηφάκης, Γενικός Γραμματέας στον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών, μας έδωσαν μια μικρή «γεύση» απ’ όσα βιώνουν καθημερινά: τις δυσκολίες, τις σκέψεις τους, την τεχνολογία και τη σημασία της στην ζωή τους, αλλά και το πώς έχουν καταφέρει να «θωρακίσουν» τους εαυτούς τους απέναντι σε κάθε άσχημη σκέψη.

Αν προσπαθήσουμε να εστιάσουμε μόνο στα θετικά της κατάστασης στην Ελλάδα του σήμερα, οφείλουμε να παραδεχτούμε – όπως επιβεβαίωσαν και οι πρωταγωνιστές του video – ότι έχουν αλλάξει αρκετά προς το καλύτερο, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμη δυσκολίες και εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για να μπορούμε να λέμε ότι ζούμε σε μια κοινωνία προσβάσιμη σε όλους. Η προσβασιμότητα δίνει πολλές περισσότερες δυνατότητες για μια ζωή με λιγότερα εμπόδια και περιορισμούς. Ταυτόχρονα και η τεχνολογία μπορεί να γίνει “σύμμαχος” στην καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία και να τους βοηθήσει να βελτιώσουν τη ζωή τους.

Προς αυτή την κατεύθυνση οι εταιρείες τεχνολογίας οφείλουν να βάλουν το δικό τους λιθαράκι στην προσπάθεια που γίνεται για τη βελτίωση της καθημερινότητας των ατόμων με αναπηρία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας εταιρείας αποτελεί η Κωτσόβολος που με αξιέπαινες πρωτοβουλίες στοχεύει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να προσφέρει “τεχνολογία χωρίς εμπόδια”, να δημιουργήσει δηλαδή τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε τα άτομα με αναπηρία να έχουν ίση πρόσβαση στην τεχνολογία.

Τα βήματα που ακολουθεί η εταιρεία για να προσφέρει «τεχνολογία χωρίς εμπόδια» είναι τα εξής:

• Η αναβάθμιση των φυσικών καταστημάτων της εταιρείας για να προσφέρουν ένα υψηλό επίπεδο προσβασιμότητας και εμπειρίας στους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα.
• Η καλύτερη δυνατή πλοήγηση στα ψηφιακά μέσα της εταιρίας με ειδικό μενού προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες.
• Η εκπαίδευση του προσωπικού της εταιρίας για την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία, την ανάδειξη τεχνολογιών που διευκολύνουν τη ζωή, την εργασία ή την ψυχαγωγία τους, όπως τα χαρακτηριστικά προσβασιμότητας προϊόντων, όπως φορητοί υπολογιστές, smartphones, τηλεοράσεις.
• Η διερεύνηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στο σπίτι τους ή στις δραστηριότητές τους με σκοπό την απόκτηση γνώσης και εύρεση λύσεων για τις ανάγκες τους.

Τα παιδιά έχουν μεγαλύτερο δείκτη αντίληψης απ’ τους ενήλικες

Εκτός από το κομμάτι της τεχνολογίας που σίγουρα είναι εξαιρετικής σημασίας για την καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία, από την κουβέντα μας με τους Κωνσταντίνο Σίμψη, τον Βασίλη Κούτσιανο και τον Δημήτρη Σηφάκη αναδείχθηκαν κι άλλες πτυχές της ζωής τους που ναι μεν φανταζόμαστε, όμως σίγουρα τις αντιλαμβανόμαστε καλύτερα μόνο όταν μας μιλούν γι’ αυτές οι ίδιοι οι «πρωταγωνιστές», εκείνοι που τις ξέρουν από πρώτο χέρι.

Πώς αντιλαμβάνεται, για παράδειγμα, ένα παιδί την έννοια της αναπηρίας; Και οι τρεις συμφώνησαν πώς τα παιδιά είναι πιο ανοιχτόμυαλα από οποιονδήποτε ενήλικα.

Κωνσταντίνος Σίμψης: «Τα παιδιά με ακούν να μιλώ και μου λένε «γιατί δεν μιλάς καθαρά», «γιατί είναι έτσι η φωνή σου;», «τι είναι αυτό που φοράς στο αυτί σου;», «γιατί έχεις ακουστικό;». Πρέπει λοιπόν να εξηγήσω ότι έχω πρόβλημα ακοής, ότι δεν ακούω καλά ακριβώς όπως οι υπόλοιποι, ότι φοράω ένα ακουστικό για να με βοηθήσει να μιλήσω, αλλά η φωνή μου δεν μπορεί ποτέ να γίνει καθαρή.

Τα παιδιά είναι και πολύ ανοιχτόμυαλα, έχουν ένα μυαλό εύπλαστο, είναι πολύ εύκολο να αποδεχτούν και να συνειδητοποιήσουν αυτό που τους λες και είναι υπομονετικά, δείχνουν υπομονή, έχουν διάθεση να παίξουμε, δεν βλέπουν δηλαδή τα άτομα με αναπηρία με οίκτο και με λύπηση, είναι αθώα, είναι αυθόρμητα και εγώ προσωπικά αγαπώ πάρα πολύ τα παιδιά».

Βασίλης Κούτσιανος: «Οι μικρές ηλικίες αντιλαμβάνονται πολύ πιο εύκολα και με πολύ πιο απλό τρόπο τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα άτομο με αναπηρία και τις ανάγκες που έχει όσον αφορά την έκφραση, την κοινωνική του ένταξη. Έχουν μεγαλύτερο δείκτη αντίληψης απ’ ότι οι ενήλικες».

Δημήτρης Σηφάκης: «Καταλαβαίνουν πολύ περισσότερο το κομμάτι της αναπηρίας. Αυτό που βιώνει ένας ανάπηρος. Το δύσκολο είναι ότι δεν το καταλαβαίνουν οι ενήλικες. Πολλοί ενήλικες, πολλοί μεγάλοι άνθρωποι δυστυχώς δεν μας καταλαβαίνουν, τα παιδιά μας καταλαβαίνουν μια χαρά».

Το πώς σε αποκαλούν ή αυτοαποκαλείσαι δεν έχει σημασία

Είναι όμως η “ταμπέλα” της αναπηρίας κάτι που τους ενοχλεί; Και οι τρεις συμφώνησαν στις απαντήσεις τους.

Κωνσταντίνος Σίμψης: «Η ταμπέλα της αναπηρίας δεν με ενοχλεί καθόλου, είναι κάτι το οποίο έχω αποδεχθεί. Έχω αποδεχθεί το γεγονός ότι είμαι ένα κωφό άτομο, οι φίλοι μου με αποδέχονται ακριβώς όπως είμαι και δεν είναι κάτι το οποίο θέλω να αλλάξω, αυτός είμαι».

Βασίλης Κούτσιανος: «Δεν με ενοχλεί καθόλου. Είναι κάτι που αποδέχεσαι ούτως ή άλλως, αλλά την κατάστασή σου είτε την αποδέχεσαι είτε όχι έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του καθενός. Το πώς σε αποκαλούν ή αυτοαποκαλείσαι δεν έχει σημασία».

Δημήτρης Σηφάκης: «Είναι κάτι που το έχω αποδεχθεί. Η αναπηρία είναι κάτι που το έχω πάντα μαζί μου, δεν μπορώ να το κρύψω. Αυτό με κάνει να έχω αποδεχθεί το πρόβλημά μου και να μη με ενοχλεί κάτι σε ό,τι αφορά την αναπηρία».

Δεν είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι

Όσο για το στήριγμά τους στις δύσκολες στιγμές, απάντησαν:

Κωνσταντίνος Σίμψης: «Έχω δίκτυο στήριξης, δικούς μου ανθρώπους που μπορώ να επικοινωνήσω τα προβλήματά μου ακριβώς όπως εσείς. Δεν είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι από τους ανθρώπους που δεν έχουν αναπηρία, είμαστε ακριβώς το ίδιο.

Χωρίς τους γονείς μου νομίζω ότι θα είχα πάρει έναν άλλο δρόμο. Πραγματικά χρωστάω ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ στους γονείς μου. Φυσικά έχω και φίλους, είναι 2-3 καλοί φίλοι που πραγματικά στις δύσκολες στιγμές μου ήταν κοντά μου, αλλά και στις καλές στιγμές μου είναι πάντα κοντά μου να με στηρίξουν. Γιατί η ζωή δεν είναι μόνο στενοχώρια, υπάρχει και η χαρά, συνυπάρχουν και τα δύο και χρειάζεσαι τους φίλους σου και για τα δύο».

Βασίλης Κούτσιανος: «Το στήριγμά μου είναι γυναίκα μου».

Δημήτρης Σηφάκης: «Εγώ έχω τους δικούς μου ανθρώπους. Έχω την οικογένειά μου, έχω τους φίλους μου κι εκεί βρίσκω το χώρο να μπορέσω να μιλήσω για τα θέματα που με απασχολούν».

Κάθε μικρό ή μεγάλο βήμα σε ό,τι αφορά την πραγματικότητα των ανθρώπων ατόμων με αναπηρία είναι πραγματικά πολύ σημαντικό. Για να νιώθουν οι ίδιοι ενεργά μέλη της κοινωνίας, για να μη νιώθουν διαφορετικοί, για να μπορούν να ζουν με την αναπηρία τους χωρίς να βιώνουν τον αποκλεισμό και τη διάκριση, θεμελιώνοντας το δικαίωμά τους: “Τίποτα για εμάς, χωρίς εμάς”. Μια κοινωνία με ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα δεν είναι ουτοπία. Μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

*Το περιεχόμενο του άρθρου αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ).