Στα γυρίσματα του ‘1968’: Πώς το Κυπελλούχων της ΑΕΚ έγινε ταινία

“Είναι η ιστορία μιας ομάδας που δημιουργήθηκε από ηττημένους πρόσφυγες οι οποίοι έγιναν Ευρωπαίοι, κατέκτησαν την Ευρώπη,” μου λέει ο Τάσος Μπουλμέτης καθώς στεκόμαστε στην είσοδο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Πελοποννήσου, ένα εκπληκτικό παλιό κτίριο πίσω από το Σταθμό Λαρίσης, όπου γυρίζεται σήμερα μια από τις πιο σημαντικές σκηνές της ταινίας.

Η ταινία έχει μια βδομάδα γυρισμάτων ακόμα όταν εμείς επισκεφθήκαμε το σετ, αλλά η σημερινή σκηνή έχει ξεχωριστή σημασία. Στο σταθμό, που έχει ζωντανέψει ξανά σήμερα για τις ανάγκες του φιλμ, βρίσκονται δεκάδες extras ντυμένοι με ταλαιπωρημένα ρούχα και βλέμματα, ενώ στο καφενείο κάθονται μια παρέα από καλοντυμένους άντρες, ανάμεσα στους οποίους βλέπουμε και τον Αντώνη Καφετζόπουλο.

“Είναι η περίοδος αμέσως μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών,” εξηγεί ο Μπουλμέτης, “όπου έρχεται η ροή των προσφύγων από τη Μικρασία, αλλά κυρίως των Κωνσταντινουπολιτών. Παρόλο που στη συνθήκη της ανταλλαγής δεν προβλεπόταν να ανταλλαγούν οι Έλληνες της Πόλης με τους μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης, υπήρξαν πολλοί μεσοαστοί οι αστοί της Κωνσταντινούπολης που αποφάσισαν να έρθουν για να μην υποστούν τα ίδια που υπέστησαν οι μικρασιάτες στα παράλια.”

“Δείχνουμε λοιπόν την άφιξη αυτών των Κωνσταντινουπολιτών. Και βλέποντας κάποιοι που έχουν ήδη έρθει στην Ελλάδα, να έρχονται κάποιοι αθλητές που ήταν πολύ γνωστοί στην Κωνσταντινούπολη, να έρχονται σε αυτό τον καινούριο τόπο, δημιουργείται η ιδέα της ίδρυσης ενός συλλόγου όπως η ΑΕΚ.” Πρόκειται δηλαδή για τη σκηνή όπου γεννιέται η ιδέα της δημιουργίας του συλλόγου της ΑΕΚ.

“Παίζω έναν από τους ανθρώπους που το 1924 αποφασίζουν να ιδρύσουν την Αθλητική Ένωση Κωνσταντινούπολης,” λέει ο Αντώνης Καφετζόπουλος σε ένα γρήγορο διάλειμμα από τα γυρίσματα. “Ο ρόλος που κάνω δεν είναι συγκεκριμένος άνθρωπος, κάνω ένα πρόσωπο που είναι λίγο φανταστικό αλλά και λίγο βασισμένο στην ιστορία υπαρκτών προσώπων. Τα υπαρκτά πρόσωπα αναφέρονται στην ταινία.”

ΚΙ ΑΛΛΟ ‘1968’

Δες ένα χορταστικό gallery με πάνω από 60 φωτογραφίες από τα γυρίσματα

Όταν τον ρωτάω γιατί ήθελε να συμμετάσχει στην ταινία, απαντά άμεσα και ξεκάθαρα, για δύο λόγους. Ο ένας είναι ο ίδιος ο Μπουλμέτης. “Με τον Τάσο είμαστε τόσα χρόνια φίλοι, αλλά δεν έχουμε δουλέψει ποτέ μαζί. Είμαστε Κωνσταντινουπολίτες. Με πήρε τηλέφωνο, δεν το πολυσκέφτηκα, είπα ναι.”

Και ο άλλος λόγος; Φυσικά η ΑΕΚ.

“Είμαι εκ γενετής ΑΕΚ,” λέει με χαρά, πριν θυμηθεί τη βραδιά του ιστορικού τελικού του ‘68, με την ΑΕΚ να κατακτά το Κυπελλούχων στον τελικό του Καλλιμάρμαρου απέναντι στη Σλάβια Πράγας, στον αγώνα με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση κόσμο σε αγώνα μπάσκετ. “Ήμουν στον τελικό που πήραμε το Κύπελλο,” θυμάται. “Βλέπαμε 4-5 χιλιάδες άνθρωποι, οι υπόλοιποι δε βλέπαμε τίποτα, ήμασταν πολύ μακριά, ακούγαμε από το ραδιόφωνο. Οι μπασκέτες ήταν στημένες περίπου στο πέταλο, και οι υπόλοιποι βλέπαμε απλά κάτι κουκίδες και πανηγυρίζαμε τα καλάθια όπως τα ακούγαμε στο ραδιόφωνο!,” μου λέει γελώντας.

“Ήταν πολύ ευχάριστο συναίσθημα η νίκη. Κοίταξε, υπήρχε αυτή η μικρή ντροπή και ενοχή, μήπως αυτό που κάνουμε εδώ μαζεμένοι ευνοεί τη δικτατορία. Είχαμε αυτή την ανησυχία. Αλλά από την άλλη, θέλαμε να κερδίσουμε, να πάρουμε το κύπελλο. Και μετά να τα συζητήσουμε όλα αυτά.” Συμπληρώνει: “Η ΑΕΚ είναι μία ομάδα που ποτέ δεν ήταν Ολυμπιακός ή Παναθηναϊκός, πάντα ήταν η 3η ομάδα, το αουτσάιντερ. Ήταν μεγάλη στιγμή και ειδικά για το ελληνικό μπάσκετ.”

Αυτή η μεγάλη νίκη είναι και η αφορμή για την ίδια την ταινία. Ο Μπουλμέτης εξηγεί πως του έγινε πρόταση να αναλάβει το πρότζεκτ με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την κατάκτηση, το 2018 που θα κυκλοφορήσει η ταινία στις αίθουσες από τη Feelgood. Αυτός ο χρονικός ορίζοντας εξηγεί και την γρήγορη επιστροφή του πίσω από τις κάμερες, μόλις ένα χρόνο μετά τον ‘Νοτιά’, τη στιγμή που ανάμεσα στο ‘Νοτιά’ και την ‘Πολίτικη Κουζίνα’ είχαν μεσολαβήσει 13 χρόνια.

“Είναι η ιστορία μιας ομάδας που δημιουργήθηκε από ηττημένους πρόσφυγες οι οποίοι έγιναν Ευρωπαίοι, κατέκτησαν την Ευρώπη.” -Τάσος Μπουλμέτης για το ‘1968’.

“Είναι ένα αθλητικό γεγονός το οποίο αφορά μεν στην ΑΕΚ αλλά αφορά και ολόκληρο τον ελληνικό αθλητισμό,” εξηγεί. “Είναι η πρώτη νίκη που έκανε ελληνική ομάδα σε συλλογικό επίπεδο από τότε που ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος. Είχαμε μεμονωμένες περιπτώσεις όπως του Σπύρου Λούη, αλλά σε συλλογικό επίπεδο δεν είχε συμβεί ποτέ.”

Για να αναλάβει το πρότζεκτ, ο Μπουλμέτης ζήτησε να μάθει την ιστορία από πρώτο χέρι, να μιλήσει με ανθρώπους που ήταν εκεί, εκείνη τη βραδιά, εκείνη την περίοδο γενικά, μέχρι και με τους Τσέχους παίχτες. Έτσι συγκέντρωσε δεκάδες ώρες συνεντεύξεων φτιάχνοντας ένα αρχείο για την ίδια την ΑΕΚ, κι από το αρχείο αυτών των συνεντεύξεων προέκυψε ένα σενάριο μυθοπλασίας. “Είναι μια ταινία μυθοπλασίας,” διευκρινίζει, “στην οποία με έναν έντεχνο τρόπο θα παρεμβάλλονται μαρτυρίες  ανθρώπων που συμμετείχαν.”

Το ‘1968’ διαδραματίζεται τη βραδιά εκείνου του αγώνα. Και με άξονα τον αγώνα, παρακολουθούμε τις ζωές ανθρώπων που σχετίζονται με αυτόν, που το τι θα συμβεί στις ζωές τους σχετίζεται με την εξέλιξη αυτού του τελικού. Ο Καφετζόπουλος κάνει έναν από τους ιδρυτές της ΑΕΚ και το all-star καστ περιλαμβάνει ακόμα ονόματα σαν τους Ιεροκλή Μιχαηλίδη (παίζει έναν μαέστρο), Ερρίκο Λίτση (άνθρωπος της δικτατορίας), Γιώργο Μητσικώστα (πράκτορας ΠΡΟ-ΠΟ), Γιάννη Βούρο, Γιώργο Σουξέ, Βασιλική Τρουφάκου, Ορφέα Αυγουστίδη και πολλούς ακόμα.

Το 1968 υπήρξε μια χρονιά η οποία διαμόρφωσε γενιές και γενιές ανθρώπων και η οποία υπήρξε καθοριστική για το μέλλον του πλανήτη,

μου εξηγεί ο Μπουλμέτης, συνδέοντας την αφήγηση γύρω από τον αγώνα της ΑΕΚ, με μια ευρύτερη κοινωνική ματιά στον κόσμο γύρω μας. “Είναι η ιστορία μιας ομάδας που δημιουργήθηκε από ηττημένους πρόσφυγες οι οποίοι έγιναν Ευρωπαίοι,” τονίζει. “Το οποίο είναι αν θέλετε, και μια ιδέα την οποία θα μπορούσε κανείς να την πει και πάρα πολύ επίκαιρη για τη δική μας εποχή αυτή τη στιγμή. Φαίνεται πως αυτό το πράγμα είναι διαχρονικό.”

*Το ‘1968’ του Τάσου Μπουλμέτη θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες το 2018 από την Feelgood Entertainment.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson