“Στο Βερολίνο βρίσκεις συνέχεια ανθρώπους με μπλούζες ελληνικών συγκροτημάτων”
- 21 ΟΚΤ 2019
Τα τελευταία αρκετά χρόνια η ελληνική hard rock ή stoner ή όπως το θέλετε μουσική έχει γνωρίσει μια ιδιαίτερη άνθηση με μια ομάδα από μπάντες να αναπτύσσονται η μια πλάι στην άλλη. Να αναπτύσσονται σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που να γεμίζουν γήπεδα και να κάνουν περιοδείες σε όλη την Ευρώπη. Συγκροτήματα όπως οι Villagers of Ioannina City, οι 1000mods, οι Planet of Zeus, οι Tuber, οι Nightstalker, οι Naxatras και οι Puta Volcano.
Για τη σκηνή αυτή μιλάει ο σκηνοθέτης Miguel Angel Cano Santizo στο ντοκιμαντέρ του με τίτλο ‘Greek Rock Revolution’. Εκεί ουσιαστικά διηγείται την ιστορία της, τον τρόπο λειτουργίας αλλά και τη σχέση που έχει αυτή με το ιστορικό και κοινωνικό περιβάλλον μέσα από το οποίο γεννήθηκε. Η σκηνή αντιμετωπίζεται ως ένα συστατικό στοιχείο της σύγχρονης εναλλακτικής κουλτούρας μιας γενιάς που ενηλικιώθηκε και ωρίμασε μέσα στην πολυετή οικονομική κρίση.
Μίλησα με τον σκηνοθέτη για να μου δώσει τη δική του εξήγηση για τους λόγους που αυτή η σκηνή γνωρίζει τόσο μεγάλη άνθηση, για αυτή τη σύνδεσή της με την οικονομική κρίση και τα επαναστατικά στοιχεία που βρίσκει ο ίδιος σε όλη τη δομή και τη λειτουργία της.
Πώς ήρθες σε επαφή με αυτή την ελληνική ροκ σκηνή;
Για να είμαι ειλικρινής, ακούω ροκ από τότε που ακούω μουσική. Πριν κάποια χρόνια, καθόμουν στο σπίτι και σε μια στιγμή αποφάσισα να κάτσω να δω την προέλευση και την ιστορία των συγκροτημάτων τα οποία άκουγα. Τότε ξαφνικά κατάλαβα ότι περίπου οι μισές από τις μπάντες που άκουγα ήταν από την Ελλάδα. Και άρχισα να απορώ για το τι συμβαίνει εκεί. Μετά πήγα στο Βερολίνο και είδα ότι υπάρχει μια εντυπωσιακά μεγάλη σκηνή hard rock που ακούγεται πολύ και στο Βερολίνο. Η σκηνή ήταν η ίδια που άκουγα εγώ. Άνθρωποι κυκλοφορούν στο Βερολίνο με μπλούζες Naxatras, Planet of Zeus, Nightstalker. Ιδίως σε ροκ συναυλίες. Και τότε σε πολλές συζητήσεις μου με ανθρώπους που δεν ήταν Έλληνες, προέκυπτε μια κοινή απορία: τι συμβαίνει στην Ελλάδα και τόσο πολλές μπάντες βγαίνουν ταυτόχρονα προς τα έξω;
Tι σε έκανε να ξεκινήσεις ένα ντοκιμαντέρ;
Δεν είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ που κάνω. Όλα όσα έχω κάνει και παλαιότερα έχουν μια οπτική περισσότερο κοινωνικοπολιτική. Ομολογώ ότι λατρεύω τη μουσική. Επομένως ήθελα πάρα πολύ να κάνω και ένα ντοκιμαντέρ για αυτή. Αυτό που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα θεώρησα ότι ήταν η τέλεια περίπτωση καθώς είναι μια σκηνή που συνδέει μέσα της τη μουσική με την κοινωνία. Ούτως ή άλλως είχα έρθει ως φοιτητής στο πρόγραμμα Erasmus στην Ελλάδα και είχα λατρέψει τα πάντα σε αυτή. Όλα αυτά με οδήγησαν στη μεγάλη απόφαση.
Η γέννηση αυτής της σκηνής συνδέεται με την οικονομική κρίση;
Νομίζω πως ναι. Πρώτα από όλα το κοινό είναι που έχει ανάγκη κάτι τέτοιο, ένα μέρος δηλαδή που οι άνθρωποι να μαζεύονται και να αισθάνονται μέλη μιας κοινότητας. Για παράδειγμα, στην Ισπανία αμέσως μετά την πτώση του Franco είχαμε μια πολύ δυνατή hard rock σκηνή. Στο Seattle από την άλλη γεννήθηκε μια σκηνή μέσα από μια φτωχές γειτονιές που υπέφεραν από την εγκληματικότητα και την περιθωριοποίηση. Κάτι τέτοιο πιστεύω ότι συμβαίνει και στην Ελλάδα.
Από την άλλη είναι οι καλλιτέχνες και το πώς αντιμετωπίζουν την τέχνη. Εγώ για παράδειγμα έκανα ταινίες για περίπου 10 χρόνια και ποτέ δεν ενδιαφερόμουν πραγματικά για τα χρήματα. Σε μια πλούσια χώρα μπορείς να βρεις χρηματοδότες που να σε πληρώνουν να κάνεις κάτι. Αυτό μπορεί να γίνεται και μια και δύο και τρεις φορές. Στο τέλος όμως μπορείς να βρεθείς σε τέτοιο σημείο, ώστε να ξεχάσεις τους λόγους που ασχολήθηκες με την τέχνη.
Σε μια χώρα, λοιπόν, όπως η Ελλάδα, που πνίγεται από την οικονομική κρίση, είτε είσαι γιατρός είτε δικηγόρος είτε οτιδήποτε είναι πολύ δύσκολο να βγάλεις χρήματα. Επομένως, η μουσική δεν είναι και τόσο τρελή ιδέα. Δεν χάνεις τις ‘μεγάλες ευκαιρίες’ να βγάλεις χρήματα. Δεν αφήνεις κάτι τακτοποιημένο, προκειμένου να κάνεις την τρέλα σου και να γίνεις μουσικός.
Υπάρχει μια συναυλία που να σου έχει μείνει περισσότερο από κάθε άλλη σε αυτή τη σκηνή;
Χμ, υπάρχει μια τρομερή συναυλία της σκηνής που θυμάμαι και την έχω ξεχωρίσει. Ήταν οι Planet of Zeus με τους Tuber στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ήταν κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Έξω από το κέντρο της πόλης κι όμως είχαν μαζευτεί 7-8000 άνθρωπο μαζί. Και εκεί θα μπορούσες να δεις πολύ νέους ανθρώπους, παιδιά, οικογένειες, ηλικιωμένους. Όλοι σαν μια ετερόκλιτη κοινότητα που ακούει hard rock. Και όλα αυτά σε έναν Ίδρυμα Πολιτισμού. Αρκετά θαρραλέα απόφαση.
Βρίσκεις μια σύνδεση μεταξύ της ελληνικής stoner σκηνής και της grunge σκηνής του Seattle. Mπορείς να μας το εξηγήσεις λίγο περισσότερο;
Πρώτα από όλα είναι ο χαρακτήρας των συγκροτημάτων. Οι μπάντες είναι παντελώς ανεξάρτητες. Επίσης βλέπεις ένα κοινό περισσότερο κατατονικό μουσικό στιλ. Δεν βλέπεις την οργή που βρίσκεις για παράδειγμα στη hip hop. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε μουσικές αντισυστημικές αλλά με έναν πιο παθητικό τρόπο. Ξέρετε, όταν όλο αυτό ξεκίναγε στο Seattle, κανείς δεν περίμενε ότι θα φτάσει σε τόσο μαζικά επίπεδα. Μπορεί να τους άκουγαν ντόπιοι αλλά ποτέ δεν θα περίμεναν ότι οι Pearl Jam ή οι Soundgarden θα γίνονταν τόσο επιδραστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για αυτές τις ελληνικές μπάντες δεν ξέρουμε βέβαια αν θα φτάσουν σε τέτοια επίπεδα. Ωστόσο, ξέρουμε ότι τα τελευταία 5-6 χρόνια αυξάνεται η επίδρασή τους πολύ γρήγορα και χρόνο με τον χρόνο γίνονται καλύτερα. Ποιος ξέρει; Μπορεί σε 5 ή 10 ή και 15 χρόνια η ελληνική σκηνή να απογειωθεί και να γίνει μια σκηνή για την οποία θα μιλάμε πια και σε παγκόσμιο επίπεδο. Κανείς δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον.
Μιλάς για μια μια ‘επανάσταση’. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που βρίσκεις ‘επαναστατικά’;
Νομίζω ότι πρώτα από όλα μιλάω για επανάσταση λόγω της χρήσης αυτής της μουσικής ως ενός εργαλείου που φέρνει κοντά τους ανθρώπους. Αυτό το έχει ανάγκη ο κόσμος. Εξάλλου, το πιο κεντρικό κομμάτι αυτής της οικονομικής κρίσης είναι το πόσο μακροχρόνια ήταν. Τόσο που κάνει τους ανθρώπους να χάνουν την ελπίδα τους. Βουτηγμένος σε αυτήν, χάνεις κάθε επιθυμία να κάνεις το οτιδήποτε. Κι όμως αυτή η σκηνή μπορεί να σου δώσει μια τελετουργία, έναν λόγο να βγαίνεις και να συναντάς άλλους ανθρώπους.
Ξέρεις…όταν οι άνθρωποι βρίσκονται μαζί σε φυσικούς χώρους, γίνονται ένα. Προστατεύουν ο ένας τον άλλο. Προσέχουν ο ένας τον άλλο. Γίνονται μια συλλογικότητα. Αυτό είναι νομίζω το πιο επαναστατικό στοιχείο. Πόσο μάλλον για τους Έλληνες του εξωτερικού που παρακολουθούν τις διεθνείς περιοδείες που κάνουν οι μπάντες τους.
Μουσικά κοιτώντας το, μιλάμε για μια stoner rock σκηνή; Για rock and roll; Πώς θα την ονόμαζες;
Πιστεύω ότι ο πιο ταιριαστός όρος είναι ο όρος ‘hard rock’. Ο όρος ‘stoner’ είναι ένας όρος που μπορεί να είναι πολύ τρέντι αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ συγκεκριμένος. Για μένα μιλάμε για hard rock ίσως με μια μικρή ένεση ψυχεδέλειας. Όλες οι μπάντες και στο ντοκιμαντέρ παίζουν με λούπες, μεγάλα σε διάρκεια τραγούδια που δίνουν έμφαση και στη δημιουργία ατμόσφαιρας. Αυτό είναι ίσως που τους δίνει τη στάμπα της stoner. Στην πραγματικότητα όμως νομίζω ότι μιλάμε για hard rock.
Είναι η σκηνή δημοφιλής και στην Ισπανία;
Συγκεκριμένα στην Ισπανία, δυστυχώς όχι τόσο πολύ. Και αυτό δεν έχει να κάνει με τις συγκεκριμένες μπάντες. Γενικότερα, η hard rock σκηνή -πολύ περισσότερο η underground- δεν είναι τόσο δημοφιλής στην Ισπανία. Έχουμε κάποιες μπάντες αλλά αυτές δεν συναποτελούν καν σκηνή και σίγουρα δεν είναι τόσο γνώστες έξω από τα σύνορα της χώρας.
Από την άλλη όμως, όπως προείπα, στο Βερολίνο όπου πηγαίνω συχνά, η ελληνική σκηνή γνωρίζει τρομερή επιτυχία. Μπάντες όπως οι Naxatras έχουν έρθει στην πόλη τρεις φορές τα τελευταία δύο χρόνια και πάντα ήταν sold out. Στο Βερολίνο και αλλού στην Ευρώπη μιλάνε για την ελληνική σκηνή.
Ακόμα και στο youtube, σε κανάλια για stoner και doom, οποτεδήποτε ανέβει μια νέα δουλειά από ελληνικές μπάντες, το ποστ γεμίζει με σχόλια από όλον τον κόσμο, με ανθρώπους να απορούν τι συμβαίνει στην Ελλάδα ή -για πλάκα- τι τρώνε και βγάζουν τέτοια μουσική. Δεν είναι μόνο οι 7 μπάντες που υπάρχουν στο ντοκιμαντέρ. Υπάρχουν πολλές ακόμα εξαιρετικές hard rock μπάντες.
Πιστεύεις ότι αυτή η σκηνή θα μπορούσε ποτέ να γίνει mainstream ή είναι από τις απαρχές της είναι μια σκηνή που αφορά νεανικές αντικουλτούρες;
Noμίζω ότι η ελληνική hard rock σκηνή δεν αφορά μόνο νέους. Πολλοί άνθρωποι την παρακολουθούν και συνήθως είναι κάθε ηλικίας. Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα έχει και μια ιδιαιτερότητα. Στην Ισπανία ή στο Βερολίνο, όταν πηγαίνω σε rock συναυλίες, κατά βάση βρίσκω ανθρώπους πάνω από 30 χρονών. Μοιάζει σαν οι νέοι στην Ευρώπη να μην ακούν πια rock και να προτιμούν άλλα είδη. Στην Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο. Βλέπεις πολλούς πολύ νέους ανθρώπους, ακόμα και εφήβους, να ζουν μέσα στη rock μουσική.
Υπάρχει όμως κάτι ιδιαίτερο και ως προς τον τρόπο που τα mainstream media αδιαφορούν παντελώς για τα ελληνικά hard rock συγκροτήματα. Για παράδειγμα, στη συναυλία που προανέφερα, στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, εμφανίστηκαν χιλιάδες άνθρωποι σε ένα τόσο όμορφο μέρος. Κι όμως, παρότι προφανώς έγινε κάτι σημαντικό πολιτισμικά, τα media δεν ασχολήθηκαν καθόλου.
Αυτό πιστεύω πάντως ότι είναι ευλογία για τη σκηνή. Όταν κάτι είναι underground είναι πιο αληθινό, πιο αυθεντικό. Όλες αυτές οι μπάντες είναι φτιαγμένες από καθημερινούς ανθρώπους που έχουν άλλες δουλειές, κινούνται με τα μέσα, κτλ. Δεν είναι ροκ σταρ, παρότι είναι απόλυτα επαγγελματίες. Αυτό είναι επίσης πολύ σημαντικό. Ότι δηλαδή τους ακούς και νιώθεις ότι είναι άνθρωποι σαν εσένα. Ένα βασικό προτέρημα της σκηνής είναι, λοιπόν, ότι δεν είναι mainstream.
(Το ντοκιμαντέρ μπορείς να το παρακολουθήσεις στο πλαίσιο του Gimme Shelter Flim Festival στις 25 Νοεμβρίου στο Gagarin.)
***
Και μην ξεχνάς! Στο πλαίσιο του αφιερώματός μας για το θρυλικό σινεμά του 1999 και τον ερχομό του Halloween, δες το νέο μας επεισόδιο POP για τις Δύσκολες Ώρες για το φαινόμενο του ‘Blair Witch Project’, με καλεσμένο τον Ηλία Αναστασιάδη.
KΙ ΑΛΛΗ ΜΟΥΣΙΚH: