Τάσος Ιορδανίδης: Πάντα θα υπάρχουν Αμλετ και Οιδίποδες

Κάνοντας ποιοτικές επιλογές από το ξεκίνημα της απόφασής του να ηγηθεί θιάσου, με στέγη τη σκηνή του θεάτρου «Ανεσις», ο Τάσος Ιορδανίδης ανέθεσε για τρίτη φορά σκηνοθεσία για παράσταση στον σημαντικό Γεωργιανό σκηνοθέτη Λεβάν Τσουλάτζε, αυτήν τη φορά για τον σαιξπηρικό «Αμλετ», τον οποίο υποδύεται ο ίδιος. Αεικίνητος ο Ιορδανίδης, πέντε χρόνια στις επάλξεις του άλλοτε κινηματοθεάτρου των Αμπελοκήπων, συνεχίζει με το ίδιο πάθος που είχε όταν ξεκινούσε.

Είναι η τρίτη φορά που συνεργάζεστε με τον Τσουλάτζε. Πόσο διαφέρει από τους Ελληνες σκηνοθέτες; Στην πράξη αποτυπώνεται η μεγάλη στανισλαβσκική θεατρική σχολή που κουβαλάει;

Ηθελα ο καλλιτεχνικός προσανατολισμός του «Ανεσις», τουλάχιστον για κάποια χρόνια, να είναι το κλασικό ρεπερτόριο. Για να μελετήσεις τέτοιους συγγραφείς και τέτοια κείμενα χρειάζεσαι έναν πολύ καλό οδηγό. Αυτά τα έργα έχουν ανάγκη στιβαρής ανάγνωσης, σύγχρονης καλλιτεχνικής αντίληψης, και απαιτούν σκηνικές και υποκριτικές λύσεις που μπορούν να δοθούν μόνο από έναν έμπειρο και καταξιωμένο σκηνοθέτη. Γνώριζα -και νομίζω ότι είναι ευρέως αποδεκτό- ότι οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, και ειδικότερα η Γεωργία και η Λιθουανία, είναι κοιτίδες θεατρικού πολιτισμού. Το πρώτο ανέβασμα του Λεβάν στο «Ανεσις» και στη χώρα μας ήταν το «Λεωφορείον ο πόθος». Ακολούθησε το «Εγκλημα και τιμωρία» και φέτος ο «Αμλετ». Καθαρά πρακτικά μιλώντας, ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις. Αν συζητούσαμε πριν από πέντε χρόνια όλοι θα πίστευαν ότι βαδίζω προς μια αποστολή αυτοκτονίας. Τα κλασικά κείμενα, ειδικά όταν πρόκειται για μια νεοσύστατη θεατρική προσπάθεια όπως ήταν η δική μου, στο ελεύθερο θέατρο δεν είχαν θέση. Ενα θέατρο που για να βιοπορισθεί χρειάζεται να αντεπεξέλθει και να προσελκύσει το κοινό για έξι μήνες τουλάχιστον. Ο βασικός λόγος της επιτυχημένης πορείας των παραστάσεων σε εμπορικό αλλά και καλλιτεχνικό επίπεδο είναι ο Λεβάν. Εχει την ικανότητα να προσεγγίζει αυτούς τους μεγάλους συγγραφείς και να δημιουργεί γέφυρες ανάμεσα στις ιδέες τους και τον θεατή. Πάντως, έπειτα από αυτά τα χρόνια της συνεργασίας μας, πιστεύω ότι η αξία του Λεβάν δεν είναι θέμα μόνο εθνικότητας ή σπουδών, αλλά θέμα ψυχισμού και ιδιοσυγκρασίας του ίδιου. Και να μην προερχόταν από τη μεγάλη στανισλαβσκική σχολή, θα ήταν και πάλι ένας υπέροχος καλλιτέχνης. Ολα αυτά τα χρόνια έχει δουλέψει στο «Ανεσις» με ετερόκλητους ηθοποιούς και έχει καταφέρει να τους κερδίσει όλους, τόσο με τις μεθόδους του όσο και με την προσωπικότητά του που αποτελεί αφορμή έμπνευσης.

Πώς αντιμετωπίζετε στην παράσταση τον Αμλετ σήμερα; Μπορούν να υπάρξουν σημερινοί Αμλετ;

Ενας Αμλετ που βιώνει την προσωπική μοναξιά του, θέτοντας συνεχώς ερωτήματα. Ενας ήρωας που όταν αποφασίσει να δράσει, γνωρίζει ότι θα θυσιαστεί για κάτι ανώτερο. Ξέρει ότι δεν θα κερδίσει όσο είναι ζωντανός. «Ο κόσμος γκρεμίζεται και αυτός γεννήθηκε για να τον στερεώσει». Αφήνει κληρονομιά στον Οράτιο την ιστορία του, ευελπιστώντας ότι η υστεροφημία αυτής θα τον δικαιώσει και ίσως φέρει έναν καινούργιο άνεμο κοινωνικοπολιτικών ιδεών. Ισως ένας ήρωας βγαλμένος από ταινία γουέστερν, αλλά διανοούμενος και γαλαζοαίματος, με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει. Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν και Αμλετ και Οιδίποδες και Ληρ και Πέερ Γκιντ.

Ανατρέχετε κυρίως σε κλασικά μεγάλα κείμενα. Η σύγχρονη δραματουργία δεν σας αφορά;

Πιστεύω ότι ζούμε σε μια περίοδο ανακατασκευής ιδεών, φρονημάτων, στάσης, γεωπολιτικών καταστάσεων. Η ρίζα όλων όσων έχουν ειπωθεί, αλλά και οι σύγχρονες αντιλήψεις πηγάζουν από τους κλασικούς. Από τη βάση πρέπει να χτίζουμε, και γι’ αυτό προσπαθώ και τη θεατρική μου πορεία να τη χτίσω πάνω σε σταθερές, ώστε να μπορέσω, ενδεχομένως με τα χρόνια, να κατασκευάσω και κάτι πιο σύνθετο.

Εχετε αναλάβει το θέατρο «Ανεσις» σε μια εποχή κρίσης και θεατρικού μαξιμαλισμού-κατακερματισμού. Δεν είναι ρίσκο;

Το ρίσκο είναι τεράστιο, αλλά πλέον έχω μάθει να ζω μαζί του και να μου αρέσει. Μου αρέσει να έχω την ευθύνη των πραγμάτων, γιατί έτσι ξέρω ότι είναι δική μου, και αν το αποτέλεσμα με δικαιώσει, η ηθική ικανοποίηση είναι μεγάλη. Αν όχι, έρχεται η πολύ χρήσιμη στιγμή της αυτοκριτικής και των αναζητήσεων. Μια μεγάλη θεατρική σκηνή επιζεί μόνο κόβοντας εισιτήρια. Μόνο αν η προσπάθεια καταφέρει να σηκώσει τον κόσμο από το σπίτι του για να σε τιμήσει με την παρουσία του. Αυτό σε κάνει να έχεις ακόμα μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης απέναντι στη δουλειά σου και να προσπαθείς να βελτιώνεις κάθε μέρα τα κακώς κείμενά της.

Τι αναζητάτε μέσω του θεάτρου;

Την επικοινωνία, της οποίας η έλλειψη είναι ένα από τα βασικά γνωρίσματα της εποχής. Την ουσιαστική επικοινωνία. Αυτή που μπορεί να γεφυρώσει χάσματα γενεών, προσλαμβανουσών. Την επικοινωνία που μπορεί να ενώσει και να απομακρύνει τις συγκρούσεις.

Αν δεν κάνατε θέατρο, πού θα σας βρίσκαμε;

Αν δεν έκανα θέατρο, σίγουρα δεν θα με βρίσκατε. Κι εγώ ο ίδιος θα με έψαχνα.

*Ο «Αμλετ» παρουσιάζεται στο θέατρο «Ανεσις», με τους Τάσο Ιορδανίδη, Ιωάννα Παππά, Αρη Λεμπεσόπουλο, Πέμη Ζούνη και Θοδωρή Κατσαφάδο.

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το Έθνος της Κυριακής.