Τι έχει μάθει ο George Miller σε 45 χρόνια Mad Max

Σε αυτό το σημείο της 40ετούς και πλέον καριέρας του, μπορούμε να πούμε ότι ο George Miller είναι μυθοποιός. Παρά την κινηματογραφική του γκάμα, η οποία εκτείνεται από βίαιες ταινίες ολοζώντανης δράσης όπως το Mad Max μέχρι φιλικά για την οικογένεια κινούμενα σχέδια, όλα του τα έργα έχουν μία σπίθα μύθου, είτε πρόκειται για γυναίκες που πειραματίζονται με τον αποκρυφισμό (όπως στο The Witches of Eastwick) είτε για ανθρωπόμορφα ζώα που ξεφεύγουν από τις ζώνες άνεσής τους (όπως στο Babe ή το Happy Feet).

Σήμερα το magnum opus του Miller θεωρείται η σειρά ταινιών που έχει πλέον επισήμως ονομαστεί Mad Max Saga, όμως κάποτε ο Miller ήταν απλώς ένας τύπος σε ένα εργοτάξιο. Όταν ένα τούβλο παραλίγο να τον χτυπήσει στο κεφάλι, ο δημιουργός πέρασε υπαρξιακή κρίση, γράφτηκε σε σχολή κινηματογράφου, και τα υπόλοιπα έγιναν ιστορία.

Η πέμπτη ταινία του έπους του, το Furiosa: A Mad Max Saga, προβάλλεται τώρα στις αίθουσες. Σε αντίθεση με την προηγούμενη ταινία του Mad Max, το Fury Road του 2015, τούτη η ταινία ακολουθεί τη Furiosa (Anya Taylor-Joy) μέσα από δεκαετίες αγώνα για επιβίωση σε μια μετα-αποκαλυπτική ερημιά, καθώς σχεδιάζει να πάρει εκδίκηση από έναν ύπουλο πολέμαρχο, γνωστό ως Dementus (Chris Hemsworth).

Με τα πλαίσια αναφοράς της ταινίας να καλύπτουν όχι μόνο τον κινηματογράφο αλλά και τη λογοτεχνία, τη θρησκεία και τις μυθολογίες διαφόρων πολιτισμών, το Furiosa είναι ταυτόχρονα μία μελέτη χαρακτήρα, ένα θρίλερ εκδίκησης, μία οπερατική τραγωδία και ένας φιλόδοξος θρύλος ταυτόχρονα.

Η συζήτηση που θα διαβάσεις παρακάτω διεξήχθη μέσω Zoom αποκλειστικά για τους διεθνείς ψηφοφόρους των Χρυσών Σφαιρών, με ερωτήσεις δημοσιογράφων που διαχειρίστηκε η αρμόδια συντονίστρια. Από την επιλογή του καστ έως τον χειρουργικό χειρισμό των εφέ, και μέχρι τις ιστορίες ως «ισόβια έρευνα» της ζωής του, αυτά είναι όλα όσα μοιράστηκε μαζί μας ο George Miller με αφορμή τη νέα προσθήκη στο saga του Mad Max.

Τόσα χρόνια μετά, γιατί το Mad Max εξακολουθεί να έχει απήχηση στους θεατές;

Νομίζω για τον ίδιο λόγος για τον οποίο με τραβάει κι εμένα ακόμα να αφηγούμαι τέτοιου είδους ιστορίες. Είναι αλληγορίες βασικά. Με τον ίδιο τρόπο που το αμερικάνικο γουέστερν θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι είναι αλληγορίες. Και πράγματι, από τα παραμύθια μέχρι τη λαογραφία, τις μυθολογίες, ακόμη και τις θρησκευτικές ιστορίες, όπου η ιστορία βρίσκεται στο μάτι του θεατή, όπου κι αν βρίσκεσαι στον χρόνο ή στον χώρο, ανταποκρινόμαστε σε στοιχεία ιστοριών που έχουν φτάσει σε σένα. Εμείς λέμε τις ιστορίες, τις προσφέρουμε στους ανθρώπους, και αυτοί θα πάρουν από αυτές ό,τι θέλουν.

Πότε κατάλαβες ότι ο Chris θα ήταν ο τέλειος για να ενταχθεί στο σύμπαν και να υποδυθεί τον Dementus;

Είναι πάντα διαισθητική αντίδραση, δεν ξέρεις ποτέ στ’ αλήθεια. Ήξερα, φυσικά, για τη δουλειά του Chris. Δεν ήξερα κανέναν άλλον που θα μπορούσε να παίξει τον Dementus. Είχαμε ακόμα και concept art για εκείνον. Το μοναδικό κοινό της με αυτό που είδαμε στην ταινία, τελικά, ήταν το αρκουδάκι. Γνώρισα τον Chris λοιπόν, μίλησα μαζί του, είδα ότι είναι ένα πολυδιάστατο άτομο από κάθε άποψη, τόσο το ποιος είναι ως άνθρωπος, όσο και η προσέγγισή του στην υποκριτική. Σκέφτηκα πως, ό,τι κι αν συμβεί, η ανάμειξή του θα μπορούσε να είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα. Και ήταν έτσι όπως αποδείχτηκε!

Είναι ένα είδος showman ο Dementus, ένα είδος, αν θέλετε, επιδρομέα της ερήμου με μία μεγάλη ορδή, παρομοίως υποθέτω με τους Ρωμαίους ή τον Τζένγκις Χαν και ούτω καθεξής. Ο Chris είδε το concept art, είπε ότι έμοιαζε ενδιαφέρον, και αυτό ήταν. Κατάλαβε τον χαρακτήρα, πολύ περισσότερο από μένα όπως αποδείχτηκε. Γιατί, ξέρετε, υπήρχαν στιγμές που παρακολουθούσα την ερμηνεία του και δεν ήξερα από πού έβρισκε κάποια πράγματα.

Είναι όπως με τον αθλητισμό. Μπορείς να προετοιμάσεις τους ηθοποιούς, να προετοιμαστείς μαζί τους, να τους καθοδηγήσεις όσο καλύτερα μπορείς. Αλλά όσο αυστηρή και αν είναι η προετοιμασία, τη στιγμή της απόδοσης, δεν ξέρεις τι θα κάνει ο μπασκετμπολίστας, δεν ξέρεις τι θα κάνει ο ηθοποιός. Ελπίζεις ότι εκείνη τη στιγμή που θα αφεθεί στη διαίσθησή του και θα το αφήσει να κυλήσει, θα βγουν πράγματα. Και είναι πραγματικά υπέροχο πράγμα να το βλέπεις. Δεν έχεις πραγματικό έλεγχο. Μπορείς να το καθοδηγήσει, όμως η παράσταση είναι δική τους.

Είπες ότι ο Chris πρόσθεσε περισσότερα σε σχέση με το αρκουδάκι. Για παράδειγμα;

Το αρκουδάκι υπήρχε στο σενάριο, αλλά όχι τόσο σκόπιμα όσο συνέβη στην ταινία. Δεν εμφανιζόταν μέχρι το τέλος. Ο καθένας όμως κουβαλάει μαζί του την ιστορία του. Δεν διευκρινίζεται τι ακριβώς πέρασε ο Dementus, όμως όλοι στη Wasteland πρέπει να έχουν υπομείνει μεγάλες δοκιμασίες. Κατά κάποιο τρόπο εκείνος αναγνώρισε τι του έχει συμβεί όταν γνώρισε τη Furiosa. Ο τρόπος με τον οποίο την καθοδηγούσε ή έβλεπε τον εαυτό του, με έναν κάπως τρελό τρόπο, ως μέντορα, ως προς το πώς να επιβιώσει στην έρημο, εκφράστηκε μέσα από το αρκουδάκι και όσα της είπε. Ο Chris έβλεπε την εμπειρία του Dementus με μεγαλύτερη ακρίβεια. Οι γονείς του ήταν κοινωνικοί λειτουργοί που, στην Αυστραλία, πρωτοστάτησαν στην εργασία σε σχέση με τα κακοποιημένα παιδιά. Ο Chris το βίωσε αυτό στην παιδική του ηλικία. Έχει πολλή σοφία γι’ αυτό το ζήτημα, για κάποιον τόσο σχετικά νέο. Και αυτό τελικά πέρασε στη δουλειά του.

Πώς ήξερες ότι η Anya Taylor-Joy θα ήταν ιδανική για να αναλάβει τη Furiosa; Ειδικά γνωρίζοντας ότι αυτή θα ήταν μία διαφορετική εμφάνιση για αυτόν τον χαρακτήρα που ο κόσμος είχε ήδη γνωρίσει, κάτι που ο Chris δεν θα χρειαζόταν να αντιμετωπίσει με τον Dementus.

Είχε σίγουρα μεγάλα παπούτσια να γεμίσει. Είχα δει μόνο μερικά μικρά αποσπάσματα από το The Witch, πριν καν βγει το Queen’s Gambit. Ο Edgar Wright όμως μου έδειξε ένα πολύ πρώιμο cut του Last Night in Soho. Υπήρχε κάτι πολύ συναρπαστικό πάνω της. Μου είπε, «τα έχει όλα, George. Ό,τι κι αν θέλεις να κάνει, μπορεί να στο κάνει». Και πραγματικά εμπιστεύτηκα τη γνώμη του. Αποδείχτηκε ότι είχε δίκιο.

Είναι ένας πολύ δύσκολος ρόλος. Όπως πολλοί από αυτούς τους κλασικούς χαρακτήρες, ιδιαίτερα στα γουέστερν – και θα μπορούσες να πεις ότι τα Mad Max είναι γουέστερν σε ρόδες – ο πρωταγωνιστικός χαρακτήρας είναι συχνά εμβληματικός. Ο Max όμως δεν λέει σχεδόν τίποτα σε όλες αυτές τις ιστορίες. Η Furiosa δεν είπε σχεδόν τίποτα στο Fury Road. Σε αυτήν εδώ την ιστορία, δεν μπορεί να πει τίποτα. Ως παιδί, δεν μπορεί να πει πολλά γιατί θα προδώσει το Πράσινο Μέρος, αυτόν τον τόπο αφθονίας από τον οποίο την πήραν. Σε άλλο σημείο της ιστορίας πρέπει να κρυφτεί σε κοινή θέα προσποιούμενη ότι είναι αγόρι, και έτσι δεν μπορεί να αποκαλύψει τον εαυτό της.

Στη συνέχεια επίσης, στη Wasteland, οι λέξεις δεν σημαίνουν πολλά. Αλληλεπιδράς με πράξεις. Είναι ένας κόσμος των άκρων. Οι άνθρωποι που μιλούν περισσότερο είναι οι πολέμαρχοι του σύμπαντος, ο Immortan Joe και ο Dementus, επειδή αυτό είναι μέρος της παράστασης τους, αν θες.

Υπάρχει μία διαχρονικότητα στην Anya. Είναι κάτι στο πρόσωπό της. Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που βράζουν μέσα της, και με κάποιο τρόπο γίνονται εμφανή χωρίς να χρειάζεται να δουλέψει σκληρά για να το κάνει προφανές.

Το πρώτο σου πτυχίο ήταν στην ιατρική. Πώς σε βοήθησε το ιατρικό σου υπόβαθρο στη δημιουργία ταινιών γενικά, αλλά και ιδιαιτέρως στο Mad Max;

Άρχισα να συνειδητοποιώ ότι ο λόγος, πιθανώς, που εξακολουθώ να κάνω ταινίες είναι ο ίδιος λόγος για τον οποίο ενδιαφέρθηκα να γίνω γιατρός όταν ήμουν μικρός. Ήμουν πολύ περίεργος για το ποιοι είμαστε ως ανθρώπινα όντα. Και έχεις την ευκαιρία να κοιτάξεις πραγματικά τα ανθρώπινα όντα, από κάθε άποψη, στον κινηματογράφο. Αυτά είναι πράγματα που έχω σκεφτεί τα τελευταία χρόνια.

Το πρώτο πράγμα που κάνεις ως γιατρός είναι να πάρεις ένα ιστορικό του ασθενούς, ας πούμε. Κοιτάς ολόκληρο τον άνθρωπο και μετά το περιορίζεις στη συγκεκριμένη παθολογία, αν υπάρχει. Βλέπεις επίσης ανθρώπους σε ακραίες καταστάσεις. Οι άνθρωποι δεν προσέρχονται στο νοσοκομείο, εκτός αν συμβαίνει κάτι σοβαρό. Μερικές φορές αυτό είναι ο τοκετός. Ο καθένας από εμάς γεννήθηκε από τη μητέρα του, όμως υπάρχει κάτι ηρωικό στον τοκετό παρότι είναι φυσιολογική διαδικασία. Ιδιαίτερα για μία γυναίκα που ουσιαστικά παραιτείται από τα δικά της συμφέροντα για χάρη κάποιου άλλου πλάσματος, κάτι που όπως είπε ο Joseph Campbell, είναι η βασική ιδιότητα του ήρωα.

Έπειτα υπάρχει και η πρακτική της ιατρικής. Ξέρετε, για να κάνεις πραγματικά καλά την ιατρική, πρέπει να εργάζεσαι σε καλά συντονισμένες ομάδες από ομοϊδεάτες. Αυτό ακριβώς κάνει και ένα κινηματογραφικό συνεργείο. Υπάρχουν πράγματα που μου έγιναν πολύ οικεία όταν ήμουν νέος γιατρός και ασχολιόμουν με την ταξινόμηση των προβλημάτων. Αυτό είναι ακριβώς που κάνεις κάθε μέρα στα γυρίσματα. Προσπαθείς να βρεις πού να εστιάσεις την ενέργεια των υπολοίπων αλλά και τη δική σου. Και στη συνέχεια να είσαι σε θέση να καταλάβεις, ή να προσπαθήσεις να καταλάβεις, τι κρύβεται πίσω από τη συμπεριφορά μας ως άνθρωποι.

Ο George Miller στο σετ του Furiosa — Credit: JASIN BOLAND/© 2022 Warner Bros. & Village Roadshow Films via Tanweer

Πολλές φορές, στο τέλος της διαδικασίας του μοντάζ, ή όταν δουλεύει κανείς με τα δευτερεύοντα εφέ, είναι η φάση που υιοθετείται μία ολόκληρη νέα γλώσσα σε μία ταινία. Πες μας περισσότερα για τη φιλοσοφία σου σχετικά με τα ψηφιακά εφέ και τη χειρουργική τους εφαρμογή στην ταινία. Οι επιλογές που έγιναν φαίνονται πολύ συγκεκριμένες, το πότε δηλαδή χρησιμοποιήθηκαν ψηφιακά εφέ και πότε πρακτικά.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πω είναι ότι το θέμα μου είναι πάντα η ιστορία. Η ιστορία κυριαρχεί πάντοτε. Πρώτα αυτή και μετά όλα τα άλλα. Έχοντας πει αυτό, το επόμενο πράγμα που με ενδιαφέρει πραγματικά είναι τα εργαλεία της κινηματογράφησης. Θέλω να πω, ξεκίνησα στην αναλογική εποχή πριν από 40 χρόνια. Ήταν εντελώς διαφορετική συνθήκη από την ψηφιακή διαδικασία. Ήταν πολύ πιο περίπλοκη. Δεν είχες ευελιξία, τα εργαλεία ήταν περιορισμένα. Είναι εκπληκτικό το πόσο υπέροχες ταινίες έχουν γυριστεί στα 130 χρόνια που υπάρχει ο κινηματογράφος, και ιδιαίτερα κατά την εποχή του βωβού κινηματογράφου. Τα εργαλεία βελτιώνονταν σε όλο αυτό το διάστημα, και ακόμη και τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε για να φτιάξουμε το Furiosa σε σύγκριση με τη δουλειά στο Fury Road πριν από σχεδόν μία δεκαετία, ήταν αρκετά διαφορετικά. Υπάρχει πολύ μεγαλύτερη πλαστικότητα πια στη διαδικασία.

Το δεύτερο είναι ότι, αν κρατάς τον αντίχειρά σου ψηλά και τεντώνεις το χέρι σου όσο πιο μακριά γίνεται, και κοιτάς το νύχι του αντίχειρά σου, μπορείς να εστιάσεις με ακρίβεια μόνο σε αυτό. Νομίζω ότι το αποκαλούν κεντρική όραση, όλα τα άλλα είναι περιφερειακή. Οπότε εμείς πρέπει να προβλέψουμε, όσο μπορούμε, το πού θα κοιτάζει η πλειοψηφία των ματιών του κοινού, και πως ό,τι βλέπουν εκεί θα είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικό. Αυτή είναι μία ταινία στην οποία οι νόμοι της φυσικής δεν αψηφούνται από κανέναν, κανένας άνθρωπος ή όχημα δεν πετάει, όλα υπάρχουν στ’ αλήθεια. Ένα εύκολο παράδειγμα είναι ότι έχουμε χαρακτήρες όπως ο Dementus να καβαλούν το όχημά τους μέσα σε κάποια μεγάλη αμμοθύελλα. Ουσιαστικά ξέρεις ότι θα έχεις τον Chris Hemsworth να το κάνει όντως, όμως την ίδια την αμμοθύελλα, ακόμη κι έχοντας μηχανές ανέμου και ούτω καθεξής, δεν μπορείς πραγματικά να την κάνεις τόσο μεγάλη. Θα ήταν γελοίο και δεν θα λειτουργούσε. Δεν θα μπορούσες να την ελέγξεις με τον τρόπο που θα ήθελες. Έτσι, ό,τι άλλο βλέπετε στην περιφερειακή σας όραση, τείνει να είναι ψηφιακό.

Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες παραγωγές που έγιναν ποτέ στην Αυστραλία. Γυρίσατε στην έρημο, ίσως ένα από τα δυσκολότερα εδάφη για να προσπαθήσει κανείς να γυρίσει κάτι. Τι προκλήσεις αντιμετωπίσατε;

Ήταν τέλειο που κάναμε γυρίσματα στην Αυστραλία, επειδή το Fury Road, που πάντα προοριζόταν να γυριστεί στην Αυστραλία, δεν μπόρεσε να γίνει εκεί λόγω βροχών. Η έρημος είχε γίνει ανθόκηπος και έπρεπε να πάμε στη Ναμίμπια στη δυτική ακτή της Αφρικής, όπου δεν βρέχει.

Για αυτή την ταινία που είχε τόσες πολλές διαφορετικές τοποθεσίες, μπορέσαμε να γυρίσουμε στην Αυστραλία και να τροποποιήσουμε αυτές τις τοποθεσίες στον βαθμό που χρειαζόταν. Πρόκειται για 45 με 50 χρόνια μετά την κατάρρευση της ανθρωπότητας. Αναμφισβήτητα υπάρχει κλιματική καταστροφή και αυτό που είναι τώρα ημίξηρη έρημος στην Αυστραλία έπρεπε να μετατραπεί σε έρημο. Μιλάμε για μία μεγάλη άσκηση γύρω από τα logistics. Το συνεργείο στους τίτλους είναι περίπου 1.200 άτομα. Είναι μία πόλη πάνω-κάτω που καλείσαι να μετακινήσεις. Διαχειρίζεσαι τρεις ή τέσσερις μονάδες – μία κύρια μονάδα, μία δευτερεύουσα, μία μονάδα οπτικών εφέ, μία μονάδα παραλαβής και ούτω καθεξής. Όλα αυτά διαχειρίζονται λίγο σαν στρατιωτική άσκηση.

Τι λέει η Furiosa για το παρόν μας και ποιο είναι το όραμά σας γύρω από αυτό που σχολιάζει;

Ακόμα και αν διαδραματίζεται σε ένα μετα-αποκαλυπτικό μέλλον, η συμπεριφορά της ανθρωπότητας επιστρέφει σε μεσαιωνικούς καιρούς, αλλά με την τεχνολογία του 20ου αιώνα κατά κάποιον τρόπο. Θέλω να πω, δεν υπάρχουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις το κινητό σου τηλέφωνο ή την πιστωτική σου κάρτα, δεν υπάρχει ψυγείο, δεν υπάρχουν ηλεκτρικά δίκτυα και δεν υπάρχουν θεσμοί. Οπότε επιστρέφουμε σε μία συμπεριφορά πίσω στα βασικά.

Όπως είπα, είναι αλληγορία και μπορείς να διαβάσεις σε αυτήν πράγματα που γνωρίζεις ή που μπορεί να σου είναι οικεία στην Ιστορία. Οι περισσότεροι από αυτούς τους χαρακτήρες και αυτές τις συμπεριφορές είναι παραλλαγές κάποιας θεματικής. Και πραγματικά, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι πολλές από αυτές τις συμπεριφορές τις βλέπουμε κάπου στον κόσμο. Βλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον, υπάρχει στις ειδήσεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτή είναι σχεδόν η λειτουργία μιας ιστορίας κατά κάποιον τρόπο, να μας βοηθάει να αντικατοπτρίζουμε τις όποιες ανησυχίες μας, καλές ή κακές, που βλέπουμε στον κόσμο.

Η σύγκρουση, όπως ξέρετε, είναι το βασικό στοιχείο κάθε δράματος από τα πρώτα χρόνια, σε όλες τις παραδόσεις αφήγησης. Και τι συμβαίνει όταν αυξάνεται η σύγκρουση στις ιστορίες; Αποκαλύπτει κάποια ουσία για τους χαρακτήρες και τον κόσμο. Και αυτό είναι που εξακολουθεί να ενθουσιάζει, η ειλικρίνεια στην αφήγηση ιστοριών. Υπάρχουν πολλά που μπορείς να διαβάσεις στην ταινία, αν σε ενδιαφέρει να το κάνεις.

Πάντα προσέγγιζες το Mad Max με ένα τόσο λεπτομερές όραμα για όλα όσα θες να κάνεις και θες να πετύχεις. Πώς κατάφερες να διατηρήσεις αυτή τη συνέπεια σε όλες τις μετατοπίσεις; Η βιομηχανία παραγωγής ταινιών, στην οποία δεν ήσουν καν μέρος όταν έκανες το πρώτο Mad Max στην Αυστραλία, με τη βιομηχανία παραγωγής ταινιών που βλέπουμε σήμερα, έχει τεράστιες διαφορές. Ποια πιστεύεις ότι είναι η φιλοσοφία που σου επιτρέπει να το κάνεις αυτό, από το Mad Max μέχρι το Happy Feet και όλα τα ενδιάμεσα;

Σίγουρα η περιέργεια. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Έχω ακόμα όρεξη. Διαπίστωσα πως όταν άρχισα να κάνω ταινίες προσπαθούσα να καταλάβω το πώς να αφηγηθώ ιστορίες, και αυτό έγινε μία έρευνα, πλέον ισόβια. Ποτέ δεν σκόπευα να είναι έτσι, αλλά είναι μία έρευνα ζωής όχι μόνο για το πώς λέμε ιστορίες, αλλά και για το γιατί λέμε ιστορίες. Ποια είναι η λειτουργία της ιστορίας; Κατά κάποιο τρόπο το μέσο αλλάζει πάντα, όμως η ιστορία είναι θεμελιώδης για το ποιοι είμαστε ως ανθρώπινα όντα. Είμαστε καλωδιωμένοι για ιστορίες. Είναι ο τρόπος με τον οποίο νομίζω ότι λειτουργεί ο εγκέφαλός μας, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.

Ένα από τα ευτυχή πράγματα που έχει να κάνει με το να ζει κανείς στην Αυστραλία είναι ότι έχουμε τον πολιτισμό των αυτόχθονων Αυστραλών. Λένε τώρα ότι είναι πιθανώς 65.000 ετών. Και είχα τη δυνατότητα, πηγαίνοντας σε ορισμένα μέρη της Αυστραλίας και αλληλεπιδρώντας σε κάποιο βαθμό με αυτούς τους ανθρώπους, να καταλάβω ότι ο τρόπος ύπαρξής τους μέσω της ιστορίας είναι απίστευτα ισχυρός.

Μπορείς να υποστηρίξεις ότι ο σύγχρονος άνθρωπος είναι πιθανώς 140.000 ετών, τόσο νέος ουσιαστικά, και γνωρίζουμε ότι υπάρχει αυτός ο πολιτισμός ακόμα και σήμερα, υπάρχουν μέρη που μπορείς να πας όπου εξακολουθεί να εφαρμόζεται στην τέχνη, στις αφηγήσεις, στα τραγούδια των ιθαγενών Αυστραλών, επειδή είναι μια ήπειρος που αποκόπηκε πολύ νωρίς. Γι’ αυτό έχουμε ζώα όπως τα καγκουρό και τον πλατύποδα και άλλα για τα οποία δεν μπορείς να βρεις τα αντίστοιχά τους πουθενά αλλού. Με κάποιο τρόπο αυτό είναι βαθιά μέσα μας και υπάρχει σε όλο τον πλανήτη.

Είναι σε κάθε οικογένεια. Είναι σε κάθε κοινότητα. Είναι σε κάθε έθνος. Είναι σε κάθε σύστημα πεποιθήσεων. Είναι σε κάθε ηλικία. Από τα παιδικά τραγούδια, μέχρι τα παραμύθια και όλες τις ιστορίες της κοινότητάς σου, της τοπικής σου αθλητικής ομάδας, μέχρι τις μεγάλες μυθολογίες και τις λαϊκές παραδόσεις και όλες τις μεγάλες θρησκείες. Είναι εκεί. Συμμετέχουμε όλοι μας σε αυτό, δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι ο τρόπος που είμαστε. Τα μέσα όμως πάντα αλλάζουν. Ο κινηματογράφος πάντα αλλάζει και ο τρόπος που ασχολούμαστε πάντα αλλάζει.

Εργάζεσαι σε μία ταινία εδώ και πολύ καιρό, είσαι εκεί για κάθε λεπτομέρειά της, και τελικά η ταινία τελειώνει, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα πια γι’ αυτήν, και την προσφέρεις. Και έτσι τώρα αναγκάζεσαι να προσπαθήσεις να εκφράσεις αυτά τα πράγματα που δεν τα σκέφτεσαι συνειδητά. Αυτό είναι ένα από τα σπουδαία πράγματα σε αυτό που κάνουμε τώρα, δεν είναι αγγαρεία. Συνήθιζε να παίρνει πολύ χρόνο, ξέρετε. Χρειάζονταν περίπου δέκα χρόνια για να κατασταλάξει ένα συμπέρασμα για κάποια ιστορία, αν έχει αξία ή όχι. Τώρα αυτό έχει επιταχυνθεί, επειδή όλες οι πληροφορίες και οι ανθρώπινες ανταλλαγές επιταχύνονται. Αυτό είναι ένα πραγματικά συναρπαστικό μέρος της διαδικασίας για μένα.