Το ηθικό πορνό, ο άκρατος ερωτισμός και η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση της Erika Lust

Εκεί, ζει με τον επί 22 χρόνια σύζυγό της και τις δύο κόρες τους. Εκεί, είναι η επαγγελματική της βάση, η έδρα της Erika Lust Productions, της εταιρείας που γυρίζει ανεξάρτητες ερωτικές ταινίες και έχει βάλει το δικό της λιθαράκι για να αλλάξει τους κανόνες της βιομηχανίας του πορνό, να κάνει κάτι διαφορετικό από τη mainstream πορνογραφία μαζικής παραγωγής που προσφέρει η πλειοψηφία των δωρεάν tube sites.

Τι ακριβώς κάνει; Γυρίζει “ethical porn”. Φτιάχνει adult movies που αλλάζουν τον τρόπο που προβάλλεται το σεξ στις οθόνες και το πώς προσλαμβάνεται από την κοινωνία.

«Οι ταινίες μας έχουν θετικό πρόσημο, ακολουθούν δημοκρατικές διαδικασίες, διέπονται από την αρχή της συμπερίληψης και της ισότητας και ηθικούς κανόνες που αφορούν, μεταξύ άλλων από την πληρωμή της σεξεργασίας μέχρι την ύπαρξη intimacy coordinator σε κάθε γύρισμα, τα όρια που πρέπει να θέτουν οι ηθοποιοί για το τι θέλουν και τι δε θέλουν να κάνουν σε μία σκηνή σεξ και τη δημιουργία πορνό που δεν αναπαράγει τοξικά, επιβλαβή, μισογυνιστικά πρότυπα και αποπνέει ρεαλισμό», υπογραμμίζει.  

Με την Erika Lust συναντηθήκαμε με αφορμή την αυριανή της εμφάνιση στη σκηνή του TEDxAthens 2022 και της ζητήσαμε να μας ταξιδέψει στον πανέμορφο, sex positive κόσμο της πορνογραφίας της.

Κυρίες και κύριοι, η Erika Lust σε πρώτο πρόσωπο.

Γεννήθηκα στη Στοκχόλμη πριν από 45 χρόνια. Η Σουηδία είναι μία μικρή χώρα και από παιδί δε με χωρούσε. Ήθελα να ταξιδεύω. Ένα από τα πρώτα μεγάλα ταξίδια μου ήταν στην Ελλάδα. Ήμουν 12 ετών όταν βρεθήκαμε οικογενειακώς για καλοκαιρινές διακοπές στη Ρόδο. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με το κλίμα, την ομορφιά και τη ζεστασιά των ανθρώπων της Μεσογείου.

Σπούδασα πολιτικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο Λουντ της Στοκχόλμης. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές μου, έχοντας εξειδικευτεί στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του φεμινισμού πήρα υποτροφία για να σπουδάσω ισπανική φιλοσοφία στη Βαρκελώνη και αμέσως, ερωτεύτηκα τη χώρα και τη γλώσσα. Είπα εδώ «θέλω να ζήσω» και λίγους μήνες αργότερα, μετακόμισα μόνιμα. 

Συνειδητοποίησα ότι θέλω να σπουδάσω και να ασχοληθώ επαγγελματικά με τη σκηνοθεσία, όταν ξεκίνησα να δουλεύω σε μία διαφημιστική εταιρεία. Στην αρχή ήμουν το κορίτσι για όλες τις δουλειές, γρήγορα όμως έγινα υπεύθυνη παραγωγής. 

Κάποια στιγμή, ενώ σπούδαζα στη σχολή σκηνοθεσίας, μου δόθηκε η ευκαιρία να γυρίσω ένα μικρού μήκους φιλμ και κατέληξα ότι από όλες τις ιστορίες που είχα στο μυαλό μου, αυτή που ήθελα περισσότερο να διηγηθώ ήταν μία τολμηρή ερωτική ιστορία. Για την ακρίβεια, μία πορνογραφική ιστορία, πολύ διαφορετική από το mainstream πορνό, που θα αντιπροσώπευε τις αξίες μου και θα έδινε σημασία στη γυναικεία απόλαυση. 

Το πορνό που είχα παρακολουθήσει ως έφηβη και κατά τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής μου δεν ήταν απολαυστική εμπειρία. Ναι ok, μπορεί να προκαλούσε αρχικά μία διέγερση, αλλά θυμάμαι ότι με άφηνε με ανάμεικτα συναισθήματα. Το ίδιο αισθάνονταν και οι φίλες μου. Αντιθέτως, οι φίλοι μου λάτρευαν το πορνό που έβλεπαν, οπότε κατάλαβα ότι κάτι πήγαινε πολύ λάθος σε όλο αυτό. Η εξήγηση ήταν απλή: το πορνό ήταν -και συνεχίζει να είναι- ένας κόσμος από άντρες για άντρες. Με το Good Girl, το πρώτο μου μικρού μήκους φιλμ, θέλησα λοιπόν να δημιουργήσω μία ρωγμή σε αυτό τον κόσμο. Η επιτυχία του ήταν αναπάντεχη. Αναπάντεχο ήταν επίσης και το γεγονός ότι πάρα πολλοί άνθρωποι αναζητούσαν, όπως και εγώ, το κάτι διαφορετικό.  

Δεκαοχτώ χρόνια μετά, αυτό που ξεκίνησε αρχικά ως χόμπι, γέννησε την Erika Lust, εξελίχθηκε σε καριέρα και στη δημιουργία μίας επιτυχημένης εταιρείας το 2010, της Erika Lust Productions, που σήμερα απασχολεί γύρω στους 50 εργαζόμενους. Σχεδόν, το 80% αυτών είναι γυναίκες και μέλη της LGBTQ κοινότητας που εργάζονται πίσω και μπροστά από τις κάμερες. Σκοπός μου ήταν πάντα να δώσω βήμα να ακουστούν φωνές που μέχρι πρότινος ήταν καταδικασμένες να σιωπούν στη mainstream βιομηχανία του πορνό. Γι’ αυτό και οι ηθοποιοί που παίζουν στις ταινίες μας δε μοιάζουν με movie stars και supermodels, αλλά με ανθρώπους της διπλανής πόρτας.

Τα σενάρια των ταινιών μας είναι εμπνευσμένα από τις ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, που μας ακολουθούν και παρακολουθούν από όλο τον κόσμο. Το 2013, φτιάξαμε την πλατφόρμα XConfessions, όπου ο καθένας μπορεί να μας στείλει τις ιδέες, τις φαντασιώσεις, τα προσωπικά του βιώματα. Μέσα από όλες αυτές τις ιστορίες, παίρνουμε αυτές που μας κάνουν κλικ και γυρίζουμε μικρού μήκους φιλμάκια. Στη σκηνοθετική καρέκλα δεν κάθομαι μόνο εγώ, αλλά και guest σκηνοθέτες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Με Έλληνα/ίδα δεν έχουμε συνεργαστεί ποτέ και θα το ήθελα πολύ. 

Ο κόσμος έχει ταυτίσει το πορνό με τις ταινίες που βρίσκει δωρεάν στο ίντερνετ και στα διάφορα tube sites (YouPorn, Pornhub, κ.ά.) των εταιρειών-κολοσσών όπως είναι η MindGeek, που έχουν το μονοπώλιο στην πορνοβιομηχανία. Οι indie εταιρείες είναι πολύ λίγες. Μέσα σε αυτές ανθεί το φεμινιστικό πορνό, το ηθικό πορνό, το εναλλακτικό πορνό. Υπάρχουν πολλές ταμπέλες που χρησιμοποιούν οι παραγωγοί για να χαρακτηρίσουν τις ανεξάρτητες adult movies τους. Προσωπικά, προτιμώ τον όρο «ηθικό», γιατί ο φεμινισμός είναι μία λέξη που ακόμα δυστυχώς μπερδεύει τον κόσμο. Είναι πολλοί εκείνοι που δε γνωρίζουν τι σημαίνει και θεωρούν ότι είναι ένα κίνημα για να ξεφορτωθούν οι γυναίκες τους άντρες και να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους. 

Το ηθικό πορνό είναι το πορνό που φτιάχνεται με ήθος. Συνδέεται με τη συμπερίληψη, τη δίκαιη πληρωμή, τις καλές συνθήκες εργασίας, την ισότητα στην ερωτική απόλαυση, τον σεβασμό στα όρια που θέτει ο καθένας σχετικά με τα θέλω του, τις δημοκρατικές διαδικασίες πίσω και μπροστά από τις κάμερες. Ηθικό είναι επίσης το πορνό που ο θεατής πληρώνει για να το δει, γιατί μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει διαφάνεια -να γνωρίζει τα ονόματα των ανθρώπων που εργάστηκαν για να δημιουργηθεί η εκάστοτε ταινία- και κατά κάποιο τρόπο ένας έλεγχος και ένας σεβασμός στο ότι το πορνό είναι ακατάλληλο για ανηλίκους και άρα δεν πρέπει να κυκλοφορεί «ελεύθερο».

Θέλω οι ηθοποιοί που συμμετέχουν στις ταινίες μας να το απολαμβάνουν. Επειδή θα κάνουν σεξ στ’ αλήθεια, πρέπει να νιώθουν οικεία με τους παρτενέρ τους, να υπάρχει χημεία και εμπιστοσύνη. Τους ρωτώ λοιπόν πάντα με ποια άτομα θέλουν να συνεργαστούν, τους ζητώ να θέσουν τα όριά τους, τους διαβεβαιώνω ότι θα υπάρχει intimacy coordinator κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων τον οποίο θα μπορούν να συμβουλευτούν ανά πάσα στιγμή, ότι αν θελήσουν να κάνουν διάλειμμα για τον οποιοδήποτε λόγο, το γύρισμα θα σταματήσει. Οι συνθήκες εργασίας φαντάζουν ιδανικές και έτσι ακριβώς είναι. Γι’ αυτό και όσοι εργάζονται σε mainstream παραγωγές απαιτούν πλέον ένα καλύτερο εργασιακό περιβάλλον. 

Το Onlyfans δίνει τη δυνατότητα στους ηθοποιούς των adult movies να φτιάξουν το δικό τους περιεχόμενο από την άνεση και την ασφάλεια του σπιτιού τους και να βγάλουν χρήματα χωρίς να είναι εξαρτημένοι από τα μεγάλα στούντιο ταινιών πορνό. Ακόμα και να καταγγείλουν παραβιαστικές συμπεριφορές που έχουν βιώσει στη διαδρομή τους στην πορνογραφία. Από την άλλη, το Onlyfans τους χρησιμοποιεί για να γιγαντωθεί, παίζοντας ένα υποκριτικό παιχνίδι ότι δεν είναι ένα μέσο όπου αναρτώνται μόνο βίντεο με γυμνό, σεξ και πορνό, όταν όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό ακριβώς είναι. 

Ο γυναικείος οργασμός είναι ζητούμενο, όχι όμως αυτοσκοπός. Παροτρύνουμε τις ίδιες τις γυναίκες αλλά και τους παρτενέρ τους να χρησιμοποιήσουν ερωτικά βοηθήματα ή τα χέρια τους, ό,τι προτιμούν, για να διεγερθούν κλειτοριδικά και να φτάσουν στην κορύφωση. Σε κάποιες ταινίες μας θα τις δεις να έρχονται σε οργασμό στ’ αλήθεια και σε κάποιες άλλες όχι – όπως συμβαίνει δηλαδή και στην πραγματική ζωή και αυτό είναι ok. Το ίδιο όμως ισχύει και για τους άντρες. Δεν είναι απαραίτητο κάθε σκηνή σεξ να τελειώνει με έναν άντρα που εκσπερματώνει. 

Το mainstream porn είναι σαν τα fake news. Είναι fake sex. Άντρες που παρουσιάζονται σαν μηχανές του σεξ με μεγάλα πέη και γυναίκες που η δουλειά τους είναι να ικανοποιήσουν τον άντρα. Γυναίκες που έρχονται σε οργασμό απλά και μόνο με την άγρια διείσδυση του πέους στον κόλπο τους και ουρλιάζουν από ηδονή. Αλήθεια τώρα; Αυτή τη στρεβλή άποψη, που βρίθει τοξικότητας, μισογυνισμού, παραπληροφόρησης, αποκομίζουν για το σεξ οι νεαροί και οι νεαρές που βλέπουν πορνό για πρώτη φορά και αναπαράγουν τα επιβλαβή αυτά πρότυπα και συμπεριφορές στο κρεβάτι τους. Έτσι, πώς μπορούν να χτίσουν υγιείς σεξουαλικές σχέσεις;

Πρέπει να ανοίξουμε χθες, σαν κοινωνία μία συζήτηση για το πορνό μαζικής παραγωγής, όπως έχουμε ξεκινήσει για την τοξική αρρενωπότητα, την πατριαρχία, την ισότητα των φύλων, τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση. Δεν μπορούμε άλλο να εθελοτυφλούμε όταν τα παιδιά μας γνωρίζουμε ότι μαθαίνουν το σεξ μέσα από την πορνογραφία που υπάρχει ελεύθερη στο ίντερνετ και προβάλει μία εσφαλμένη αντίληψη για την πράξη αυτή καθεαυτή και όχι από τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που τους προσφέρει το σχολείο ή/και μέσα από τις συζητήσεις με εμάς, τους γονείς τους. 

Οι περισσότεροι γονείς αποφεύγουν να μιλήσουν στα παιδιά τους για το σεξ. Ντρέπονται, αισθάνονται αμήχανα. Γιατί; Πολύ απλά γιατί δε γνωρίζουν πώς να το κάνουν, ακριβώς επειδή ούτε οι δικοί τους γονείς τούς έκαναν ποτέ μία τέτοιου είδους συζήτηση. Δε χρειάζεται να πεις στο παιδί σου «κάθισε κάτω, θέλω να μιλήσουμε». Αυτή η προσέγγιση προκαλεί από μόνη της αμηχανία και αντίδραση. Μπορεί να γίνει κάποια στιγμή που κάνετε μαζί κάτι ευχάριστο και περνάτε καλά ή σε μία άσχετη στιγμή, ενώ είστε καθ’ οδόν για το μάθημα πιάνου ή να του στείλεις μέσω email ένα link ενός άρθρου. Το ζητούμενο είναι να αναπτύξεις μαζί του μία σχέση εμπιστοσύνης, να του δώσεις να καταλάβει ότι το σεξ δεν πρέπει να προκαλεί ντροπή και ότι είσαι εκεί για εκείνο οποιοδήποτε στιγμή για να σου μιλήσει για τα πάντα και να του λύσεις κάθε απορία. 

Με τον σύζυγό μου, Pablo Dobner, που είναι και ο CEO της Erika Lust Productions και με τη συνδρομή δύο σεξολόγων έχουμε φτιάξει το The Porn Conversation για το οποίο θα μιλήσουμε στο φετινό TEDxAthens. Ένα πρότζεκτ, που προέκυψε από το γεγονός ότι πάρα πολλοί φίλοι μας μάς ρωτούσαν πώς πρέπει να προσεγγίσουν τα παιδιά τους για να τους μιλήσουν για το σεξ και την πορνογραφία και τι πρέπει να τους πουν. Δημιουργήσαμε λοιπόν αυτή την ιστοσελίδα που παρέχει pdfs με πληροφορίες και κατευθυντήριες γραμμές για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών και των εφήβων, που είναι χωρισμένα ανά ηλικία, αλλά και μία εγκυκλοπαίδεια γύρω από το σεξ. Με αυτό τον τρόπο, πρώτα μαθαίνει ο γονιός και μετά, μεταφέρει τη γνώση στο παιδί του. 

Η δουλειά μου δεν είναι ένα καλά κρυμμένο, σκοτεινό οικογενειακό μυστικό. Οι κόρες μου από πολύ μικρές γνώριζαν τι δουλειά κάνει η μητέρα τους. Αρχικά, τους είχα πει ότι είμαι σκηνοθέτις και ότι γυρίζω ταινίες με άντρες και γυναίκες που είναι γυμνοί και φιλιούνται και αγκαλιάζονται. «Αυτό είναι αηδιαστικό μαμά!», ήταν η πρώτη τους αντίδραση, απόλυτα φυσιολογικό γιατί ήταν μικρά παιδιά. Σήμερα, είναι 11 και 14 ετών και γνωρίζουν ακριβώς τι κάνω. Δεν έχουν δει φυσικά τη δουλειά μου, είναι ανήλικες, αλλά γνωρίζουν τι σημαίνει πορνογραφία, ποια είναι η άποψή μου γύρω από το πορνό μαζικής παραγωγής που κουβαλά αρνητικές αξίες για το σεξ, καθώς και ότι υπάρχει και ένα άλλος είδος πορνό, που σέβεται τους ανθρώπους που δουλεύουν σε αυτό και ταυτόχρονα, το κοινό που το καταναλώνει, δεν το προσλάβει, δεν το παραπληροφορεί. 

Με τον Pablo -γεννήθηκε στην Αργεντινή και μεγάλωσε στη Βαρκελώνη- είμαστε μαζί από το 2000, από τα 23 μου χρόνια. Τη μισή μου ζωή παρέα την έχουμε περάσει. Αμέσως μετά την εμφάνισή μου στο TEDxAthens θα πάμε διακοπές στην Αντίπαρο. Ανυπομονώ να ζήσω ξανά το Greek summer. 

***

TEDxAthens 2022 – The Great Unknown

Σάββατο 28 Μαΐου

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Για περισσότερες πληροφορίες και εισιτήρια εδώ.

***

erikalust.com

xconfessions.com