Vasili Arkhipov, ο άνθρωπος στον οποίο χρωστάμε όλοι τη ζωή μας

27 Οκτωβρίου 1962. Μια μέρα η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως η πιο επικίνδυνη στην ιστορία του πλανήτη. Ποτέ άλλοτε δεν φτάσαμε τόσο κοντά στην καταστροφή, ή τουλάχιστον αν φτάσαμε, δεν το μάθαμε ποτέ.

Όχι, δεν γλιτώσαμε τελευταία στιγμή τη σύγκρουση μ’ ένα φονικό αστεροειδή, ούτε μας την έπεσαν εξωγήινοι και τους αποκρούσαμε με τόλμη και γενναιότητα.

Στις 27 Οκτώβρη του 1962, ο πλανήτης φλέρταρε πιο έντονα από ποτέ μ’ έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Έναν τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο με πυρηνικά όπλα, για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι. Θέλεις να σου θυμίσω τι είχε προβλέψει ο Αϊνστάιν γι’ αυτό το ενδεχόμενο;

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα απ’ την αρχή κι ας αναδείξουμε τον αληθινό ήρωα μιας ιστορίας η οποία θα μπορούσε να είναι κι η τελευταία που θα έγραφε το ανθρώπινο είδος στον πλανήτη.

Η κρίση στην Κούβα

Όπως λογικά θα γνωρίζεις, εκείνα τα χρόνια επικρατούσε ο Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις της εποχής, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Η ειρήνη ισορροπούσε σ’ ένα τεντωμένο σκοινί κι αρκούσε το παραμικρό στραβοπάτημα για την επίσημη έναρξη εχθροπραξιών. Πολύ σοβαρών εχθροπραξιών, απ’ αυτές που φαντασιώνεται ο Κιμ Γιονγκ Ουν στις βραδινές του ονειρώξεις.

Και το στραβοπάτημα ήρθε στις 27 Οκτωβρίου του 1962, στον εναέριο χώρο της Κούβας, στην οποία η ΕΣΣΔ είχε εγκαταστήσει πυρηνικές κεφαλές, έπειτα από συμφωνία του προέδρου Nikita Khrushchev με τον Fidel Castro.

Ένα αμερικάνικο κατασκοπευτικό αεροπλάνο καταρρίπτεται πάνω απ’ την Κούβα και την ίδια στιγμή ένα U2 χάνεται και περιπλανιέται στον σοβιετικό εναέριο χώρο. Η ένταση χτυπάει κόκκινο και το αμερικάνικο Destroyer USS Beale του πολεμικού ναυτικού ξεκινάει επίθεση εναντίον του ρωσικού υποβρυχίου B-59.

Μόνο που το B-59 δεν ήταν ένα οποιοδήποτε υποβρύχιο, αφού ήταν εξοπλισμένο με πυρηνικά. Ουπς.

Βάλε για λίγο τον εαυτό σου στη θέση του κυρίου Valentin Savitsky, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής του υποβρυχίου το οποίο δέχεται πυρά απ’ τους Αμερικάνους. Πυρά τα οποία ήταν προειδοποιητικά κι είχαν σαν στόχο να προκαλέσουν την ανάδυση του B-59, κάτι που όμως ο Savitsky και τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν.

Valentin πάτα το

Πολύ σύντομα, το USS Beale των ΗΠΑ πλαισιώθηκε από περισσότερα Destroyers, με στόχο την άσκηση πίεσης στο ρωσικό υποβρύχιο.

Ο Savitsky, εξουθενωμένος θεωρεί ότι το υποβρύχιο είναι καταδικασμένο και προεξοφλεί την έναρξη του τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, για τον οποίο λογικά δεν θα προλαβαίναμε να διαβάσουμε στα σχολικά μας βιβλία.

Χωρίς πολλή σκέψη, δίνει εντολή να ετοιμαστεί για εκτόξευση η πυρηνική τορπίλη δέκα κιλοτόνων(!) την οποία έφερε το υποβρύχιο, με στόχο της το USS Randolf, το γιγαντιαίο αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ το οποίο ηγούνταν των αμερικάνικων δυνάμεων.

Τι θα σήμαινε αυτό; Αρχικά, το Randolf θα διαλυόταν και το πυρηνικό σύννεφο πολύ γρήγορα θα εξαπλωνόταν απ’ τη θάλασσα προς τη στεριά, χτυπώντας πρώτα τη Μόσχα, το Λονδίνο και στρατόπεδα της Γερμανίας.

Το δεύτερο κύμα επιθέσεων θα χτυπούσε ‘οικονομικούς στόχους’, έναν κάπως πιο κομψό τρόπο δηλαδή να πεις αθώους πολίτες, εξαφανίζοντας το μισό πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου επιτόπου.

Τέλος, σύμφωνα με πηγές του Πενταγώνου, ένα ακόμη πιο εφιαλτικό σενάριο ήθελε 5.500 πυρηνικά όπλα να χτυπούν 1.000 στόχους, μέσα στους οποίους ήταν και χώρες οι οποίες δεν εμπλέκονταν στον πόλεμο, όπως η Αλβανία και η Κίνα. Έτσι για το γιόλο που λέμε.

Το τι θα συνέβαινε στις Η.Π.Α πάλι δεν μπορεί να το πει κανείς με σιγουριά, πάντως οι πυρηνικές κεφαλές στην Κούβα βρίσκονταν λίγα χιλιόμετρα μακριά απ’ το έδαφός της, αν και εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερες ζημιές στην Ευρώπη, η οποία για τους Αμερικάνους ήταν ‘αναλώσιμη’. Ωραία πράγματα.

Vasili εσύ σουπερστάρ

Το μόνο που χρειαζόταν για να ξεσπάσει η κόλαση που περιγράψαμε πιο πάνω, η οποία θα έκανε τις ταινίες καταστροφής του Χόλιγουντ να κοκκινίζουν από ντροπή, ήταν να δώσουν το πράσινο φως για την εκτόξευση της πυρηνικής τορπίλης οι τρεις πιο υψηλόβαθμοι αξιωματικοί πάνω στο υποβρύχιο.

Δεν χρειαζόταν ούτε η έγκριση στρατηγών, ούτε του Κρεμλίνου. Αν οι τρεις αυτοί άνθρωποι συμφωνούσαν, θα έδιναν το σύνθημα για Παγκόσμιο Πόλεμο και πυρηνική καταστροφή.

Οι δύο απ’ τους τρεις αξιωματικούς συμφώνησαν κι η μοναδική φωνή της λογικής υπήρξε ο Vasili Alexandrovich Arkhipov, φωνή η οποία ήταν αρκετή για να εμποδίσει την παράνοια.

Αναμφίβολα, ο σεβασμός τον οποίο απολάμβανε ο Arkhivop έπαιξε το ρόλο του. Βλέπεις, μόλις ένα χρόνο πριν ο νεαρός αξιωματικός εξέθεσε τον εαυτό του σε φονική ραδιενέργεια για να σώσει ένα υποβρύχιο του οποίου ο αντιδραστήρας υπερθερμάνθηκε. Μια υπερέκθεση η οποία οδήγησε τελικά και στο θάνατό του το 1998 σε ηλικία 72 ετών.

Σ’ αυτά τα 72 χρόνια τα οποία έζησε, ο Vasili μπορούσε να περηφανεύεται ότι κράτησε στα χέρια του τη μοίρα του πλανήτη και μας γλίτωσε απ’ τη φρίκη ενός πυρηνικού πολέμου, τις συνέπειες του οποίου θα πληρώναμε μέχρι και σήμερα.

Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για εκείνον, είναι να θυμόμαστε ποιος είναι και να του πούμε ένα αργοπορημένο ευχαριστώ.

Μερικά χρήσιμα συμπεράσματα

Αν κάτι μας μαθαίνει η ιστορία εκείνης της ημέρας, είναι πως κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης κρίσης, η κρίσιμη απόφαση σπάνια ανήκει στις κυβερνήσεις. Ο μεγαλύτερος εφιάλτης του Υπουργού Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ, Robert McNamara ήταν πάντοτε η εκτόξευση πυρηνικών χωρίς άδεια.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ζήτησε να τοποθετηθούν ειδικές ασφάλειες με κωδικούς στις κεφαλές, οι οποίες όμως όταν τοποθετήθηκαν είχαν όλες τον κωδικό 00000000 για να μη χαθεί χρόνος σε περίπτωση που έπρεπε να εκτοξευθούν γρήγορα σε κάποια κρίση.

Όταν ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ ο Jimmy Carter, είχε ξεχάσει τους κωδικούς των πυρηνικών στο σακάκι που έστειλε στο καθαριστήριο, ενώ το 1995 ένα ρωσικό ραντάρ μπέρδεψε ένα νορβηγικό μετεωρολογικό πύραυλο με αμερικάνικη ρουκέτα και σήμανε συναγερμός, με τον τότε πρόεδρο της Ρωσίας Yeltsin να πρέπει μέσα σε 5 λεπτά να αποφασίσει αν θα χτυπήσει πίσω. Ευτυχώς για όλους, ήταν νηφάλιος.

Όπως καταλαβαίνεις, όσο υπάρχουν πυρηνικά όπλα, ο κίνδυνος μιας κρίσης κι ενός πολέμου θα ελλοχεύει διαρκώς και συνήθως την ευθύνη για μια επίθεση θα πρέπει να την αναλαμβάνει ένας μόνο άνθρωπος μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα.

Ας ελπίσουμε όσοι βρεθούν σ’ αυτή τη θέση να δράσουν με τη νηφαλιότητα και την ψυχραιμία του Vasili.

Πηγή.