Οι 3 πιο πιθανοί λόγοι που πονάς στο γόνατο

Είναι πραγματικότητα πως το γήρας δεν έρχεται μόνο. Επίσης πραγματικότητα όμως, είναι ότι κάνουμε κι εμείς ό,τι μπορούμε για να «διαλυθούμε» μια ώρα νωρίτερα. Σκέψου λίγο σε τι δεινά υποβάλεις τα γόνατα σου. Και πόσοι στο περιβάλλον σου παραπονιούνται για ενοχλήσεις σε αυτό το σημείο του σώματος που το λες και λίγο σημαντικό για την κίνηση των ποδιών σου.

Το OneMan ζήτησε από τον ορθοπεδικό χειρουργό-αθλίατρο Δημήτρη Αργυράκη να δώσει τα SOS, ώστε να μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για το πότε πρέπει να πάμε στο γιατρό.

Ο κύριος Αργυράκης εκπαιδεύτηκε και εργάστηκε για 15 χρόνια στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Akademiska στην Ουψάλα της Σουηδίας, στο οποίο διετέλεσε και Διευθυντής (στο Τμήμα Χειρουργικής Ώμου και Γόνατος), επί μία τριετία. Τώρα κατοικοεδρεύει στη Θεσσαλονίκη.

Γιατί λοιπόν, πονάει συνήθως το γόνατό μας;

1. Αστάθεια/εξάρθρημα της επιγονατίδας

Τι είναι

«Η επιγονατίδα δεν διατηρεί τη σταθερότητά της και μπορεί να «βγαίνει» από τη θέση της (εξάρθρημα). Σχεδόν πάντα, εξαρθρώνεται προς την εξωτερική πλευρά του γόνατος. Η συνθήκη συμβαίνει συχνότερα με το γόνατο κοντά στην πλήρη έκταση.

Oι πιο συνήθεις μηχανισμοί κάκωσης είναι οι απότομες στροφές του κορμού με γρήγορες αλλαγές στη γωνία κάμψης του γόνατος (όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας χορευτικής φιγούρας), ή η κατευθείαν πλήξη του γόνατος».

Ποια είναι τα συμπτώματα

«Όταν κινούμαστε ή καθόμαστε αυξάνεται η παραμόρφωση και ο έντονος πόνος στο μπροστινό μέρος του γόνατος. Παράλληλα, παρατηρείται ακαμψία, πρήξιμο και αδυναμία της άρθρωσης να στηρίξει το βάρος του σώματος. Το γόνατο «γλιστράει» προς τα πλάγια και η παραμόρφωση της άρθρωσης είναι εμφανής.

Τα επαναλαμβανόμενα εξαρθρήματα καθιστούν το γόνατο ασταθές. Προκαλούν στον/στην ασθενή αίσθημα ανασφάλειας όταν περπατάει».

Τι χρειαζόμαστε

«Σε περίπτωση εξαρθρήματος της επιγονατίδας, είναι σημαντικό να επισκεφθούμε έναν εξειδικευμένο ορθοπεδικό για μια έγκαιρη και σωστή εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης. Ο γιατρός αξιολογεί τα συμπτώματα και διενεργεί κλινική εξέταση. Επιπλέον, με τη βοήθεια ακτινολογικών εξετάσεων (ακτινογραφίες, αξονική ή μαγνητική τομογραφία) επιβεβαιώνει τη διάγνωση και προσδιορίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Σε περίπτωση υποτροπής εξαρθρήματος, προτείνεται η χειρουργική αντιμετώπιση, ώστε να αποκαταστήσουμε την φυσιολογική ανατομία και να επαναφέρουμε την σταθερότητα στην περιοχή του γόνατος».

2. Οστεοαρθρίτιδα του γόνατος

Τι είναι

«Πρόκειται για κατάσταση που χαρακτηρίζεται από τη φθορά και την απώλεια χόνδρου στην άρθρωση του γόνατος. Ο αρθρικός χόνδρος λειτουργεί ως “χαλί” ανάμεσα στα οστά, απορροφά τους κραδασμούς, κατανέμει τα φορτία ομοιόμορφα και χρησιμεύει στην κίνηση των αρθρώσεων. Η φθορά του σημαίνει ότι το οστό του μηρού τρίβεται με το οστό της κνήμης. Ως αποτέλεσμα της τριβής, δημιουργείται εκφύλιση, κύστες και οστεόφυτα.

Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία και το φύλο: τα άτομα άνω των 60 και κυρίως οι γυναίκες είναι οι πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Άλλοι παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας του γόνατος είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η καθιστική ζωή, όπως και παλιότεροι τραυματισμοί αλλά και δραστηριότητες που σχετίζονται με την καταπόνηση των αρθρώσεων. Προφανώς, παίζει σημαντικό ρόλο και το οικογενειακό ιστορικό».

Ποια είναι τα συμπτώματα

«Ο έντονος πόνος σε όρθια θέση και κατά την άσκηση, ο περιορισμός της κίνησης στην περιοχή του γόνατος (δυσκαμψία) και ο πόνος στην ψηλάφηση και στις κινήσεις γύρω από το γόνατο είναι από τα πιο συνήθη συμπτώματα. Συχνά παρατηρείται η αίσθηση ότι “κάτι τρίζει”. Ο πόνος ενδέχεται να αντανακλά προς τα πάνω και κάτω και ενίοτε ο/η ασθενής το βιώνει ως αίσθηση “καψίματος” μέσα στο γόνατο.

Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις, παρατηρείται έντονος νυχτερινός πόνος που επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου, πόνος στην ανάπαυση και αδυναμία να εκτελέσουμε απλές καθημερινές δραστηριότητες (πχ. να καθίσουμε σε μια καρέκλα)».

Τι χρειαζόμαστε

«Ο επαγγελματίας υγείας θα αξιολογήσει τα συμπτώματα, θα κάνει την κλινική εξέταση και με τη βοήθεια των ακτινολογικών θα δει τη σοβαρότητα της κατάστασης και θα αποφασίσει για την αντιμετώπιση. Αυτή εξαρτάται από την ένταση και τη συχνότητα των ενοχλήσεων, καθώς και από το πόσο επηρεάζεται η ποιότητα ζωής του/της ασθενούς.

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πως η ένταση των συμπτωμάτων δεν είναι ανάλογη του βαθμού της οστεοαρθρίτιδας που βλέπουμε στις ακτινογραφίες. Ενδέχεται η οστεοαρθρίτιδα να είναι ακτινογραφικά εκτεταμένη, αλλά τα συμπτώματα που βιώνει ο/η ασθενής να είναι ελάχιστα.

Για ήπιες μορφές οστεοαρθρίτιδας, με ελάχιστο πόνο, και χρονικά μεγάλες περιόδους ύφεσης χωρίς ενοχλήσεις, προτείνεται η συντηρητική αντιμετώπιση (τροποποίηση της φυσικής άσκησης, με μείωση των δραστηριοτήτων που ενδεχομένως να προκαλούν πόνο, και προτίμηση άλλων που δεν επιβαρύνουν τόσο το γόνατο -για παράδειγμα προτείνεται η κολύμβηση αντί για το τρέξιμο).

Συνταγογραφούνται ήπια αντιφλεγμονώδη και αναλγητικά φάρμακα για τις ημέρες που ο πόνος είναι αισθητός. Σε κάποιες περιπτώσεις δίνονται οδηγίες για φυσικοθεραπείες και συστήνεται η απώλεια σωματικού βάρους. Οι διάφορες εγχύσεις που μπορούν να δοκιμαστούν (υαλουρονικό, PRP) έχουν αμφιλεγόμενη αποτελεσματικότητα στη διεθνή βιβλιογραφία».

3. Ρήξη προσθίου/οπίσθιου χιαστού συνδέσμου

Τι είναι

«Ο πρόσθιος, o οπίσθιος, ο έσω και ο έξω πλάγιος είναι οι τέσσερις βασικοί σύνδεσμοι του γόνατος. Συνδέουν το μηριαίο οστό με το οστό της κνήμης.

Ο πρόσθιος χιαστός αποτρέπει την κνήμη από το να ολισθήσει μπροστά σε σχέση με το μηρό -ταυτόχρονα συμβάλλει στη στροφική σταθερότητα του γόνατος. Ενδέχεται να τραυματιστεί έπειτα από απότομη στροφική κίνηση με το γόνατο λυγισμένο ή αν κολλήσει το πόδι στο έδαφος. Αυτός ο τραυματισμός παρατηρείται συχνά σε αθλήματα με μπάλα, όπως το ποδόσφαιρο.

Ο τραυματισμός του προσθίου χιαστού μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα υπερέκτασης του γόνατος, άμεσης πλήξης του γόνατος από τα πλάγια και πτώσης από ύψος. Προφανώς δεν αποκλείεται να πρόκειται για αποτέλεσμα ατυχήματος.

Ο οπίσθιος χιαστός αποτρέπει την κνήμη από το να ολισθήσει πίσω σε σχέση με το μηρό. Είναι ο ισχυρότερος σύνδεσμος του γόνατος. Ενδέχεται να τραυματιστεί έπειτα από άμεση πλήξη στο μπροστινό μέρος του γόνατος, όταν αυτό είναι λυγισμένο. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός παρατηρείται συχνά σε τροχαία ατυχήματα, όταν το γόνατο χτυπήσει στο ταμπλό του αυτοκινήτου. Ο οπίσθιος χιαστός μπορεί να τραυματιστεί και από υπερέκταση του γόνατος ή απότομη στροφική κίνηση».

Ποια είναι τα συμπτώματα

«Σε περίπτωση ρήξης του προσθίου ή του οπισθίου χιαστού, ο οξύς πόνος και η αστάθεια είναι τυπικά συμπτώματα. Κατά κανόνα, το γόνατο πρήζεται. Οι ασθενείς συχνά περιγράφουν πως άκουσαν ένα κρακ τη στιγμή του τραυματισμού.

Πολλές φορές παρατηρείται και δυσκολία στην κάμψη και στην έκταση του γόνατος. Αθλήματα όπου απαιτούνται γρήγορες αλλαγές κατεύθυνσης είναι δύσκολο να εκτελεστούν.

Σε χρόνιες περιπτώσεις, ο πόνος παύει να είναι έντονος. Ο ασθενής όμως, μπορεί να βιώσει ένα αίσθημα συνεχούς αστάθειας -πως το γόνατο «φεύγει» από τη θέση του. Ως αποτέλεσμα, προκύπτουν προβλήματα ακόμα και σε απλές καθημερινές δραστηριότητες όπως το ανέβασμα σκαλοπατιών, ή το περπάτημα σε ανώμαλη επιφάνεια».

Τι χρειαζόμαστε

«Στην περίπτωση ρήξης του προσθίου ή του οπισθίου χιαστού, είναι πολύ πιθανό να συνυπάρχουν και άλλες συνοδές βλάβες (ρήξεις των μηνίσκων, κακώσεις των πλαγίων συνδέσμων, της οπίσθιας έξω γωνίας του γόνατος, κακώσεις του χόνδρου ενδαρθρικά). Πρέπει να εντοπίζονται έγκαιρα προκειμένου να προσαρμόζεται το πρωτόκολλο αντιμετώπισης ανάλογα με τη σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης.

H αντιμετώπιση αυτών των ρήξεων μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική (αρθροσκοπική συνδεσμοπλαστική με μόσχευμα).

Η συντηρητική προτιμάται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, σε αυτά χωρίς έντονα συμπτώματα αστάθειας, χωρίς συνοδές βλάβες, και σε εκείνα με μειωμένη αθλητική δραστηριότητα. Η χειρουργική αντιμετώπιση προτιμάται σε αθλητές, σε άτομα νεαρής ηλικίας, δραστήρια, με αυξημένες λειτουργικές απαιτήσεις.

Ο χρόνος αποκατάστασης μετά από χειρουργική αποκατάσταση του προσθίου ή του οπισθίου χιαστού εξαρτάται από τη σοβαρότητα του τραυματισμού και τις πιθανές συνοδές βλάβες. Ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, ανάλογα με το μόσχευμα που επιλέχθηκε και τις συνοδές βλάβες, είναι απαραίτητο προκειμένου το γόνατο να ανακτήσει αρχικά το εύρος κίνησής του, και εν συνεχεία, τη δύναμη του. Το διάστημα αποθεραπείας για την επάνοδο σε αθλητικές δραστηριότητες είναι 6-9 μήνες».

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ