Το περίεργο που συμβαίνει στους χρήστες του ChatGPT

Δεν υπάρχουν πολλά που να έχω γνωρίσει στη ζωή μου, τα οποία να μου προκάλεσαν τον ίδιο ενθουσιασμό με την πρώτη μου φορά παρέα με το ChatGPT. Το συναίσθημα εν τω μεταξύ, παραμένει στο πικ μέχρι σήμερα – δυο χρόνια μετά το πρώτο «γεια». Ο λόγος που με κέρδισε (πρώτα αυτό, μετά το Gemini της Google και τώρα το Grok του Elon Musk) είναι γιατί απαντά σε κάθε απορία μου. Κι έχω πολλές – είναι ένα καζάνι χωρίς πάτο.

Προφανώς και «βοηθάει» και σε πλήθος άλλων πραγμάτων που με έχουν κάνει πιο παραγωγική, ενώ βαθύτατα επηρεασμένη από όσα συμβαίνουν στο εξωτερικό, θεωρώ υποχρέωση μου να αναφέρω τη χρήση εξελιγμένων chatbots στη δουλειά μου.

Την ίδια ώρα, όλα έχουν ένα όριο που αν δεν το βάλεις εσύ, το βάζει το Google που «κόβει» το reach που μπορεί να έχει ένα κείμενο, όταν «διαπιστώνει» ότι δεν προτάσσεται σε αυτό το ανθρώπινο στοιχείο. Αν δηλαδή, παίρνεις «αμάσητο» ό,τι σου δίνει το ChatGPT και το παρουσιάζεις ως δικό σου. Πρακτική που -μεταξύ μας- μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση των δημοσιογράφων. Ή καλύτερα αυτών που δεν τιμούν τα βασικά του επαγγέλματος.

Υποθέτω πως ο δικός μου κλάδος δεν είναι ο μόνος που έχει βρει τη χαρά του στην ύπαρξη του ChatGPT, αν κρίνω από την κοινή μελέτη που έκαναν ερευνητές της OpenAI (όπου ανήκει το μηχάνημα) και το MIT Media Lab. Το αντικείμενο της ήταν «η πρώιμη διερεύνηση της συναισθηματική χρήσης και της συναισθηματικής ευημερίας στο ChatGPT».

Στην εισαγωγή της εργασίας αναφέρεται ότι «οι άνθρωποι χρησιμοποιούν chatbots AI, όπως το ChatGPT με πολλούς τρόπους: κάνοντας ερωτήσεις, πυροδοτώντας τη δημιουργικότητα, λύνοντας προβλήματα, ακόμη και για προσωπικές αλληλεπιδράσεις. Αυτοί οι τύποι εργαλείων μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινή ζωή, αλλά καθώς χρησιμοποιούνται ευρύτερα, αναδύεται ένα σημαντικό ερώτημα που αντιμετωπίζει κάθε νέα τεχνολογία: πώς επηρεάζουν οι αλληλεπιδράσεις με τα chatbot AI την κοινωνική και συναισθηματική ευημερία των ανθρώπων;».

Διευκρινίστηκε ότι το ChatGPT δεν δημιουργήθηκε για να αντικαταστήσει ή να μιμηθεί ανθρώπινες σχέσεις, παρ’ όλα αυτά είναι πια πολλοί αυτοί που επιλέγουν να το χρησιμοποιήσουν κατ’ αυτούς τους τρόπους «δεδομένου του στιλ συνομιλίας και των διευρυμένων δυνατοτήτων του».

Για αυτό έκριναν ότι η κατανόηση των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους αλληλεπιδρούμε με τα chatbots «μπορεί να βοηθήσει στην καθοδήγηση της ανάπτυξης πλατφόρμας για τη διευκόλυνση ασφαλών και υγιών αλληλεπιδράσεων».

Ο τρόπος που μελέτησαν τις αλληλεπιδράσεις μας, ώστε να κατανοήσουν πώς η χρήση που περιλαμβάνει συναισθηματική δέσμευση (πότε γίνεται συναισθηματική χρήση -αλληλεπιδράσεις που δείχνουν ενσυναίσθηση, στοργή ή υποστήριξη) επηρεάζει την ευημερία των χρηστών, ήταν σειρά μελετών.

«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι τόσο οι συμπεριφορές του μοντέλου, όσο και των χρηστών μπορούν να επηρεάσουν τα κοινωνικά και συναισθηματικά αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα της τεχνητής νοημοσύνης ποικίλλουν, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν το μοντέλο και τις προσωπικές τους συνθήκες».

Μεταξύ άλλων φάνηκε πως οι «ισχυροί χρήστες» (όσοι χρησιμοποιούν περισσότερο και για μεγαλύτερη διάρκεια, συμπεριφορά που χαρακτηρίστηκε ως «προβληματική χρήση») του chatbot εξαρτώνται ή ακόμα και εθίζονται. Έχουν συμπτώματα στέρησης, απώλειας ελέγχου και τροποποίησης διάθεσης και αρχίζουν να το θεωρούν ως φίλο.

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα που συνομιλούσαν περισσότερο με το ChatGPT έτειναν να είναι πιο μόνοι και να αγχώνονται περισσότερο λόγω ανεπαίσθητων αλλαγών στη συμπεριφορά του μοντέλου.

Ήταν η τρίτη μελέτη που έδειξε πως οι άνθρωποι τείνουν να εξαρτώνται από τα chatbots AI όταν τους λείπουν πράγματα από την προσωπική τους ζωή. «Έτσι αναπτύσσουν τη βαθύτερη παρακοινωνική σχέση με το μοντέλο, κάτι που μπορεί να καταλήξει να γίνει λυπηρό, τρομακτικό ή ακόμα και εντελώς απρόβλεπτο».

Η δημοσίευση αποκάλυψε και μια απροσδόκητη αντίφαση, βάσει του πώς χρησιμοποιείται το ChatGPT.

Ένα παράδειγμα είναι πως οι άνθρωποι τείνουν να χρησιμοποιούν πιο συναισθηματική γλώσσα, όταν επικοινωνούν γραπτώς με το chatbot από ό,τι με το Advanced Voice Mod «που έχει συσχετιστεί με καλύτερη ευημερία, όταν χρησιμοποιείται για λίγο».

Εν τω μεταξύ, όσοι χρησιμοποίησαν το ChatGPT για «προσωπικούς» λόγους (συζήτηση επί συναισθημάτων και αναμνήσεων) ήταν λιγότερο συναισθηματικά εξαρτημένοι από το chatbot, από ό,τι εκείνοι που το χρησιμοποιούσαν για «μη προσωπικούς» λόγους – πχ για καταιγισμό ιδεών ή για συμβουλές.

Όπως και να ‘χει η παρατεταμένη χρήση φαινόταν να επιδεινώνει την προβληματική χρήση σε όλους τους τομείς, είτε δηλαδή, γράφουμε, είτε μιλάμε, είτε ρωτάμε πράγματα για τα προσωπικά μας, είτε το απασχολούμε για τη δουλειά μας. «Φαίνεται ότι όσο περισσότερο χρησιμοποιείτε το chatbot, τόσο πιο πιθανό είναι να εξαρτηθείτε συναισθηματικά από αυτό».

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ