Το σπάνιο αλλά επικίνδυνο σύνδρομο που προκαλεί η υπερβολή στη γυμναστική
- 18 ΟΚΤ 2024
Μπορεί η γυμναστική σε καθημερινή βάση να είναι σωτήρια για το σώμα και τη φυσική μας κατάσταση, αλλά όπως σε κάθε πράγμα έτσι και σε αυτήν, απαιτείται μέτρο, καθώς η υπερβολή μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία μας.
Ένα σχετικό -επικίνδυνο- παράδειγμα είναι η ραβδομυόλυση, από τα χειρότερα πράγματα που μπορείς να πάθεις λόγω της υπερβολικής άσκησης. Ο ποδηλάτης Chris Thornham έζησε μερικές εφιαλτικές στιγμές, καθώς προετοιμαζόταν για έναν υπερμαραθώνιο ορεινής ποδηλασίας. Την ιστορία του αφηγήθηκε στο ιταλικό GQ.
Πριν από τον αγώνα 200 χιλιομέτρων πίστευε ότι είχε επιτύχει το τέλειο πρόγραμμα προπόνησης για τις ανάγκες του. Εκείνη την εποχή συνεργαζόταν με έναν personal trainer που ειδικεύεται στους ποδηλάτες και 15 ώρες της εβδομάδας του ήταν αφιερωμένες στην προπόνηση για τον αγώνα. Αυτό ήταν συνηθισμένο για έναν παθιασμένο ποδηλάτη όπως o ίδιος.
Ωστόσο, στα μισά της προετοιμασίας του αντιμετώπισε απροσδόκητα προβλήματα, όπως διηγείται ο ίδιος: «Προσπαθούσα να φάω κάτι ενώ ήμουν καθισμένος στη σέλα και άρχισα να νιώθω κράμπες στους δικέφαλους μου, αλλά και στα χέρια μου, στους τετρακέφαλους, σχεδόν σε όλο μου το σώμα».
Ως αθλητής αντοχής ήταν συνηθισμένος στον πόνο, οπότε συνέχισε να κάνει πετάλι και δεν έδωσε σημασία. Όταν όμως πέρασε τη γραμμή του τερματισμού, άρχισε να τρέμει ανεξέλεγκτα, να νιώθει σαν να έχει χάσει τον έλεγχο του σώματός του και απευθύνθηκε αμέσως στους γιατρούς. Ο Thornham υποψιάστηκε ότι μάλλον παθαίνει ραβδομυόλυση, ένα σπάνιο αλλά εξαιρετικά επικίνδυνο σύνδρομο, που οφείλεται σε οξεία νέκρωση των σκελετικών μυών, οι οποίοι και διαλύονται με πολύ ταχύ ρυθμό. Όπως αποδείχθηκε είχε δίκιο.
Τι είναι η ραβδομυόλυση;
Είναι ένα πρόβλημα που εμφανίζεται όταν οι μύες καταστρέφονται πολύ εκτεταμένα και πολύ ξαφνικά. «Σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχει μια απροσδόκητη διαρροή ενδοκυτταρικού μυϊκού ιστού που καταλήγει στην κυκλοφορία του αίματος», εξηγεί ο Tedd Girouard, διευθυντής αθλητικών προγραμμάτων στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα. Αυτοί οι ιστοί, που αποτελούνται από πρωτεΐνες και ηλεκτρολύτες, όταν ρέουν στα αιμοφόρα αγγεία, κινδυνεύουν να μπλοκάρουν τη δραστηριότητα των νεφρών και των οργάνων «που αποτελούνται από πολλούς μικρούς σωλήνες, ικανούς να φιλτράρουν το αίμα και να βοηθούν στην παραγωγή ούρων».
Εάν οι σωλήνες μπλοκαριστούν, η λειτουργικότητα των νεφρών διακυβεύεται. Από εκεί και πέρα, το βήμα προς το φούσκωμα, την αύξηση του βάρους λόγω κατακράτησης νερού και, στις χειρότερες περιπτώσεις, τη νεφρική ανεπάρκεια, μπορεί να είναι σύντομο.
Συγκεκριμένα, τα συμπτώματα της ραβδομυόλυσης μπορεί να είναι ήπια, ένα είδος πόνου που είναι βαρύτερος από το φυσιολογικό, έως απειλητικά για τη ζωή. Με βάση την εμπειρία του, ο Tedd Girouard ανέφερε ότι ορισμένοι αθλητές επηρεάζονται από ηπιότερες μορφές, από τις οποίες αναρρώνουν με ξεκούραση και ενυδάτωση, ενώ άλλοι μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και πρήξιμο μετά την προπόνηση, όλα σημάδια ότι η κατάσταση χειροτερεύει.
Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, οι συνέπειες της ραβδομυόλυσης κινδυνεύουν να είναι θανατηφόρες. Ο μόνος τρόπος για να εξαλειφθεί κάθε αμφιβολία σε περίπτωση ανησυχητικής κατάστασης είναι η εξέταση για τα επίπεδα κρεατίνης, μιας μυϊκής πρωτεΐνης. Ο ίδιος ο Tedd Girouard συμβουλεύει να μην παίρνουμε κανένα ρίσκο και να ζητάμε ιατρική συμβουλή το συντομότερο δυνατό, ακόμα και σε περίπτωση απλής υποψίας.
Ορισμένα σημάδια που δεν πρέπει να υποτιμάμε
Το πρώτο σημάδι της ραβδομυόλυσης μπορεί να είναι ο πόνος που υπερβαίνει πολύ τον φυσιολογικό αθλητικό πόνο, δήλωσε ο Alex Rothstein, συντονιστής προγραμμάτων επιστήμης της άσκησης στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Νέας Υόρκης. Στην περίπτωση του Chris Thornham, όλα ξεκίνησαν με απροσδόκητες κράμπες κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Ακόμα όμως και μια σημαντική πτώση της απόδοσης μπορεί να υποδηλώνει την έναρξη του προβλήματος, ειδικά σε περιπτώσεις όπου ο συνήθης φόρτος εργασίας γίνεται ξαφνικά πολύ βαρύς. Σύμφωνα με τον ειδικό, οι αθλητές αντοχής, όπως οι μαραθωνοδρόμοι, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
«Αν σε στιγμές που η προπόνηση επιβάλλει ταχύτητα είναι δύσκολο ακόμη και να περπατήσετε, η ραβδομυόλυση δεν μπορεί να είναι μακριά», εξήγησε ο Alex Rothstein. Παρόλο που το χρώμα των ούρων είναι χαρακτηριστικό της ραβδομυόλυσης, από μόνο του μπορεί να μην επαρκεί ως ένδειξη της νόσου. «Όταν τα ούρα αρχίζουν να αραιώνουν ή να αποκτούν πολύ σκούρο χρώμα, μπορεί να είναι ήδη πολύ αργά», δήλωσε ο Alex Rothstein. Πράγματι, και ο Chris Thornham είχε σκούρα ούρα, αλλά η ραβδομυόλυση εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με το άτομο.
Ποιος κινδυνεύει περισσότερο;
Ο κίνδυνος ισχύει για όλους, ανεξάρτητα από το πόσο καλά εκπαιδευμένοι είναι ή τι δραστηριότητες κάνουν, αν αποφασίσουν να πιεστούν υπερβολικά. Στοιχεία όπως οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, η ζέστη ή η αφυδάτωση, ή ίσως η γενετική σύσταση κάποιου, μπορούν να κάνουν τον καθένα πιο επιρρεπή σε αυτή την ασθένεια.
Επίσης, πρόβλημα μπορούν να δημιουργήσουν οι υπερμαραθώνιοι και οι πολυήμεροι αγώνες, οι οποίοι επικεντρώνονται στο να ωθήσει κανείς τον εαυτό του στα σωματικά του όρια και είναι πιθανό να αυξήσουν τα όρια κινδύνου. Αντί να αποφεύγει κανείς τη συμμετοχή σε αυτά, θα πρέπει πάντα να ακούει το σώμα του και να προσαρμόζεται ανάλογα.
Πώς μπορείς να προλάβεις τη ραβδομυόλυση;
Αν και πρόκειται για μια επικίνδυνη ασθένεια, η ραβδομυόλυση μπορεί να προληφθεί, ειδικά αν αυξάνεις σιγά-σιγά τα όρια της καρδιακής σου φυσικής κατάστασης, αλλά και εκείνα της προπόνησης δύναμης. «Όταν προπονείσαι για έναν μαραθώνιο, δεν πηγαίνεις ξαφνικά από τα 10 στα 42 χιλιόμετρα. Ξεκινάς τρέχοντας 5 χιλιόμετρα, μετά 10, μετά ανεβαίνεις στα 14, μετά στα 18 κ.ο.κ.», εξήγησε ο Tedd Girouard, προσθέτοντας ότι με αυτόν τον τρόπο πρέπει να προσαρμόζεσαι και με την προπόνηση HITT.
«Μπορείς να ξεκινήσεις κάνοντας 15 καθίσματα, 15 έλξεις και 15 burpees. Αλλά την επόμενη μέρα δεν μπορείτε να περιμένετε να κάνετε ήδη 100 από το καθένα». Παρόλο που μπορεί να είσαι σε θέση να κάνεις απίστευτα πράγματα μόλις σηκωθείς από τον καναπέ, ο κίνδυνος ζημιών και μυϊκών τραυματισμών παραμένει υψηλός σε τέτοιες περιόδους.
Πώς μπορείς λοιπόν να ρυθμίσεις καλύτερα τον εαυτό σου; Πρέπει να προπονηθείς, να ξεκουραστείς και στη συνέχεια να συνεχίσεις. Μετά από κάθε προπόνηση, πρέπει να δίνεται χρόνος στο σώμα να ανακάμψει. «Το πρόβλημα προκύπτει όταν δεν τηρούνται αυτοί οι κανόνες. Ίσως, λόγω υπερβολικού ενθουσιασμού και στρες για να επιτευχθεί ο στόχος», επισήμανε ο Alex Rothstein.
Ακόμα και όσοι είναι καλά προπονημένοι όμως θα πρέπει να ακούν το σώμα τους και να σταματούν να το πιέζουν στα όρια, αν αισθάνονται ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά. «Όταν ανεβαίνετε στον διάδρομο, κάνετε προθέρμανση πριν από την προπόνηση. Επομένως, είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε γεμάτοι ενέργεια. Αν αυτό δεν συμβαίνει ή αν αισθάνεστε ακόμα χειρότερα, έχουμε να κάνουμε με ένα σήμα συναγερμού», επισήμανε ο Rothstein. Μια τέτοια κόπωση, που επιδεινώνεται από τη σωματική δραστηριότητα, επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ως εκ τούτου, η πιο φρόνιμη κίνηση είναι να αποφορτιστεί και να φροντιστεί το σώμα.
