Τρεις συμπεριφορές που προδίδουν συναισθηματική ανωριμότητα
- 17 ΜΑΡ 2025
Επειδή μπορεί να μην έχεις πρόχειρη την πληροφορία, η συναισθηματική μας ωριμότητα συνδέεται με όσα ζήσαμε ως παιδιά. Μέχρι ένα σημείο: αυτό που αν θέλουμε να είμαστε ελαχίστως ειλικρινείς με τον εαυτό μας, αναγνωρίζουμε τι μας συμβαίνει και κάνουμε τη δουλειά που χρειάζεται για να ζήσουμε καλύτερα.
Να αγαπήσουμε, να μας αγαπήσουν και να απολαύσουμε όσα καλά έχει να δώσει η συνύπαρξη μας με άλλους.
Οι φροντιστές προσδιορίζουν τη συναισθηματική μας ωριμότητα
Όπου «συναισθηματική ωριμότητα» είναι η ικανότητα αναγνώρισης, διαχείρισης και έκφρασης των συναισθημάτων μας με υγιή τρόπο και η ικανότητα να καταλαβαίνουμε πότε και πώς πρέπει να αντιδράμε στα συναισθήματα των άλλων, αν θέλουμε να έχουμε ουσιαστικό αποτέλεσμα. Μια ένδειξη συναισθηματικής ωριμότητας είναι και η ανάληψη ευθύνης για τις πράξεις μας.
Εν τω μεταξύ, δεν προτιμά φύλα. Όλοι είμαστε το ίδιο επιρρεπείς, γιατί όπως διάβασες ήδη η ιστορία γράφεται όταν είμαστε παιδιά. Οι άντρες ωστόσο, έχουν ένα μεγάλο παράγοντα που κρίνει τη συναισθηματική τους ωριμότητα: είναι τα στερεότυπα για το φύλο (το «οι άνδρες είναι δυνατοί, δεν κλαίνε» και άλλες συναφείς εκτελέσεις του συναισθήματος).
Αν δεν ήμασταν αρκετά τυχεροί να έχουμε για γονείς δυο συνειδητοποιημένους ανθρώπους -ως προς το γάμο και την οικογένεια-, ικανούς να μας βοηθήσουν να μπορούμε να αναγνωρίζουμε και να επικοινωνούμε το ακριβές συναίσθημα -αντί να μας αφήνουν να ουρλιάζουμε ατελείωτα γιατί «παιδί είναι» ή να μας δίνουν μια οθόνη για να μην ενοχλούμε-, να μας παρέχουν ασφάλεια και φροντίδα με συνέπεια -πέρα από το πώς ήταν η κάθε τους ημέρα ή η μεταξύ τους σχέση κάθε ημέρα ή τα «πρέπει» της κοινωνίας- και αν είχαμε και την τύχη να μη βιώσουμε τραύματα ή/και απώλειες, είμαστε σε ένα καλό επίπεδο.
Σε κάθε άλλη περίπτωση, τη χρειαζόμαστε την προσωπική μας δουλίτσα, ώστε να επιτύχουμε τις ρυθμίσεις που θα μας βοηθήσουν κατ’ αρχάς να γίνουμε εμείς καλύτεροι -για τη δική μας αυτογνωσία και ευημερία- και μετά οι σχέσεις μας, που προσδιορίζονται από όσα έχουμε δει και ζήσει ως παιδιά. Η Δρ Cristine DeVore, κλινική ψυχολόγος με ειδικότητα στο πένθος και την απώλεια εξήγησε χαρακτηριστικά στο Parade ότι «αν οι φροντιστές δεν μοντελοποίησαν την υγιή συναισθηματική έκφραση και επίλυση συγκρούσεων για τα παιδιά τους, αυτά μπορεί να μην έχουν μάθει πώς να επεξεργάζονται ή να ρυθμίζουν τα δικά τους συναισθήματα.
Η παραμέληση της παιδικής ηλικίας μπορεί επίσης να κάνει κάποιον να αισθάνεται συναισθηματικά χωρίς υποστήριξη και ανασφάλεια. Αυτός ο αδιαχείριστος πόνος μπορεί να δημιουργήσει συναισθηματικά εμπόδια και να οδηγήσει στη συναισθηματική ανωριμότητα». Ας δούμε σε τι άλλο οδηγεί, μέσω των κύριων συμπεριφορών που επιδεικνύουν τα άτομα που δεν έχουν ωριμάσει συναισθηματικά και που αρνούνται πεισματικά να αφήσουν πίσω τον έφηβο που συνεχίζει να ζει μέσα τους.
Δυσκολεύεται να διατηρήσει υγιή σχέση
Όταν τα χρόνια που ό,τι βλέπεις να γίνεται σπίτι σου πιστεύεις πως γίνεται παντού (ως παιδί δεν ξέρεις κάτι άλλο) ζεις σε χαρακώματα με τους γονείς σου να τσακώνονται διαρκώς ή/και να σε ξεχνούν ή βρίσκονται στο αντίθετο άκρο (της εξάρτησης) αυτό που συμβαίνει είναι να έχεις φόβο δέσμευσης και άρα φόβο βαθύτερης συναισθηματικής σύνδεσης. Προφανώς είσαι και ανασφαλής, άρα δεν μπορείς να εμπιστευτείς κανέναν.
Σαμποτάρεις ό,τι καλό έχεις στη ζωή σου, ενώ παράλληλα έχεις ανάγκη για συναισθηματική σταθερότητα την οποίαν επιδιώκεις παντού. Ενδεχομένως να περιμένεις και ότι ο άνθρωπος που σε αγαπάει θα σου κάνει όλα τα χατίρια και θα σου λύσει όλα τα προβλήματα. Λυπάμαι, αλλά αυτήν την υποχρέωση την έχεις εσύ.
Δεν φταίει ποτέ
Διάβασες ήδη πως η συναισθηματική ικανότητα εκφράζεται με την ικανότητα να παραδεχόμαστε τα λάθη μας και να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες. Αυτό δεν το κάνουν οι συναισθηματικά ανώριμοι άνθρωποι. Για εκείνους φταίνε πάντα οι άλλοι, είτε από φόβο της παραδοχής της ευαλωτότητας τους, είτε από έλλειψη αυτογνωσίας.
Συνήθως αντιδρούν αμυντικά στην κριτική και την αντιλαμβάνονται ως προσωπική επίθεση και όχι ως ευκαιρία για ανάπτυξη. Βρίσκουν δικαιολογίες για τα πάντα και δεν ρίχνουν καν κλεφτή ματιά στις ελλείψεις τους.
Έχουν και την τάση να επικαλούνται γεγονότα του παρελθόντος, ως την αιτία της τρέχουσας κακής τους συμπεριφοράς. Γενικά, αποφεύγουν να μιλούν για το τώρα. Κάνουν ιστορική αναδρομή στη σχέση, προκειμένου να ξεφύγουν, θέτοντας τις δικές τους ανάγκες ως απόλυτη προτεραιότητα -και έτσι δεν ασχολούνται πολύ με το πώς νιώθει ο άλλος. Ίσως να πιστεύουν πως τους χρωστάει και η ζωή.
Η επικοινωνία είναι δύσκολη πίστα
Προκειμένου να αποφύγει ένας συναισθηματικά ανώριμος άνθρωπος μια συζήτηση που δεν θέλει να κάνει, είναι ικανός για όλα -και για το ghosting. Αν καταφέρεις να τον πετύχεις, δεν θα ακούει τι του λες και πολύ γρήγορα ανεβάζει τον τόνο της φωνής του: όταν κάποιος δεν ξέρει να συζητάει με λογική, προτάσσει την ένταση της φωνής του. Πιστεύει πως όσο πιο ψηλά πάει, τόσο πιο πολύ ενδιαφέρεται για τη σχέση.
Αντί να εκφράσει τις ανάγκες ή τι τον έχει απογοητεύσει, θα σε σαρκαστεί, θα σου επιβάλει το νόμο της σιωπής ή θα φέρει ύπουλα χτυπήματα για να σε «βγάλει από τα ρούχα σου». Η αδυναμία διαχείρισης των συναισθημάτων του εγγυάται εκρήξεις θυμού και δραματικές αντιδράσεις. Για να μη νιώσει αυτό που αισθάνεται (να μην παραδεχθεί πως το νιώθει) κλείνεται στον εαυτό του.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των ατόμων που είναι ανώριμα συναισθηματικά είναι η παρορμητικότητα που οδηγεί σε αποφάσεις, χωρίς να ληφθούν προηγουμένως υπ’ όψιν οι συνέπειες (πχ παραιτούνται από τη δουλειά και μετά σκέφτονται ότι δεν θα έχουν εισόδημα). Το ζητούμενο είναι η στιγμιαία απόλαυση που θα τους επιτρέψει να αποφύγουν την αντιμετώπιση των συναισθημάτων τους. Για παράδειγμα, μπορεί να ξοδέψουν αλόγιστα χρήματα που δεν έχουν ή αν καταφύγουν σε βραχυπρόθεσμες ανθυγιεινές απολαύσεις ή να συμμετέχουν σε απερίσκεπτες δραστηριότητες.
Πού καταλήγουμε; Στο ότι αν σχετίζεσαι με άνθρωπο που προσκολλάται σε συμπεριφορές που είχε από παιδί και αρνείται πεισματικά να ωριμάσει ή μείνε σε αυτήν τη σχέση, γνωρίζοντας πως θα είσαι πάντα κομπάρσος (ή κάλαθος όπου θα πετάει τα άχρηστα) ή φύγε να ζήσεις την αγάπη που αξίζεις.
